Oorlog en vrede - pagina 85
Rede bij de overdracht van het rectoraat aan de Vrije Universiteit
79 diepgang hokt het menigmaal. Vandaar dat van alle gezelschappen geen zoo spoedig verveelt als het internationale, dat van alle kunsten alleen het „spectacle varié" internationaal is kunnen worden. Niettemin zal de kracht der zilveren koorde niet worden ontkend en de internationaliteit van het kapitaal legt toch gemeenschapsbanden sterker dan ideëele weefselen — zoo klinkt de vraag. Met vreemd geld wordt in schier alle landen thans meer gearbeid dan voorheen, het geld van vreemdelingen wordt ongetwijfeld gewaardeerd, maar daardoor deelt de vreemdeling zelf nog niet in die achting. Een dwaalbegrip is het te meenen, dat de bewegelijkheid van het kapitaal, die het ook buiten de landsgrenzen van den bezitter een rol doet spelen, eene belangrijke factor tot bevordering van den wereldvrede zou wezen. De volkerenharmonie wordt er menigmaal niet door versterkt, maar veeleer door bedreigd. De notulenboeken van internationale maatschappijen weten te verhalen van conflicten, door ijverzucht van nationale groepen in het leven geroepen. Dat kapitaal, in den vreemde werkzaam, verloochent herhaaldelijk zijn oorsprong niet, blijft nationale belangen dienen, houdt voeling met het vaderlandsche streven, is somwijlen instrument van nationalistische expansie. ^) Vraagt men ten slotte of wij ongevoelig zijn voor de vriendschappelijke betrekkingen op congressen en conferenties, in commissies en bureaux, bij wetenschappelijken of technischen arbeid, aangeknoopt door de besten der landszonen, die toch zekere internationale toenadering moeten bewerken, dan luidt ons bescheid: De beteekenis, vooral de bekoorlijkheid van dat alles wenschen ') Tegen de voorstelling, alsof de internationaliteit van het kapitaal een paciflstischen tendenz zou hebben, spreken E v e s q n e. Les finances de guerre au XXe siècle, t. a. p., blz. 684 en vlgg.; R u e d o r f f e r , t. a. p., blz. 156 en vlgg.; S t e i n m e t z in Zeitschrift für Sozialioissenschaft, 1914; t. a. p., blz. 297 en vlgg.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1914
Rectorale redes | 122 Pagina's
![Oorlog en vrede - pagina 85](https://geheugenvandevu.digibron.nl/images/generated/rectorale-redes/oorlog-en-vrede/1914/10/20/1-thumbnail.jpg)
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 20 oktober 1914
Rectorale redes | 122 Pagina's