De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 65

64 Met deze grensgedachte der wet hangt ten nauwste samen het universeele leerstuk der souvereiniteit in eigen kring, dat de onderlinge verhouding aanwijst tusschen de wetskringen, die in de wetsidee tot een organischen samenhang verbonden zijn. Het was met name dit leerstuk der souvereiniteit in eigen kring, waartegen het humanisme krachtens de grondstructuur zijner wetsidee immer in opstand moest komen. Want een souvereiniteit in eigen kring van iedere wetssfeer gelijkelijk, strijdt onherroepelijk zoowel tegen het humanistisch postulaat van de souvereiniteit van het denken, als tegen het postulaat van de souvereiniteit der persoonlijkheid. De continuïteitstendenz verflauwde blijkens de historie voortdurend de gebiedsgrenzen der wetten en zoo ontstonden die onoplosbare antinomieën, ook in de rechtsen staatsleer, waarvan we zooeven enkele typen met elkander ontleedden. Die belijdenis van de souvereiniteit in eigen kring, zij beteekende het terugdringen van het menschelijk denken en willen binnen onverbrekeijke, absolute wetsgrenzen, de vernietiging van de onbegrensde souvereiniteit van de rede en van de persoonlijkheid. Iedere wetskring is voor de menschelijke rede door een absolute, kwalitatieve grens van andere gescheiden. Wil het denken zulk een wetskring wetenschappelijk vatten, dan heeft het te beginnen met zich te onderwerpen, met zich te buigen onder die souvereine wetskwaliteit, waarin de schepperssouvereiniteit Gods zich onmiddellijk, zonder Vermittlung, zonder bemiddeling van andere wetskringen afdrukt. Slechts in een intuïtief schouwen komen die kwaliteiten der wetskringen ons tot bewustzijn. Zij scheppen voor het wetenschappelijk bewustzijn een gezichtskring, waarin de wetskwaliteit, als modaliteit der wetsidee, de souvereiniteit waarborgt. In die modaliteiten worden ons de souvereine wetskringen bewust en de souvereiniteit in eigen kring der wetenschap bestaat hierin, dat zij met aanvaarding der gezichtskringen, ze met d'e logische relatie- en systeemcategorieën doordringt en zoo als de strenge eenheid van een logosverband zoekt te begrijpen, een oneindige taak ongetwijfeld, waarin het schouwend denken slechts moeizaam kan vorderen. De g.ezichtskring wordt door inklemming in de logische categorieën der identiteit en verscheidenheid gefixeerd tot denkkring, de Gegenstand tot object, als door de modaliteit bepaald systeem van relaties. Maar als we de souvereiniteit in eigen kring kentheoretisch zoo verstaan, hebben we nog slechts voorloopige klaarheid over deze diepe gedachte bereikt. Want het is nog niet duidelijk, hoe de souvereiniteit van een veelheid van wetskringen naast elkander vereenigbaar is met de organische eenheidsgedachte, die we als grondslag van iedere christelijke wetsidee erkenden. Welnu, deze moeilijkheid lost zich op, wanneer we de souvereiniteit in eigen kring als uitvloeisel van de organische wetsidee van het Calvinisme begrijpen. De organische wetsidee zelve moet in die souvereiniteit in eigen kring tot uitdrukking komen, haar doordringen en realiteit verleenen, of het

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen