1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 52

44 iiooren, voelen, het glijdt tevens weg in den geest. Bij Bergson is object en gewaarwording onafscheidelijk mei elkander verbonden, onsplitsbaar, omdat de gewaarwording een deel van het object is, het wordt eerst waarneming voor het subject, zoo dit er beslag op legt, zco de geest de gewaarwording herkent. Herkennen is weten wat er met het object moet worden gedaan, hoe het moet worden gebruikt. Meestal geschiedt dit vóór de herinnering opduikt. Van de talloos vele gewaarwordingen, welke op ons inwerken, wordt een zeer groot percentage onmiddellijk herkend, wij acteeren er direct op, met de grootste zekerheid. Zoo kunnen wij droomende onzen weg vinden, ontsnappen aan het gevaar, ons later eerst bewust wordend, wat ons bedreigde. Echter er zijn ook gewaarwordingen, welke wij niet direct herkennen, en nu begint de geestes-werkzaamheid. Herinneringen strijden om reëel te worden, het is als het ijzervijlsel, dat zich richt naar de pool van de magneet. Die herinneringen beginnen geboren te worden, zij worden idee, zij wekken de sensaties op, die met die gewaarwording correspondeerden, en zoo wordt de voorstelling, die het best in het schema past, tot waarneming, en de bij haar passende beweging volgt. Zoo wordt dus in den geest het verleden in den tijd geboren. Wij erkennen dus eene Souvenir pur, volgens Bergson in den geest geborgen, en deze wordt tot souvenir-image, welke zich weer dekken wil met de gewaarwording. Het aantal trillingen dat ons bereikt, van de objecten, welke op ons inwerken is legio en legio, maar ook legio en legio van deze prikkel worden „gedempt", als ik het zoo uitdrukken mag. De prikkels vinden dus contact, zoo het subject het wil. Het cerebrum is sensorniemoteur, de sensaties in het verleden, d.w.z. het heden dat was, worden gevolgd door de beweging, het heden dat is. En die senstaties zijn óf nu voor het eerst aanwezig, óf bij vernieuwing aanwezig, opgewekt door de herinnering, die hier optreedt als de magnetiseur tegenover zijn onder suggestie gebrachte patiënf. Zoo is dus het verleden idee, het heden idee en beweging. De gewaarwording behoort bij het object, de sensatie, het affekt, '? bij de gewaarwording gevoegd door het subject; zij hooren bij d'i reactieverschijnselen van het subject.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen