De ethiek in de gereformeerde theologie - pagina 25

23 zijn over het algemeen gunstig geweest.

Wel vond de zelfstandige behan-

deling der ethiek gelijk door DANEAU was beproefd, nog geen navolging en bleef zij ook in haar behandeling verbonden met de dogmatiek, maar toch op een andere en betere wijze dan tot dusver in de „Loei communes" was geschied. Bovendien kwamen twee van haar onderdeelen, de ,,casuïstiek" en de ,,ascetiek", ook thans reeds tot een begin van ontwikkeling". Wij hebben nu het oog allereerst te richten op Zwitserland en wel op Bazel, waar

1609

POLANUS VAN POLANSDORF hoogleeraar was.

zijn S y n t a g m a

Theologiae

Christianae,

studievak van groote beteekenis is geworden.

Deze gaf in

dat voor ons

Hier toch vindt men voor

het eerst, al was zij ook bij de vroegeren niet vreemd, een scherpere afscheiding dan die in de L o e i plaats greep tusschen het dogmatische en het ethische, en wel als credenda en facienda, een indeeling die voortaan in de Gereformeerde Theologie regel zou worden.

/^'

Men heeft vaak tegen

deze indeeling bezwaar geopperd en er op gewezen, dat toch ook de credenda tot de facienda behooren.

Dan, bij dit bezwaar toonde men

POLANUS niet recht begrepen te hebben.

PÜLANUS' credenda — en hier

schuilt het misverstand — zijn toch niet bedoeld in subjectieven maar in -éC^ objectieven zin. Doch laat ons hem zelf hooren spreken ' ) . ,,Theologiae Christianae sunt partes duae; prima de fide, altera de bonis operibus, hoc est una de rebus credendis, altera de rebus faciendis." E n deze fides nu is, zooals hij nadrukkelijk zegt, niet de ,,habitus quo credimus", maar ,,res ipsae credendae, praescriptae in Scripturis canonicis". En dat deze indeeling der Theologie niet nieuw was maar door hem slechts het eerst op den voorgrond gedrongen, daarvoor beroept hij zich op BEZA, ZANCHIUS, URSINUS, DANEAU.

Na de credenda worden in de

laatste drie boeken van het S y n t a g m a de facienda behandeld. Li boek 8 de bonis operibus; in boek 9 de religione seu operibus immediati cultus Dei naar de eerste 4 geboden, en eindelijk in boek 10 de virtutibus moralibus seu de cultu mediato. Ook hier dus de echt Calvinistische gedaclite van het gansche leven, zoo naar zijn ethische als religieuze zijde, als één cultus Dei. Op dezelfde wijze als door POLANUS werd de ethiek later bearbeid in Zwitserland door WoLLKB, van wiens , , C h r i s t i a n a e T h e o l o g i a e

1)

S y n t a g m a , Uli. II. 1.

Compendium"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen