Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 25

23

OMVANG E N I N V L O E D D E R Z U I D - N E D . IMMIGRATIE.

Vergeet niet, er waren onder de uitgewekenen naar verhou­ ding veel aanzienlijke en veel beteekenisvolle mannen ), en zoo'n min of meer brabants gedraaiden tongval te hebben moet naar de pubüeke opinie dus waarlijk nog zoo kwaad niet hebben gestaan. Met dat al: den eenigen weg, waarlangs zich die zuid-nederlandsche invloed in zake de taal bij ons heeft verspreid, vormde die maatschappelijke omgang niet. Wat in deze tot stand is ge­ komen is zeker niet minder te danken geweest aan den kansel en aan de lectuur van den Statenbijbel^ Getallen te noemen omtrent het contingent aan predikanten van zuid-nederlandschen oorsprong, dat hier in het eind der 16e en het begin der 17e eeuw heeft dienst gedaan, is uiteraard vrijwel ondoenlijk. Maar wie nagaat welke lijst dienaangaande reeds aan de toch zeker nog niet volledige opsommingen van Eggen is te ontke­ nen ), en bovendien in acht neemt, dat het totaal aantal diena­ ren des Woords in Holland en Zeeland, althans in den eersten tijd, maar heel gering is geweest — wat was nu bijv. een getal van nauwelijks meer dan vijftig voor onze voornaamste pro­ vincie ! ) — voor dien is het zeker niet twijfelachtig of het aan­ tal kerkgebouwen, waarin de prediking van het Evangelie in vlaamsch of brabantsch dialect weerklonk, was naar verhou­ ding werkelijk uitermate g r o o t ) . Maar hoe moet in een tijd, 1

2

3

4

l

) Eggen, die zich m.i. juist te veel in zijn beschouwingen tot de bloem der vluch­ telingen beperkt, noemt in zijn monografie 1 0 1 4 namen. *) EGGEN, a. w., bldz. 5 2 v v . ; Vgl. VICTOR GAILLARD, De l'influence exercée par ia Belgique (Brux. 1 8 5 5 ) , p. 1 1 5 suiv. Zie ook tal van de, door mij in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek gepubliceerde levensbeschrijvingen. Juist met het oog op de kennis van dezen zuid-nederlandschen predikanten-invloed behandelde ik daarin ook verschillende mannen, die wat betreft hun persoonlijke beteekenis anders wel achterwege hadden kunnen blijven. ) Werken der Marnixvereeniging, S . III, D . IV, bldz. 3 2 ; Nederlandsch Archief voor Kerkgeschiedenis, N . S., D . VII ( 1 9 1 0 ) , bldz. 4 6 ; J. H . HESSELS, a. w., D . III no. 9 7 4 , 9 8 3 . Vgl. W . TE WATER, Historie der Hervormde Kerke te Gent (Utr. 1 7 5 6 ) Bericht aen den leezer bldz. 2 . Intusschen wordt de daar genoemde reden in de synode zelf niet opgegeven; zie P . BIESTERVELD en H . H . KUYPER, Kerkelijk Handboekje (Kampen 1 9 0 5 ) , bldz. 1 2 9 . Zij kan echter wel 't dieperliggend motief hebben gevormd. 3

*) Ofschoon aan zulk een feit natuurlijk niet te veel beteekenis mag worden ge­ hecht — de constellatie zou natuurlijk geheel en al abnormaal kunnen wezen — is 't anderzijds toch opmerkelijk genoeg om er op te wijzen, hoe er van de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen