Psychiatrie en wereldbeschouwing - pagina 19

19 i n d i v i d u , zoowel mensch als dier. M a a r daarnaast aanvaarden sommigen n o g een eigen p r i n c i p e , dat den mensch tot mensch maakt. V o l g e n s M u c h ) is d i t de logos, anderen weer spreken van vovg geest of zelfbewustzijn. D i t n o ë t i s c h e p r i n c i p e omvat een e i g e n a a r d i g vermogen, n . 1. de d i s t a n t i ë e r i n g en objectiveering v a n een uitwendige en een i n w e n d i g e wereld. D a a r d o o r k a n er sprake zijn v a n een i n n e r l i j k e levensgeschiedenis v a n het i n d i v i d u . T o c h is bij de meeste onderzoekers deze logos, d i t noetisch p r i n c i p e niets anders d a n louter actualiteit i n het psychophysische: M u c h ziet i n den logos een vermogen, dat op é é n l i j n staat met biologische functies; Scheler reduceert d i t p r i n c i p e tot denzelfden grond, w a a r v a n ook de levensverschijnselen een manifestatie zijn en voor F r e u d is de geest niets anders d a n een negatie v a n het psychophysische, een verd r i n g i n g der d r i f t e n . ) Over de zelfstandigheid v a n d i t p r i n c i p e mogen de i n z i c h t e n divergeeren, vaststaat, dat de tegenstelling VOVQ -natuur of geest-leven meer op den v o o r g r o n d treedt d a n het somatopsychisch dualisme. D i t probleem v a n het somatopsychisch dualisme, dat eeuwen de geesten i n s p a n n i n g hield, heeft zijn metaphysisehe beteekenis v e r l o r e n en is verschoven n a a r de tegenstelling geest-natuur, w a a r v a n de metaphysisehe vraagstell i n g geconcentreerd wordt op de mogelijke é é n h e i d v a n den psychopneumatischen en psychobiologischen persoon en diens verh o u d i n g tot den alles omvattend en geest. E n hoe ook geformuleerd, allen, die z i c h met d i t probleem hebben bezig gehouden, wijzen tenslotte heen n a a r de idee v a n een wereldorde, w a a r i n i n n e r l i j k e e r v a r i n g , biologische functie en u i t w e n d i g gebeuren x

t

2

vooruit gelijk bepaald of i n n e r l i j k v e r w a n t zijn. O f het noetisch principe wordt, — gelijk H e y m a n s , F r e u d , Scheler, e.a. w i l l e n — met de psyche i n é é n biologische eenheid begrepen, öf de eigen zelfstandigheid v a n de vovg blijft gehandhaafd en ten gronds l a g gelegd a a n de uitzonderlijke positie, die de mensch i n het wereldgeheel bezit ( L . B i n s w a n g e r ) . I n het eerste g e v a l is de i n d i v i d u a l i s a t i e een omgrenzend en beperkend levensp r i n c i p e : bij B i n s w a n g e r e.a. ontvangt het noetisch p r i n c i p e zijn scheppende k r a c h t u i t de energie v a n het psychophysisch organisme en de kosmische invloeden, dewelke het voor een transcendent en v a a k onbewust doel g e b r u i k t . Is ginds het ziek-zijn een k w a n t i t a t i e v e v e r s c h u i v i n g i n het biologisch systeem, hier omvat het zieke evenals het gezonde zieleleven niet alleen het z i n t u i g e l i j k e m a a r ook het bovennatuurlijke, de biologische functie en den levensinhoud, n a t u u r en geest. V o l gens M a e d e r zou m e n d a n bij een voortgezette studie v a n het zieleleven mogen hopen op een — dank zij de kennis der wetten !) )

2

H. Much. Philosophie d. Medicin. Freud. Jenseits des Lustprinzips.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen