1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 52

46 plaatst dit geheel a a n zijn „imagination" ontsproten element zelfs in de lijst van eenvoudige stoffen; immers alle zuren moeten een gemeenschappelijke oorzaak v a n hun zuurheid, de zuurstof, bevatten 15^). Z o o neemt hij een gewichtlooze stof aan, d e warmtestof, die ook d r a g e r van een opvallende eigenschap is en ook nooit geisoleerd k a n worden, zooals Stahl's verbeelding het nooit geïsoleerde phlogiston schiep als d r a g e r van d e brandbaarheid, zooals de fantasie der alchemisten den ,,sulphur" die rol toebedeelde, zooals de scholastieke wijsgeeren ,,water" a a n n a m e n als oorzaak van de vloeibaarheid. Lavoisier is hiermede dus wel in het gezelschap der systémateurs beland. In 1787 h a d Lavoisier d e alkaliën nog wèl in de elemententabel geplaatst, hoewel hij ze voor samengesteld hield, w a n t ,,onze verbeelding heeft de feiten niet mogen vooruitloopen" ^^^), maar in d a t zelfde j a a r toont Berthollet aan, d a t één der alkaliën, de ammoniak, een verbinding is en nu kan Lavoisier zich niet langer bedwingen; hij laat, in strijd met zijn eigen analytische elementendefinitie, d e alkaliën uit d e tabel van 1789 weg. Kalk en bariet laat hij er echter in, omdat zij, hoewel vermoedelijk samengesteld, nog niet ontleed zijn! 160) Hjj ]aa(. j y g onontlede stoffen (de alkaliën) weg en plaatst nog niet geïsoleerde stoffen (,,murium"), ja zelfs niet-isoleerbare stoffen (warmtestof) in de elementenlijst. Zelfs de zuurstof voldoet niet eens aan den eisch analysegrens te zijn, w a n t het zuurstof^as, de grens der chemische analyse, is volgens Lavoisier een verbinding v a n zuurstof en warmtestof, zoodat het vrije element zuurstof nooit afgezonderd is ^ ^ i ) . D e warmtestof is bij hem steeds de oorzaak van den gastoestand, het gasvormend beginsel (principe gazéfiant), zooals de zuurstof zuurvormend beginsel (principe acidifiant) 162) is. W e l bestrijdt Lavoisier Stahl's opvatting, dat phlogiston het kleurgevend beginsel zou zijn, m a a r zelf meent hij, dat zuurstof de oorzaak van d e roode kleur is. i ^ s ) . O o k het typisch Stahlistische beginsel ,,gelijke bindt zich aan gelijke" heeft Lavoisier zelfs in zijn laatste groote werk nog niet over158) 159) 160) i«) 162) "2)

Traite, p. 69; Oeuvres II, 249. Methode, p. 17. Traite, p. 172, 195. Traite, p. 203. Traite, p. 54; Oeuvres II, 232. Oeuvres II, 181 (Mém. 1777).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen