1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 47

41 die vormen nog niet goed kent ^^^). O n d e r deze kristalbeschrijvers heerscht echter ook een principieele tegenstelling. Al wil men in de plantkunde het ontstaan der plantensoorten nog niet verklaren, dan kan men ze toch wel niet uitsluitend uitwendig-morphologisch, maar bovendien anatomisch beschouwen. G r e w wil dat, Linnaeus niet ^44), Evenzoo : al wil men in de kristallografie het ontstaan der kristallen en mineralen niet genetisch verklaren, men kan ze toch wel niet louter uitwendig-morphologisch, maar bovendien anatomisch beschouwen. H a u y 145) en Bergman i^^) willen dat, Rome, die een discipel van Linnaeus is, natuurlijk niet. H e t s t a n d p u n t van Rome is a a n n e melijker dan dat van Linnaeus, w a n t de anatomie van de plant w e r d door het mikroskoop geopenbaard, de anatomie van het homogene kristal niet. H o e kon men de onderlinge rangschikking dezer atomen bepalen, temeer d a a r de chemische analyse nog niet ondubbelzinnig vastgesteld had, welke atoomsoorten in het kristal aanwezig zijn? M a a r H a u y (1743^—1826) vereenvoudigt het probleem; hij laat een kristal uit gelijksoortige en congruente deeltjes opgebouwd zijn en uit de verschillende wijzen van stapeling dier oerkristalletjes leidt hij de verschillende mogelijke kristalvormen van een en dezelfde chemische species af. Hij gelooft wel, dat hij door de splijting de werkelijke vormen der ,,molecules intégrantes" kent, dus dat er een experimenteele basis aan zijn theorie ten grondslag ligt, m a a r hij wil desnoods zijn hypothese als een ,,mathematische h y p o t h e s e " beschouwd zien, als een aanschouwelijke rekenmethode, die het mogelijk maakt den eenen vorm wiskundig uit den anderen af te leiden 1^7) D a a r m e d e ">*) Rome, Cristallographie, Paris 1783, T. I, p. XXVIII : „Je crois qu' avant de chercher a pénétrer la travail secret de la Nature dans 1' arrangement très-varié des molecules d' une substance cristalline quelconque, il faudrait commencer par connaitre et par étudier toutes les variétés et formes dont une même espèce est susceptible, autrement on s' expose a donner des theories qui, quoique applicables a certaines variétés peuvent être sur Ie champ démenties par d' autres auxquelles on ne s' attendait pas". "^) Linné, Phil. bot. zie noot 113. ^*^) Journal de physique XIX (1782), p. 366—370. 146) T Bergman, Variae crystallorum formae, a spatho ortae. (Nova Acta Reg. Soc. Ups. 1773, vol. I, p. 150). ^''^) R. J. Hauy, Traite élémentaire de physique, sec. éd. Paris, 1806, T. I, p. 65 : „Lee, derniers résultats sensibles de la division mécanique des" minéraux, s' ils ne nous donnent pas la figure des véritables molecules intégrantes des, cristaux, méritent d' autant mieux de les remplacer dans nos conceptions, qu' en les prenant pour données, nous parvenoru^ a représenter fidèlement les faits que nous offre la nature, et a en établir l» liaison et la dépendance mutuelle".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen