1941 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 15

7 den Christelij.ken denkers niet altijd even helder voor oogen bestaan. Reeds Justinus en Clemens van Alexandrië geraakten in hun beoordeeling van het heidendom het spoor wel eens bijster. De eerste achtte het mogelijk, dat ook van de heidensche denkers sommigen ,,met den Logos" geleefd hadden, en daarom als Christenen mochten beschouwd worden, ook al kenden zij zelf dien naam nog niet. D e laatste deinsde er niet voor terug de Grieksche wijsbegeerte te noemen het middel waardoor God de Grieksche wereld had ,.opgevoed" (epaidagoge), en haar als zoodanig op één lijn te stellen met de wet, die voor de Hebreen diende als tuchtmeester tot Christus. (Justinus, Ap, I, 46, Clemens Alexandrinus, Stromateis I, 5 ) . V a n de reformatoren heeft vooral Calvijn zich in het eerste boek van zijn Institutio Christianae Religionis over deze problemen uitgesproken. Dit eerste boek draagt den naam: ,,de cognitione Dei creatoris" en handelt vooral in het 3e tot 5e hoofdstuk over de kennis Gods, die den mensch naturaliter ingegeven is, maar die door hem op allerlei wijze w o r d t misvormd en onderdrukt. E r is een zekere sensus divinitatis (,,Godsbesef") of numinis intelligentia den mensch ingeschapen (I, 3, 1), en deze sensus divinitatis kan nooit geheel worden uitgewischt (deleri numquam potest). Uit het feit dat een heiden ^ich liever buigt voor hout en steen, dan dat hij geen enkel voorwerp van aanbidding zou bezitten, blijkt overduidelijk, dat de indruk, dien zijn hart van de godheid ontvangen heeft, bovenmate sterk is (vehementissemam istam esse de numine impressionem), Calvijn wijst er ook op, dat God niet alleen een zeker ,,semen religionis" aan den menschelijken geest als het w a r e meegegeven heeft, maar dat Hij Z i c h ook dagelijks in het geheele wereldgebouw zóó duidelijk aan ons aanbiedt, dat een mensch, die maar even de oogen opent, wel gedwongen w o r d t H e m te aanschouwen (I, 5, 1). H e l a a s is echter d e natuurlijke mensch van deze notitia Dei geheel vervreemd (degenerant a vera eius notitia), de heidenen nemen G o d niet aan zooals Hij Zich aan ons aanbiedt, maar zij verzinnen zich goden n a a r hun eigen goeddunken (sed qualem pro sua temeritate fabricati sunt, imaginat u r ) . Z o o blijft er in de wereld geen recta pietas over, de heidenen worden wel gedwongen een G o d te erkennen, maar zij berooven Hem van Zijn majesteit (I, 4, 1,2), H e t gebouw van de menschelijke religie is dus een verwrongen geheel, elk onderdeel is ontwricht door de zonde. T o t een probleem van gigantische afmetingen werd het vraagstuk der pseudo-religie vooral in de laatste eeuw. Allerlei invloeden begonnen zich te openbaren, die het denken hoe langer hoe meer van de waarheid der Schrift afstuwden en het heendreven in een richting van toenemende relativeering. H e t zou ons te ver voeren den historischen draad af te spinnen. O m die reden moeten wij volstaan met enkele schematische lijnen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen