Psychiatrie en wereldbeschouwing - pagina 11

11 de k l i n i e k was blijven voortbestaan. K o r t samengevat was d i t : „do zielsziekte is een hersenziekte", bij een l o c a a l g e ï s o l e e r d hersendefect behoort een g e ï s o l e e r d e , a.h.w. gelocaliseerde uitv a l i n het psychische. D o o r onderzoekingen v a n P . M a r i e en v. M o n a k o w is echter duidelijk aangetoond, dat bij de z.g. gelocaliseerde processen en g e ï s o l e e r d e verschijnselen toch altijd het geheele centrale zenuwstelsel, het geheele organisme i n zijn situatie tot de o m g e v i n g meedoet. H e t localisatie-principe k o n nog w e l i n de p r a k t i j k v a n de k l i n i e k gehandhaafd worden, m a a r de daaraan ten g r o n d s l a g liggende veronderstellingen bleken niet altijd houdbaar. H e t gelocaliseerde defect is dus tevens de u i t d r u k k i n g v a n het gedrag v a n het organisch geheel, w a a r i n die a f w i j k i n g optreedt. D u i d e l i j k k w a m dit naar voren i n de sensibiliteitsonderzoekingen v a n V o n W e i z s ä c k e r en zijn leerlingen. A a n g e t o o n d werd, dat bij de stoornissen i n den tastzin niet de ééne k w a l i t e i t n a de andere w o r d t afgebroken, m a a r dat bij het u i t v a l l e n v a n é é n der k w a l i t e i t e n er tevens optreedt een v e r a n d e r i n g i n de totaalfunctie. Omgekeerd k a n dan ook de praestatie v a n een bepaalde t a s t k w a l i t e i t alleen v o l l e d i g worden begrepen i n h a a r doelsamenhang met de totaalfunctie v a n het tastvermogen. Zoo is ook een gelocaliseerd hersenproces w e l i s w a a r voorwaarde voor het tot stand komen v a n een stoornis, m a a r deze voorwaardelijke r o l heeft het defect i n elke concrete situatie, w a a r i n een te v e r r i c h t e n praestatie den persoon plaatst. I n h u n psychologische onderzoekingen over aphasie geven B o u m a n en G r ü n b a u m ) h i e r v a n een sprekend voorbeeld. B i j een nauwkeurige analyse blijkt, dat een op g r o n d v a n anatomische veranderingen aphatische of althans dysphatische persoon niet alleen moeite heeft met het u i t s p r e k e n v a n zijn gedachten, m a a r dat elke concrete praestatie door hem m i n d e r gedifferentieerd of o n n a u w k e u r i g gearticuleerd wordt v e r r i c h t . Zoowel het denken, alsook het waarnemen v a n tactiele p r i k k e l s en het handelen lijden aan onvoldoende d i s c r i m a t i e . D e functies v a n den geheelen biologischen persoon schijnen te hebben geleden. Deze totaliteitsgedachte is door Gelb en G o l d s t e i n streng doorgevoerd i n h u n studies over r u i m t e w a a r n e m i n g bij zieken en gezonden. D a a r b i j toonden ze aan, dat de stoornis geen zuivere u i t v a l is, m a a r de resultante v a n pogingen v a n het geheele psychophysische organisme om met de verminderde en gelaedeerde functies aan de gestelde eischen te voldoen. 1

H i e r blijkt alzoo, dat een g e ï s o l e e r d e u i t v a l v a n het psychische de facto niet bestaat. E n wel i n t w e e ë r l e i opzicht. A l l e r e e r s t is er nooit een absolute u i t v a l , altijd is het een bemoeilijkte functie, een m i n d e r g e c o ö r d i n e e r d e praestatie, die echter i n een meer amorphe s t r u c t u u r op een lager n i v e a u w è l gelukt. 1

) Bouman-Grünbaum. Exp.-psychol. Untersuchungen zur Aphasie und Paraphasie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen