1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 25

17 afgescheiden van het geheele instinktieve leven kan denken. Het is goed in het oog te houden dat bij de overmeestering van een prooi, het dier dus niet alleen v^^aarneemt het object en de andere van buiten komende sensorische prikkels, maar dat tot de complex-qualiteit ook de interne waarnemingen en bovenal de spier en gewrichtsgewaarwordingen behooren. Deze beschouwing der dierlijke waarneming en beweging, welke wij hier in hun algemeenheid hebben trachten te schetsen en in samenhang is met interne prikkelingen door chemische invloeden openen een enorm terrein voor onderzoek, welke ook voor de menschelijke physiologic en pathologie van beteekenis zullen kunnen zijn. c. S t o f w i s s e l i n g e n i n s t i n c t . Als enkel voorbeeld noem ik den invloed van de interne secretie op de instinkthandelingen en op de „meaning" der waarnemingen voor het dier; vooral in het verband met de sexueele instinktieve tendenzen. De prikkelingen der hormonen aan periphere organen of aan het centraalzenuwstelsel zelf geven blijkbaar veranderingen, welke vergeleken kunnen worden, met wat men „Umstimming" bij de lagere dieren noemt. Een voorbeeld van deze „Umstimming" is o.m. het volgende. Eene geringe hoeveelheid zuur verandert de instinktieve tendens van daphnias ten opzichte van het licht; voedselopname het heliotropisme van sommfge rupsen (LOEB) en juist in deze eenvoudige gevallen is een verklaring door het aannemen van instinct eigenschappen ^) zooveel juister gebleken •dan de naïf mechanistische beschouwingen van LOEB en BOHN. Stofwisseling en instinkt zijn dan ook uit den aard der zaak innig met elkaar verbonden, omdat de eerste de hoofdvoorwaarde van het leven, de laatste de centrale oorzaak van het leven is. Ook de resultaten der moderne psychiatrie versterken deze opvatting, welke reeds hare grondslagen zou kunnen ontleenen aan de oudere klinische ervaring omtrent den samenhang der primaire affecten van angst en schrik met schildklierlijden en suikerziekte en van den samenhang tusschen vergiften en psychosen. Onze conclusie is dus dat meer en meer blijkt hoe de door VOLKELT, op grond van verschillende experimenten, aangenomen complex-qualiteit der dierlijke waarneming in veel ruimeren zin moet opgevat worden als genoemde onderzoeker bedoelde, en ')

E. W A S S M A N N ,

Orgaan 1918

K. C .

SCHNEIDER.

2

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen