HET EVANGELIE VAN JOHANNES.

II.

De groote belangstelling, die van alle zijden in het vierde Evangelie wordt getoond, is zeer ver­ klaarbaar. Zoowel door vorm a, ls. door inhoud moest het wel bizonder de aandacht trekken. Zooals het dan ook heeft gedaan sinds de .eerste eeuwen der Christelijke kerk.

Dat eigenaardige valt allicht den lezer, die gewend is, jaar aan jaar aan den disch Gods Woord te lezen, en daarmee op allerlei manier bekend; en vertrouwd is geralakt, nog niet zoozeer op. De oude klanken zijn ons zóó bekend geraakt, dat wij het oorspronkelijke, het wonderlijke niet meer voelen. Het lezen der overbekende woorden wordt zoo licht sleur. En sleur is doodend. Wij moeten weer leeren lezen, waarlijk lézen. Als met den vinger er bij. Dan gaat menige Schriftuurpiaats voor het oog van den geloovigen lezer meer fonkelen in haar wondere schoonheid. Dan ziet men ook de bizonderheden, de eigenaardigheden van het Johannes-Evangelie.

Vooral, wanneer men het eens vergelijkt met de drie eerste Evangeliën. Wie deze aandachtig heeft doorgelezen en dan aan de lectuur van het vierde Evangelie begint, voelt zich opeens als in een geheel andere wereld verplaatst. .De eerste drie vertoonen in de ^groote hoofdlijnen nauwkeurige overeenkomst in hun opbouw. Deze overeenkomst strekt zich zelfs in zeer veel gevallen tot de woordkeus uit. Naast elkaar gelegd, loopen ze in den regel parallel. Om deze overeenstemming noemt men ze de synoptische Evangeliën.

Zij kenmerken zich door de aaneenrijging van telkens nieuwe tafereelen. In levendigen toon worden deze verteld. Vaak' is er tusschen twee vertellingen geen chronologische orde. Als piaarlen aan een snoer, zijn 'ze los aaneengeregen. Een bundel zuiver Oostersche vertellingen van het leven onzies Heeren onder den zonnigen hemel van Galilea. Ook zoo, van den menschelijken, literaxischen kant deze Evangeliën te lezen, is een genot.

Hoe geheel anders nu is het vierde Evangelie sameiigesteld en opgebouwd. Daar worden betrekkelijk slechts enkele gebeurtenissen verhaald. Lenige gesprekken, enkele twistgesprekken met de Joden, zeven wonderen, ' een groote afscheidsrede, het verhaal van dood en opstanding-— da.t is alles. Tot aan de lijdensweek, dus over een tijdsverloop! van drie jaar, zijn slechts ongeveer twintig gebeurtenissen vermeld, terwijl het Evangelie van Marcus er ongeveer vijftig heeft. En onderdeze twintig feiten zijn dan nog slechts drie, die ook in de andere Evangeliën verhaald worden.

Daarbij blijkt, dat Johaiines de feiten, vooral zijn zeven wonderen, anders in het Evangelie inlascht, dan de andere drie het doen. Na een wonder komt in den regel een groote rede. De spijziging der vijfduizend b.v., die in Mattheus wordt verhaald zonder eenige toevoeging, is blijkens Joh. 6 aanleiding geweest tot des Heeren - groote redevoering in de synagoge te HClaperna.üm over het brood des levens. De redenen nemen in het eerste deel van het vierde Evangelie verreweg de grootst© plaats in.

Zoo zijn dus heel wat gebeurtenissen overgeslagen. Dat blijkt ook wel uit het Evangelie zelf. In 2:23 wordt gesproken van de teekenen, diö Jezus op het Paaschfeest te Jeruzalem deed; maar slechts één ervan wordt medegedeeld, de tempelreiniging.

Uit geheele tijdperken van des Heeren arbeid verhaalt Johannes slechts een enkel feit. Na het tweede Paaschfeest gedurende Zijn openbaar leven heeft de Heere anderhalf jaar aan één stuk in Galilea gearbeid. Uit die lange periode deelt Johannes slechts één feit mee, de spijziging der vijfduizend. Tusschen hoofdst. 5 en 6 ligt een tijdperk' van een geheel jaar, dat hij' zwijgend voorlDijgaat.

Wie dan ook niet anders doet, dan de feiten van het vierde Evangelie samenlezen, zOu tot de meening kunnen - komen, dat het arm a, an inhoud is.

In werkelijkheid is het echter geheel anders. Het vierde Evangelie onderstelt de drie vorige en wil daarmee samen gelezen zijn. Het laat ons den Heiland zien van andere zijde en in een ander

milieu. Trekken ]n het beeld van Jezus, die in de eersle Evangeliën niet op den voorgrond traden, komen bij Hem in scherp en helder licht. Wat uit de eerste drie Evangeliën reeds bekend is, herhaalt hij niet meer. Het is er hem niet zoozeer om te doen, de geschiedenis te verhalen, zooals de synoptische Evangeliën doen, als wel om de bekend geachte geschiedenis te belichten. Viaiidaar de weinige feiten en de vele redenen. 'Gelijk iemand terecht heeft opgemerkt: De kommentaar is grooter dan de tekst.

In verband met het reeds genoemde staat nog een ander verschijnsel. Er werd gewezen op het feit, dat Johannes groote tijdperken voorbijgaat zonder er iets of meer dan een enkel feit van te vermelden.

Nu is het ecliter merkwaardig, dat dit verschijnsel uitsluitend in het eerste deel van het Evangelie voorkomt. Hoe verder we komen naax het leind, hoe breeder de dingen worden verhaald. En omgekeerd, hoe meer naar "het begin, hoe korter.

In hfdst. 3 wordt een gebeurtenis verhaald, die plaats vond tijdens het eerste Raaschfeest, dus ongeveer .\pril. In hfdst. 4 zijn we blijkens vs 35 reeds 8 maanden verder, daar het begin van den oogst ongeveer eind Maart of begin April viel. In hfdst. 5 is reeds het tweede Paaschfeest, twee jaar voor des Heeren lijden. In hfdst. 6 reeds weer een jaar verder: daar begint liet laatste jaar. In hfdst. 7 begint het laatste halfjaar. Met groote sprongen ijlt Johannes voort.

Maar dan begint hij te remmen. In hfdst. 10 zijn we blijkens vs 22'nog maar ongeveer 2 maanden verder dan in 7, daar het feest van de vernieuwing des Tempels omstreeks December wet-d gevierd. In hfdst. 12 zijn we reeds aan de laatste week, als de helft van het Evangelie nog komt. In hfdst. 13 beginnen ide laatste 24 uur.

Een eigenaardig verschijnsel. Johannes heeft haast. Hij haast zich naar het einde. En als hij daar i s, bij het begin der lijdensweek, dan heeft hij rust. Dan teekent hij alles breed en uitvoerig. In snellen loop neemt hij den lezer mee naar het lijden, om hem het Lam Gods te laten zien, dat in Zijn lijden de straf onzer zonde wegdraagt.

Reeds van het begin af in hfdst. 1 is Jezus als het Paaschlam aangewezen. En die geda, chte laat Johannes nooit meer los. Hij laat telkens zien, wat al de drie anderen verzwijgen, dat Jezus op de Paaschfeesten naar Jeruzalem gaat. Hij laat duidelijk en opzettelijk uitkomen, dat Jezxrs op, het Paaschfeest gekruisigd is. Het geheele Evangelie beweegt zich met het ware Paaschlam Gods mee naar Jeruzalem, naar hèt Paaschfeest, naar het altaar des kruises, waar Hem geen been gebroken is, opdat Hij als het Paaschlam zou worden aangewezen nog in Zijn dood. Zoo is, heel het Evangelie dóór, de stem van Johannes den Doopier luide hoorbaar: „Zie, het Lam Gods".

Zoo blijkt reeds, welk een schoone aanvulling het vierde Evangelie vormt qp; de eerste drie. Het stelt ons in staat, tamelijk nauwkeurig den duur van des Heeren openbaren arbeid na to gaa.n.

Uit de synoptische Evangeliën zou men den indruk kunnen ontvangen, idat de Heere slechts ongeveer één jaar gearbeid heeft. Zóó stelt men het dan ook nog al eens voor. Na een tijd in Galilea te hebben gewerkt, ging Jezus tegen het Paaschfeest opi naar Jeruzalem, waar het conflict met de Parizeen kwam, dat met de kruisiging eindigde. Nu is heel deze voorstelling van z'ulk een korten arbeidsduur en één Paaschreis naar Jeruzalem onhoudbaar. Een woord als Matth. 24:37, waar de Heere zegt, dat Hij Jeruzalem's kinderen menigmaal heeft willen bijeen vergaderen, toont reeds aan', dat Hij meermalen In Jeruzalem is geweest.

Hoe vaa^k echter dat is geschied, en hoe lang de Heere heeft gearbeid, is alleen uit het vierde Evangelie op te maken. Johannes toch vermeldt gelijk reeds boven is aangewezen, de verschillende feesten, ter gelegenheid waarvan Jezus in Jeruzalem kwam. Niet alsof het er hem om te dóen was, den tijd van 's Heeren ambtsbediening nauwkeurig aan te geven. Zijn chronologie is meer onwillekeurig gevolg dan ypzettêlijk en welbewust doel. De feesten zijn hem 'de knooppunten, waaraan hij telkens het verhaalde verbinidt.

En wanneer dan mag worden aangenomen, dat het „feest der Joden", 5:1, ook een Paaschfeest was, dan merken we, dat telkens aan de Paaschfeesten nieuwe stukken als 't ware worden aangehaakt.

Het geheele Evangelie is georiënteerd naar het Paaschfeest en het Paaschlam. Achteraf, a posteriori, stelt ons dat in staat, te bepalen, dat het optreden des Heeren, aangevangen omstreeks Januari (vandaar, dat de oude kerk den Doop des Heeren herdacht op het z.g. Epiphanienfeest, 6 Januari), eindigde bijna drie en een half jaar later, op het vierde in die periode vallende Paaschfeest.

Voor dat onwillekeurig gevolgde chronologisch resultaat, danken wij God, die het ons .gaf, zonder dat Johannes het bedoelde of vermoedde. Maar daarna herinneren wij ons weer, dat een Evangelie geen chronologisch geordende biografie is, maar „blijde boodschap".

En in deze enkele gegevens hooren wiji^^; ^ haar eerste klanken, door heel dit Evangelie heeh: „Zie, het Lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen