1919 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 92

78 BERZE'S theorie, aansluitend aan de psychologie van JODL, kan aldus samengevat worden : ^) Het begrip der psychische activiteit kan in enger en ruimer zin opgevat worden: activiteit in engeren zin, spontane activiteit is activiteit van ons Ik; activiteit in ruimeren zin is behalve de spontane activiteit de reactiviteit d. i., die activiteit van de intentionale sfeer, die door processen in de impressionale sfeer ontstaat en wel door origineele of mnemische impressies. Bij de eerste activiteit is het Ik actief, bij de tweede passief; en daarom gaat reactiviteit vergezeld van een passiviteitsbewustzijn en spontaneïteit van een activiteitsbewustzijn. De spontane activiteit is de hoogere activiteitsvorm, de reactieve de lagere. De spontane activiteit vordert dan ook een grootere krachtsinspanning van de intentionale sfeer. Dit kan alleen, als een hoogere graad van bewustzijnstonus aanwezig is, dan toereikend zou zijn voor de reactiviteit. Normaliter moet dus ons Ik zoo sterk zijn, dat de spontane activiteit in haar verschillende uitingen zich staande kan houden tegen de wereld der impressies met haar invloed op de intentionale sfeer, alzoo tegen de reactiviteit in al haar verschijningsvormen. De insufficientie der psychische activiteit openbaart zich bij de lichtere vormen van dementia praecox in afname van wilskracht, van opmerkzaamheid, van denkkracht, afname van de activiteit van waarnemen, opvatten, begrijpen en herinneren; dus van alle acten, die in de moderne psychologie onderscheiden worden. De spontaneïteit wordt veel eerder en sterker beschadigd door nocentia dan de reactiviteit en zoo krijgen we eerst een toestand, waarin de reactiviteit het wint van de spontaneïteit, (dus een toestand van psychische passiviteit in de terminologie van HEINROTH) ; zulke patiënten zijn automaten. En ten slotte kan ook de reactiviteit te gronde gaan of tot een minimum gereduceerd worden. Ziedaar in 't kort de opvattingen van BERZE.

'^f."

Bij alle ziekte lijdt het eerst die functie, die 't hoogst ontwikkeld en 't meest samengesteld is. Passen we

opvattmg.

.

.

.

deze algemeene regel toe op onze psyche, dan komen ') 1. c. p. 125 Zusammenfass'ung.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen