1912-1913 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 15

7 therefore all that now is seen to arise under a new appearance had previously an existence under a prior form . . . . When God is said to create out of nothing, we construe this to thought, by supposing, that He evolves existence out of Himself; We view the Creator as the cause of the universe. „Ex nihilo nihil, in nihilum nil posse reverti", expresses, in its purest form, the whole intellectual phenomenan of causality. HEYMANS heeft als vera causa voor het causaal denken dit HAMILTONS principe herkent en uitvoeriger ons geleerd, welke beteekenis deze hypothese heeft voor het ontstaan van velerlei begrippen. „

..

Zoo is het krachtbegrip (physische) hieruit afgeleid en beteekent alleen een onbekende eigenschap, waardoor de causale samenhang mogelijk is. „Die Naturkrafte . . . . bezeichnen bloss die Stellen, wo eine Erklarung not tut." Verklaart ons dus het principe van HAMILTON, hoe wij komen tot het inzicht, dat het wereld gebeuren causaal samenhangt, de tweede vraag, die men zich stelt is deze : „Is de wereld chaos of geen chaos." Bij de beschouwing van het antwoord, vragen wij ook nu weer naar de methode, welke het denkend verstand gebruikt, om deze vraag op te lossen. Het besluit, dat de wereld geen chaos is, wordt door de waarschijnlijkheids-rekening gegeven. Slechts deze is oorzaak voor de herkenning van natuurwetten. Wet Deze ontstaan toch door het besluit, dat een telkens waargenomen verschijnsel met grooter waarschijnlijkheid wordt veroorzaakt door een bekende, dan een onbekende oorzaak, (HEYMANS blz. 299.) Eindelijk komen wij tot de veel engere vraag, of het gebeuren in de wereld stoffelijk, óf stoffelijk en onstoffelijk, dan wel geheel onstoffelijk moet worden verklaard. HEYMANS heeft uiteengezet, hoe wij door het HAMILTONS principe en het verschijnsel, dat slechts de zintuigelijke gewaarwordingen in het bewustzijn optreden, zonder dat andere bewustzijns inhouden voorafgegaan zijn, gedwongen worden tot het aannemen van andere buitenbewuste realiteiten, dan bijv. de herinneringsbeelden zijn. (blz. 418). Bij de keuze tusschen een stoffelijk en een dualistische ver-

'•«

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen