1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 45

57 strijden, vreugde en lijden is het mogelijk in de dierenpsyche werkelijk inzicht te veikrijgen D e grondfout van het objectivisme is dat het het dier m tweeen verdeelt een w a a r n e e m b a a r soma eenerzijds en een onkenbare psyche, die achter de handelingen schuil zou gaan, anderzijds Wetenschappelijke kennis is dan causale kennis van de functies van het soma terwijl de psyche practisch wordt uitgeschakeld H e t objectivisme mag een voortreffelijke beschrijving geven van het dierengedrag het dier kennen n a a r zijn aard is langs dezen weg niet mogelijk H e t essentieele wordt hier juist buiten beschouwing gelaten Bierens de H a a n wijst terecht deze objectivistische instelling af T o c h vraag ik mij af, of de auteur niet het oude dualisme ten deele nog handhaaft, door de psychische verschijnselen, als subjectief en niet direct kenbaar, te plaatsen achter de handelingen van het dier als objectief w a a r n e e m b a a r Deze opvatting moet m i leiden tot het dualisme van psyche en soma W a n n e e r wij er van uitgaan, zooals de waarneming ons leert, dat het dier een functioneerende eenheid is, zien we de psychische verschijnselen als somatische, mateneele verschijnselen evenzeer als de physisch-chemische en de organische W e aanschouwen ze immers m de gedragingen van het dier, dic nooit geïsoleerd van zijn psyche kunnen worden gezien Subject IS het dier op dit standpunt zoowel m zijn physischchemisch als in zijn biotisch en zijn psychisch functioneeren Deze drie grondfuncties van het dier zijn subjects-functies, elk o n d e r w o i pen aan een specifieke wetmatige grondstructuur ,,Object" is he dier, zooals het als een totaliteit verschijnt m de naïeve waarneming, terwijl elk der drie bovengenoemde grondfuncties wetenschappelijk ,,veld van onderzoek" is, resp van de physiologic de biologie en de psychologie De eenheid van het dier ligt op dit standpunt niet in het psychische (psychovitalisme), doch dieper Alle grondfuncties onderstellen een grondstructuur die boven alle functioneeren uitgaat en die wij m i moeten zoeken m de goddelijke wereldorde waarin alle geschapen leven zijn dieperen samenhang, zijn eenheid en zijn volheid vindt Ik wil deze recensie besluiten met de lectuur van dit geschrift van harte aan te bevelen N a a s t de Psychologie der Dieren" van Buytendijk (1932) en ,,The Behaviour of A n i m a l s " van Russell (1934) IS Die Tierpsychologische F o r s c h u n g " van Bierens de H a a n een voortreffelijke inleiding m de dierenpsychologie O p het eerstgenoemde geschrift heeft het voor, dat het zich van metaphysische beschouwingen onthoudt en op het laatstgenoemde dat het met in de kennis van het gedrag doch in die van de dierenpsyche de eigenlijke taak der dierenpsychologie zoekt A.

J H

DIEMER,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen