"Aesthetisch" of "puriteinsch"? - pagina 22

pondentie met W . SLUITER. Bij de neo-Latijnen vinden wij al even rijkgeschakeerden kring om Prof. FRANCIUS: Nederlanders en vreemden. De norsche OUDAEN schrijft bij den dood van den in pamfletten als ketterjager gedoodverwden Ds. BORSTIUS een zeer waardeerend gedicht, waarin hij zijn vriendelijken, heuschen omgang, ook met hem, den ketter, dankbaar gedenkt. Z o o kon ik voortgaan. Men ontveinsde zich de geschillen niet, maar kon over die heen elkander niet alleen als dichters de vrienden-, maar meestal als christenen ook de broeder-hand reiken. Enkelingen van weinig verdraagzaam karakter zullen er, denk ik, altijd geweest zijn, in alle volksgroepen, tot bij de volledigste „vrijdenkers" toe. Maar als doorgaand kenmerk van 17de-eeuwsche en latere puriteinen is ook die onverdraagzaamheid: een legende. En de wijdverbreide voorstelling van den anti-litterairen dominee der 17de eeuw is niet minder een caricatuur dan die van den litterairen der 19de. Ten slotte: het christendom zelve in zijn strengste consequenties — die de puriteinsche calvinist, waaraan men daarbij denkt, als verwijt niet kan, maar als eisch moet en wil aanvaarden —, moet dat niet zijn „lebensverneinend", „kulturfeindlich", de schoonheid verloochenend, de kunst doodend? De christen weet uit Schrift, historie en ervaring, dat „wie vroom begeert te leven", het ware schoon niet van zich stoot, maar het nader komt. De blik van den christen — den kleine en den groote — omvademt den geheelen mensch en de gansche menschheid, van den diepsten grond tot het laatste doel. Voor hem spreekt de historie, in hem leeft de traditie. Zijn wereldbeschouwing en levenshouding maakt hem vrij tegenover den waan van zijn tijd en de gril van den dag; daarentegen heeft hij deel aan het hoogste geestelijk bezit der eeuwen, die voor hem geweest zijn; dat ook het hoogste zal zijn voor de geslachten, die na hem zullen komen. Inderdaad, zijn „Weltanschauung" heeft eenheid en vastheid; toont grond, en plan, en doel. Het christelijk leven heeft stijl; het heeft schoonheid. Het heeft ze nog, en zal ze behouden. Maar het moest ze zooveel meer hebben. Rijker ontplooiing zal samengaan met getrouwer.doorzoeken en inniger genieten van de werken des Heeren, in de natuur, in de historie, en in de kunst. Of groei en bloei van eigen kunst te wachten zijn, ligt in Gods hand. Maar zij zal moeten wassen naar eigen trant uit eigen leven. Niet ziekelijk-kunstzinnig zal zich de oprechte christen vergapen aan een schitterenden schijn, noch eigenwillig-vroom zijn vensters sluiten voor wezenlijk licht, van buiten; maar levend van binnen uit, bouwend zijn eigen hof, zal hij werken, waken, wachten: puriteinsch èn aesthetisch. HOOGEERZAME HEEREN DIRECTEUREN! HOOGACHTBARE HEEREN CURATOREN! Toen Gij mij voor zes jaar uit een drukken practischen werkkring riept tot het ambt van lector, heb ik ondanks de bekoring, die een leven van studie voor mij had, zeer geaarzeld, of ik die roeping volgen moest. Thans droegt Gij mij het ambt op van hoogleeraar; en ofschoon het voor de hand lag, dat ik het zou aannemen, niettemin vervulde mij 24

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen