1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 128

120 ledige grondwaarnemingen (meerdere malen per etmaal) gedurende een vol jaar, verder 230 loodsballon-vluchten en 190 radiosondeopstijgingen. V o o r a l dit laatste beteekent een aanzienlijke aanwinst, w a n t het waarnemingsmateriaal van de hoogere luchtlagen in het Zuidpoolgebied w a s tot nog toe slechts zeer schaarsch. D e eenige andere, tevoren in dit gebied gedane atmospherische sondeeringen, die de hoogte van de tropopause bereikten, zijn 14 opstijgingen binn e n de Zuidpool-cirkel van het Duische schip ,,Neu S c h w a b e n l a n d " af, gedurende de (Zuidelijke) zomer 1938—1939, doch publicatie van deze resultaten is blijkbaar opgehouden door de oorlog, zoodat d a a r v a n geen gegevens beschikbaar zijn. V r o e g e r e Antarctische sondeeringen (met registreerballon, met vlieger of per vliegtuig) w a r e n met één uitzondering (7 km) niet hooger gekomen dan 5 kilometer. Bovendien waren alle gedurende daglicht gedaan. De radiosondeeringen, gedaan in ,,Little America I I I " (rond 1300 km van de Zuidpool) w a r e n regelmatig verdeeld over 8 m a a n d e n • van 26 April 1940 tot 15 Januari 1941, en hierin viel ook de poolnacht. D e grootste bereikte hoogte w a s 34 kilometer. E n nu de ontdekking, die gedaan w e r d i ) . Terwijl gedurende het grootste deel des jaars een duidelijke tropopause werd gevonden, op 7—^8 km hoogte (temperatuur — 50 tot — 60 C ) , werd deze met het beginnen van de winter echter steeds zwakker, tot hij in A u g u s t u s geheel uitgewischt was, d.w.z. : gedurende zes weken w e r d bij de opstijgingen een d o o r g a a n d e temperatuurdaling (tot — 80 C.) gevonden, zoover als de ballons in de stratosfeer (die hier eigenlijk nu niet langer gedefinieerd w a s als 2^podanig!) konden doordringen, dat w a s maximaal 17 kilometer gedurende deze tijd. Deze gang van zaken, waarbij op stratosferische hoogten de temperaturen in de winter sterk dalen (op 15 km hoogte verliep de temperatuur van — 42 C, in de zomer tot — 78 C. in de w i n t e r ) , sterker dan in de troposfeer ( w a a r de variatie ongeveer 12 C. b e d r o e g ) , w a a r d o o r de stratosfeer eigenlijk zijn karakter tijdelijk verliest — deze gang van zaken is verschillend van w a t ergens elders ooit werd gevonden. D e verklaring van dit verschijnsel moet w a a r schijnlijk in het volgende gezocht w o r d e n : In de atmosfeer zijn twee secundaire w a r m t e b r o n n e n aanwezig : (1) het aardoppervlak en (2) de z.g. ,,ozonlaag", of eigenlijk de bovenste lagen daarvan. D e primaire w a r m t e b r o n is de zon. Doch de energie van het zonlicht w o r d t niet gelijkmatig geabsorbeerd door de atmosfeer. N e e n , van de niet teruggekaatste fractie van de zonnestraling w o r d t het grootste deel doorgelaten door de atmosfeer en w o r d t door het aardoppervlak geabsorbeerd. Dit w o r d t er door verw a r m d en gaat als secundaire warmtebron voor de atmosfeer fun^) GepTibliceerd door den meteoroloog van „Little America III", A. Court, in: Bulletin of the American Meteorological Society 23, p. 220, 1942.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen