KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

XIII.

12. Zestal Leeirieidenen. A'msterdam. B. H. Blankemberg Jr., 1868.

Een verioiudierd bundeltje preekën", zlóó nosmde Dr Kuyper zelf in 1880 zijn tweede zestal leerredenen uit 1871 (Strikt Genoimen, blz.. 16). Op dit e er s tie zestal, uit 1868, is dus niet minder de karakteriisliek: , , aude plunje" toepasselijk '(Parlementaire lledevoieri ngen, II, blz. '40).

Aan wat hij later zelf onder Gereformeerde Prediking verstond, zie Do Heraut, nrs 900 — 961, beantwoorden deze preeken dan ook niet. Ze hebben nog een sterk ethisch accent. Tioch boeien zie door - den meesleependen stijl en de waime geestdrift.

I. Nabij God te zijn, Psahn 73:28a.

Aanstonds aan het begin wordt hier het themia gegeven: „Vervreemding van God" het fetre. ven onzer eeuw, „nabij God te z ij n" het streven der vrooimheid, zietdaar de beide mijlpalen, op den weg, waarlaMjgs ik in dit uur uw gedaahten leiden ga., , Maar mij aangaande", zingt de Psalmist: we worden door zijn eigen woord dus op die tegenstelling gewezen, en niet gezocht, mlaar geëischt is hier het etsen der schaduw, orn het volle licht te doen vallen op helt Schriftwooid, dat ik u brong."

De boetptnedifceir traunt hier niet slechts over den afval van der vaderen belijdenis, maar veeleer over de geestelijke onvruchtbaarheid van het "belijdend deel der gemieente^. De besten leven nabij de Kerk, nabij de Schrift, nabij andere vroimen, nu en dan vertoeven zie nabij den Heer in het gebed, ze bezoeken den Heer bij tijden, — maar hij den Heer is hun thuis niet, ze women niet in bij hun God, — neen, een leven nabij den Heer, dat is het nog bij zoO' weinigen geworden."

II. Bedestond op denHervormingsdapr, Daniël 9:18.

De gedenkdag der Kei'khervoirm'ing viel ditmaal saïn'en met het derdcihilf eeuwfeest van de Doirdtsche Synode en met het derde eeuwfeest van het Convent te Wieziel.

Wie nu deze Hervormingspreek vergelijkt hiet die van Dr Rutgers in datzelfde iaar (zie mijn: Dr F. L. Rutgers, blz. 36) merkt aanstonds, dat hier bij Kuyper veel meer reeds de reformatorische drang werkt. „Een bidstond op' den gsdenkdag der Hervorming onzer Kerk moet een biduur voor den nood zijn, waarin thans die kerk verkeert. Uit liefde voor die kerk, niet voor „het gewaad van oude snede", door onze vaderen haar omgehangen; en ook niet voor „het keurslijf van vormen waarin men thans h'aar gekneld hondt", wekt de prediker op tot gebed: „Er Is nood! de ure des gevaars is voor uw kerk aangebroken, en miaar al te zeer is het 'te duchten, dat èf het vormengeloof haar tot een mummie balsiemen, öf het ongeloof haar voor altijd ontbinden zal."

III. Christus de - bron van , , z e del ijk e kracht. Joh. 15:5:

Deze toespraak werd''opdelen "^^avond van een avoindm; aa.lsdag gehouden. En de prediker voelt, hoe de onheiligheid der gemeente dat Avondmaal drukt, ja hoe daarbij nieier nog dan bij'eenigo andere samiankomst der gemteente, het scihreiend contrast uitkomt, tusschen de berk zooals zie naar waarheid zijn moest, en de kerk zooals zie door de verwaesting van zonde en ongeloof is geworden. En hij verstaat dan ook wel iets van wat bij hen lomging, die aan den disc'h in ziulk een kerk niet meer naderen wilten. Oolk hier beluisteren'we weer de klacht O'ver de onvruch'tbaarheid en miachteloosheid, waanmiee het Christendom onzer dagen geslagen schijnt. En ten slotte de vermaning: „Gij'allen, ook .al zijt ge nog slechts gedoiOp'ten, niaar g'ij vooral die boogt op uw recibtzinnig belijden, — gij meer noig, die de zegelen des Verbonds bij brood en wijn ontvingt, — waakt en bidt, dat ge niet uitvallen. Waar in Christus blijven, en in de veelheid uwer .vrucht 'de verzekering mioiogt ontvangen, dat ge geen verdorde ranken zijt. Maar bloeit op den eienigen Wijnstok."

IV. Schuldbesef. 'Psahn 19:13.

„De zon.daar is zich zijner schuld in al haar uitgestrebLheid niet bewust, en tocfh, niet sleahts over bewuste zonden, maar evenzeer over de zonde^ gelijk ze zich zijns onbewust 'miöt haar ontzettende afmetingen ia ziijn hart uitbreidt, moet zich zijn schuldgevoel uitstrefcbe'n... Want, verborgen zonden, let wel, dat zijn hier niet die zonden die vooi' anderen, maar die voor ons zielven verborg, en z, ijn. Reinig mij van zionden, die ik zielf niet weeit dat in mij izijn, van zonden wier bestaan in mijn hart ik mij aelven niet bie'wust ben, is dus de bede, waarmee de Psalmdichter uit de diepte tot zijn 0o.d roept.".

V. De vloek der verstand sri ohtingi., Efe.ze 3:14—19.

In de inleiding wordt aangewieaen, hoe de geschiedenis der Christelij'ke kerk verschillende tijdperken doiodoiopt, waarin beiurtelings 'één der vermiogens van den menschelijken geest tot bradhitiger werkziaamheid dan de anderen geroepen werd. Eerst is het de wil, die op den voorgrond, treedt (martelaars); dan, de verbeelding (legenden); 'dan. het verstand (rechtzinnigheid); dan, het gevoel'(Roiomische feijreuenst) , 'j[.i: die inzinking verhief de Kerk zich eerst door de Hervorming, en geen wonder dus, dat met haar doorbreken het christelijk bewustzijn, zoolang verduisljerd en ten onder gehouden, met beslisith^id op den voor-" grond treedt. Men had lang genoeg gewiegeld op dein verraderlijken stroiom des gevoels, toen was bedwelmd door dat wieröokWalmen.. Men wilde weer nuchterlen zijn en wellen waar men stond. Het geheiligd verstand alleen kon weer toit zielfbewirstzijn doen_ ontwaken, en het evenwic'hl, d-ait het denken voor een tijdlang verkreeg, was dus, door de tegenstlelling met het verleden, gerech'Lvaardigd. In de Hervoirmingseeuw zelve schaadde dit aan het wezien des Christendoims dan ook niet het minst; Imhiers, irien bent de Hervorm'ers niet, zioo' m'en meent, dat zij' mlët ontlede begrippen gespeeld en in ijidele beispieigeling zioh verloren hebben. 'Neen, hun denken was hiet ware denken: een zich rekenschap geven , van een bewust geworden ervaring: die ervaring Teen werking van het leven Gods in hun gemoed. Leven en denken waren bij hen dus in die juiste verhoiuding, waarbij helt leven helt denken wekt en het dentein iiet leven tat bewustheid brengt. Maar, al te 'ispoiedig helaas, werd dat juiste verband vierbrofcen. De levensstroomi vloeide onder dej ijfekorst van het denken weg. De ijsvloer door den stroom niet m'eer gedragen, verloor wegsmeltend zijn eigen draagkracht, — en ter onzaliger ure begon toen hél denkbeeld in onze kerk ingang te vinden, dat nielt in het leven des gemoeds, maar in een werk des v e r s t a n d s het wezien van den godsdienst moet gezocht woeden. Het eenaijdigö, , van het leven afgetrokken denken, heeft 'heit leven onzier berk gedood. Voorzeker, het denben is leen gave Gods, de leer is goed en .als beschrijviinig van het goddielijk loven zielfs onm'isbaar; doch als men de beschrijving van het leven met he't leven ztelf verwisselen wil, en leetr stelÜig in den slechtsiten zin zoekt te worden, dan kan dat streven helt mijne nooit zijn, en dan roep ik u toe: Lieve Vrienden! laat ons' aan den sitrik van dat leOTSteUig Chrisitendom' zoeken tei ontkomen, door tot helt mys'terie des geestelij'ken levens terug te keeren, en ziij het onze leus, niet om, Christus door een lee? in de hersenen te laten wonen, maar gelijk Paulus wil, door het geloof in 't hart

VI. - Maria bij he4; Kruis, Joh. 19:26, 27a.

Fijn psycihologisch wordt hier uitgewerkt, hioie de Mariaweelde bij de kiribbe aUeen door de Mariasmiart bij 'het kruis kon worden gekocht. Da str.uetuur der predicatie ligil aantgegeven in deze woiorden: „We, zagen het in Maria en dien jonger, hoe het de Christus aan het kruis is, die de zijnen trekt, de zijinen bedroeft, de zijnen troost en de zijnen saam ver bindt. Op Hem dan heit oog gericht, en bij dien Man van smarten het ook' elkander toiegeroepen: bij dat kruis Is onze beste plaats, bij dat kruis lijdt ge uw diepste smart, ervaart ge uw rijk'sten itroiost en wordt de hedhtste band gesloten."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen