1940 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 59

43 als het moderne denken m zijn ban gevangen l o m een mechanistisch-matenali^tischen vorm 2o m een teleologisch-idealistischen vorm In den eersten vorm gmg het over m de klassieke physica m den tweeden vorm in de biologie m de phychologie en vooral m de anthropologic VIII Zijn grooten invloed m de anthropologie dankt het substantiebegrip aan de scholastieke theologie die de z g n dichotomie tusschen ziel en ,,lichaam" met behulp van het Aristotelisch substantiebegrip wijsgeeng trachtte te fundeeren Daarbij w e r d het lichaam als een matene-substantie, de ziel als een geestehjk-redehjke substantie gevat M e n sprak van substantiae incompletae ' om daarmede uit te drukken dat zij volgens de scheppingsorde op elkander zijn aangelegd pn m den mensch tot een natuurlijke eenheid verbonden zijn maar nochtans bij den dood van elkander gescheiden worden waarbij dan de redelijke ziel als „onsterfelijke substantie blijft voortbestaan IX Deze opvatting van ziel en lichaam had reeds krachtens haar heidenschen oorsprong met de schriftuurlijke leer i z het voortbestaan van de ziel na den natuurlijken dood niets uit te staan Zij berustte veeleer op een theoretisch-wijsgeenge uiteenbreking van het volle tijdelijk bestaan van den mensch m twee abstracte functiecomplexen, die m deze abstractie slechts m de theoretische analyse fungeeren X De bedoelde substantidlistische opvatting van ziel en lichaam gmg uit de scholastieke theologie m de moderne anthropologic over en voerde hier tot een volkomen onvruchtbare en innerlijk tegenstrijdige probleemstelling inzake de onderlinge verhouding van beide substanties ZIJ belastte de geheele moderne kennistheorie vanaf Descartes XI In de X X e eeuw is het substantiebegrip duidelijk op den terugtocht gekomen In de moderne physica is het oude begrip der mechanistische materiesubstantie principieel prijsgegeven H e t paste reeds niet meer m de electro-dynamica doch werd ook m de mechanica principieel onhoudbaar smds de algemeene relativiteitstheorie en de quantencheorie H e t nieuwe begrip der constante h heeft met het substantiebegrip niets meer uitstaande O o k m de nieuwere biologie en psychologie v^ordt het substantiebegrip zienderoogen verdrongen door een dynamisch begrip van totahteits-structuur (het holisme") V a n u i t de moderne natuurwetenschap begint zich een functionalistische werkelijkheidsbeschouwing baan te breken die zich principieel tegenover iedere substanttalistische visie plaatst H e t dilemma functie-begrip of substantie-begrip w o i d t een der

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen