Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 33

31

hier in geen chaos. Er is een orde der opeenvolging, die niet in een abstracte wet schijnt te vatten, maar niettemin eenduidig is. Geen enl<ele tendenz, in de historische taalontwil<l<eling zichtbaar, zet zich absoluut voort. Zoo Runnen we de "wet" van dit proces slechts vinden in zijn "verloop". Zooveel ontisch bestand bergt het Rennen hier wel, dat we b.v. van de onoml<eerbaarheid van het proces dat de ervaring ons leert overtuigd zijn. Dit maaRt het mogelijl< dat de volgorde ons met het toenemen der ervaring van stap tot stap vertrouwder wordt en het Rennen er zich in bevestigd ziet. De bliR van den ervarene plaatst een willeReurig specimen in de tijdsorde waarin het thuis behoort. Dit I<an niet toevallig zijn, maar wijst op een herl<ennen van de sfeer waarin het problematische zijn plaats heeft. Overigens wordt 001< hier van het I<envermogen de uiterste spanning gevraagd, doordat de bewuste imitatie tot aan de grens van het echte nadert. Zoo moeten critische reserve en wijdgeopende intuïtie beide werRzaam zijn. Afgezien van de imitatie I<an 001< de intuitie falen. Ze heeft aan de ervaring niets voor te schrijven. Daarom is ze nog niet voor het I<ennen waardeloos, integendeel, de werl<elijRheid I<omt haar in den vorm der continuiteit op wonderbaariijRe wijze tegemoet. Reeds hierin negatiet, dat geen verschijnsel in den taalstroom, eenmaal geweest zijnde, terugReert. Bovenal echter in positieven zin hierin, dat het vertrouwd zijn met den gang der phenomenen deze in een aspect plaatst alsof ze transparant zijn. Het I<ennen en herl<ennen dat onze geest bij voortduur ermee pleegt is geheel tegengesteld aan het raadselaspect, waarin voor een rationeeie, maar steriele vraagstelling het geheele verloop der taalverschijnselen Romt te staan. De toenemende ervaring doet ons in dien zin steeds minder vinden dat ons verbaast. Dit wil zeggen, dat de invoeging van tell<ens nieuwe gegevens in de sfeer van een bepaald taalgebied plaats vindt onder de anticipatie van saamhoorigheid en continuiteit. Daarom spreRen de later geRende phenomenen veelal niet met die scherpte den geest toe als in de eerste aanraRing het geval was. De voortgang in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen