Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 107

99 68 Van Ham en Hofker IIP 89. Vgl. De Vooys, Tk. Opst I 58. 69 Daarentegen vond ik het wel opgemerkt bij Tinbergen, Ndl. Spraakk.^ 139: „in poëzie, in het gebed, in officieele brieven; in oudere boeken ook in het alledaagsch gesprek" . . . •^0 Van den Bosch, Taal en Spelling 35: „de dooie vormen", waaronder ook vallen dien en wien. •^1 Proeve 62: „Is er sprake van personen, dan wordt de geni* tiefbetrekking [bij de betr. voornaamw.] uitgedrukt door die z'n, die'r (d'r), die hun, van wie de ('t), of waarvan de ('t)." Vóórop gaan die z'n, die d'r [die'r lijkt mij wat boekachtig opgepoetst]; wiens en wier bestaan voor de schrijvers heel niet. „Nooit hoort men dat wiens gebruiken door iemand die natuurlik spreekt", zegt Kollewijn Taal en L. 4, 237, herdrukt Opstellen^ 96. Bij „Holtvast" dragen zij het brandmerk „schrijftaal"; eerst is verklaard, hoe het in „de algemeene taal" toegaat (64). — Tinbergen a.w. 150 geeft als voorbeelden o.a.: Marietje die d'r zusje je wel kent; en: De koningin, wier komst was gemeld. Dat laatste heet „deftiger taal". Even zoo „deftig" is ook: de personen, wier namen in het boek stonden. — Van Ham brengt onder „wetenschappelijke taal" twee voorbeelden: wiens goedkeuring, ten wier opzichte. Het gebruik in godsdienstige taal noemt hij niet; maar het zou anders bij hem wel onder de „archaïstische godsdiensttaal" vallen van „sommige godsdienstige kringen, die sterk onder de invloed staan van de Statenbijbel": die vol Latinistische Renaissancesfraaiigheden zit, waarvan „men in sommige 20e eeuwsche godsdienstige redevoes ringen en studiën nog buitengewoon veel sporen vindt", (a.w. III 56. Een slappe, vage restrictie ten opzichte van die d'r elders maakt noch den leerling noch ons wijzer: het loopt op „een an* dere zinskonstruktie" uit, 91). — Voor het vragende pronomen constateerde men wel een enkele maal nog den genitief: „wies hoed leit daar?" In Holland ook wiens. Maar veel algemeener is wie^z'n. Taal en Lett. 5, 59. •^2 „Holtvast" 64; Tinbergen 150; zie ook aant. 70. Deze vormen worden geregeld tezamen met elke andere buigings^n bestreden. 73 Kollewijn, Taal en L. 5 (1895) 32; ook Opstellen^ (1903) 134; Proeve (1907) 59; „Holtvast" " (1923; de eerste druk is n.i.m. 1905, maar ik kan dien en andere niet vergelijken) 61; Tinbergen' (1919) 135 en « (1926) 145. 74 Van Ham en Hofker, a.w. III, 88. — Over de aanwijzende

*

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen