Betrekkelijk of volstrekt - pagina 34

tot 1900 in Nederland veelvuldig toegepast — of ook vonnissen die met geestelijke vergroeiingen, tenzij in volslagen krankzinnigheid geëindigd zijnde, niet kunnen rekenen omdat de wet tekort schiet — dit was bij ons tot 1925 het geval — zijn alleronbevredigendst. De rechtvaardige straf vergeldt. Zij weegt het feit, niet enkel als daad geheel op zichzelf genomen; integendeel als daad naar aUe zijden: is de misdraging misschien een van de vele die in een bepaalde omgeving steeds dreigen, of, als de tijden ongunstig zijn, vaak worden begaan: straatbaldadigheid, zwarte handel, plundering in oorlogstijd? Zij probeert de schuld te bepalen: wat mocht van de dader worden verwacht als vroegere gestichtsjongen, als zakenman, als predikant? De door de staat gehanteerde vergelding is niet star, ofschoon aan de beperkingen van aUe recht onderworpen. Zij is ook niet wereldvreemd, daar ze een nauwe relatie tot het staatsdeel heeft. De staat verliest zich niet in futihteiten. Het afsnijden van een bloem uit een park levert diefstal op als het buiten de parkwachter om gebeurt, maar vanouds is erkend dat niet op alle strafrechtelijke slakjes zout behoeft te worden gelegd: de minimis non curat praetor. Zij is niet nodeloos hard, aan bijzondere omstandigheden gevdcht hechtend. Het is uitgesloten bij een zware mishandeling met een schrobbering te volstaan; dat verbetering en opvoeding door de vergelding bij ernstige feiten zouden worden uitgesloten, is onjuist. De onrechtmatigheid beperkter dan zonde, de schuld enkel rechtsschuld, de vergelding gebonden aan de staat, die naar christehjke overtuiging wel krachtens goddelijke autoriteit straft, maar die niet de volle goddelijke vergelding kan toevoegen omdat hij slechts een beperkte, een aardse gerechtigheid bestelt, zijn tot practisch aanvaardbare resultaten voerende principiële gedachten. Wie de straf alleen plaatst in dienst der sociale hygiëne loopt vast; de misdaad uitsluitend als ziekteverschijnsel te beschouwen geeft vroeg of laat aan vdllekeur vrij spel. Het verbodene van d e „misdaad-ziekte", het normatieve element, mag niet veronachtzaamd worden. De onschadehjkmaldng kan, los van het recht, tot grenzeloze tyrannic voeren. Wanneer beveiliging niet aan hoger maatstaf onderworpen is, besHst de op eigen voortbestaan bedachte, zich naar eigen belangen richtende staat. Het „fiat justitia, pereat mundus" wordt een „vivat res publica, pereat iustitia". Zij die daden begaan tegen de staat en zijn veiligheid of zijn belang gericht, of die als typen een bedreiging voor de gemeenschap vormen, moeten niet wegens onrecht los van schuld, noch op grond van schuld los van om-echt, worden gestraft, maar d e mate van het begane onrecht, de ernst van de schuld behoren de straf te bepalen. 32

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen