Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 55

OMVANG

EN INVLOED DER ZUID-NED.

IMMIGRATIE.

53

1

in 't binnenland zijn ). En kon men niet dadelijk optre­ den, dan werden zoo yeel mogelijk de denkbeelden be­ werkt. Wie voor redeneering vatbaar was werd aangevat in deftige betoogen als die van den man, die in zoo menig opzicht het type van den libertijnschen regeerder geweest is, Cornelis Pietersz. Hooft ). En de menigte, voor wie de verf er wat dik­ ker opgestreken moest worden, hoorde van de planken: 2

„Het tweede dat nu meed de saken qualijck gaan, Is datmen hier in plaats van Burgeren, geboren Van ouder af-komst, en uyt goeden huyz' verkoren, Maar vreemdelingen heeft, die 'r tieren ghelijck of Ons landsman tot het ampt des Priesters was te grof, En oft hij van de Goon gheen harsens had gekreghen" *). Intusschen, hoe men het probeerde, 't gewenschte resultaat is niet verkregen. Nestor, in Costers Iphigenia, had volkomen gelijk: „Want 't quaadt is nu, o Vorst! te verd ghekropen in, 't Is int begin versuymt, doe was het voor te komen, En nu ist veel te laat haar met ghewelt te toornen, En onse schuit ist, dat zij ons zijn boven 't hooft *)". En zoo is toen rivaliteit tusschen ingeborenen en exulanten de vorm geweest, waarin zich naast de anthitese tusschen de ») G. J . Vos, Voor den spiegel der historie (Amst. 1 9 0 3 ) , bldz. 3 9 , 4 0 . •) G. BRANDT, a. w., D . I (Amst. 1 6 7 1 ) , bldz. 8 1 8 , 8 1 9 ; D . IV (Amst. 1674), bldz. 153. 3

) R . A. KOLLEWIJN, a. o>., Iphigenia, regel 1 6 1 8 vv. Niet alleen van de zijde der libertijnen echter ging het in zulke forsche termen. Ook de kansel maakte er zich aan schuldig. Al in 't eerste van den oorlog, vertelt ons H. DE GROOT, a. w., bldz. 9 3 , waren er predikanten, die de Staten „Staken" plachte te noemen. En op den duur zal hun terminologie er wel niet zachter op zijn geworden. Heerschte er onder de ballingen in het algemeen niet zekere minachting voor de regenten „Hans Brouwer, Hans Kaaskoopcr en Hans Meulder, die „souverein" heetten, maar feitelijk slechts de trekpoppen van hun pensionarissen zouden geweert zijn ? Vgl. P . J . BLOK, Geschiedenis van het Nederlandsche Volk*, D . II (Leiden), bldz. 2 4 5 . Uiteraard hebben er ook wel theologen tot het andere kamp behoord, bijv. Martinus Lydius; zie G. BRANDT, a. w., D I (Amst. 1 6 7 1 ) bldz. 7 2 4 . 4

) R . A. KOLLEWIJN, a. u>.. Iphigenia, regel 1 5 9 0 vv.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen