1937 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 139

129 IS dan ook met gekomen van de zijde der mechanica maar van die der electrodynamica Het al of niet a a n v a a r d e n van de begrippen absolute ruimte en absolute gelijktijdigheid de keuze tusschen de klassieke en de relativiteitsmechanica zou een kwestie van smaak en elegantie gebleven zijn, mdien niet het beroemde experiment van Michelson had aangetoond dat een bepaalde op de klassieke electrodynamica gegronde verwachting m de n a t u u r niet w o r d t bevestigd T o c h ontstond zelfs toen nog de relativiteitstheorie niet onmiddellijk Eerst toen Lorentz, met al de kracht van zijn intellect, gepoogd had het negatieve resultaat van Michelson's proef in te passen m het kader van de klassieke theorie toen hij hiervoor zelfs het volkomen afdoende mathematisch schema had gevonden, maar toen voorts bleek dat de physische interpretatie van dit schema een op zichzelf staande onderstelhng eischte die geen noodzakelijken samenhang met bekende empirische gegevens of theoretische overwegingen bezat, toen eerst w a s de tijd rijp voor de relativiteitstheorie Daarbij moet dan nog bedacht worden d a t niet het negatieve resultaat van Michelson's proef op zichzelf de grondpostulaten d c j relativiteitstheorie rechtvaardigde maar dat daartoe ook noodig w a s de wetenschap dat het licht een eindige snelheid had, en dat deze snelheid onafhankelijk is van den b e w e g i n g s t o e s t a r d van de lichtbron T o e n het dan eenmaal zoo ver w a s gekomen, w a s het natuurlijk uitteimate veiblijdend, dat M a c h ' s scherpzinnige critiek reeds had aangetoond dat de begiippen absolute tijd en absolute ruimte ook zonder schade voor de mechanica konden worden tei zijde gesteld T o e n maar ook eerst toen w a s het geiechtvaardigd om M a c h s bewering, dat deze begrippen geen experimenteel verifieerbaren inhoud bezitten of zooals hij het zelf noemde, ,,physikalisch smnlos ' zijn 5S) over te nemen en tot uitgangspostulaat eener physische theorie te maken Jordan ziet in de relativiteitstheoiie een der wonderbaarlijkste voorbeelden van de bevrijdende kracht der positivistische ciitiek '''') Eerst deze critiek heeft immers de radicale terzijdestelling van zinlooze oordeelen gebracht, welke ons denken de noodzakelijke vrijheid geeft om onze voorstellingen aan de steeds hoogere eischen te kunnen aanpassen , Z i n l o o s " is n 1 volgens Jordan een oordeel voor de physica ,,wanneer het zich niet restloos laat invoegen m een systeem van zuivere beschrijving van waarnemingsresultaten" Ik vrees, dat het er met de zinvolheid der moderne physica droevig vooi zou staan als men deze uitspraak van Jordan w a t al te letterlijk neemt Ik doe Jordan zeker geen onrecht, wanneei ik zijn bedoeling aldus weergeef , E e n oordeel is dan zinloos' , w a n n e e r de juistheid of niet-juistheid er van op geenerlei wijze en ook met bij benadering door eenigerlei physische methode kan worden vastgesteld" Ik

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen