Volksinvloed.

In den Icwjp yan dezen zomer, heeft Dr F. Ppsthuma, als voorzitter van de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel, een zeer bë-Jangrijke rede gehouden.

De spreker heeft allereerst de ontwikkeling van den volksinvloed geschetst. Langzamerhand is, in den strijd tussdhen vo'lksvertegenwoordiging en dte de Kroon, de invloed van Idte laatste afgenomen.

Steeds meer is het gegaan in demociratische richting, zoodat thans, met het oog op de Kroon, gezegd kan worden: het volk regeert.

Doch met de toeneming van den invloed der Staten-Generaal op de Kroon en van het volk op; de Staten-Generaal, is ook toegenomen de omvang van de bestuurstaak en de wetgevend© arbeid. En daii vervolgt de spreker:

„Wanneer ik mij rekenschap geef van alles, wat tegenwoordig onder bet „regeeren" begrepen is, van de ontzagwekkende uitbreidii^ der staatstaak en van de veelheid der uiteenloopende onderwerpen, die om regeling vragen, dan mag ik, dunkt mij, als stelling poneeren, dat tot de bijzonderheden van dit alles de bemoeiingen der Staten-Generaal zich niet kunnen uitstrekken. Onze volksvertegenwoordiging is niet samengesteld en kan als politieke instelling, draagster van algemeene staatkundige beginselen, niet samen-. gesteld worden met het oog op zulk een taak. Men kan niet in een beperkt college als de Tweede Kamer js, zooveel deskundigheid vereenigen, dat daarmede iitderdaad een actieve medewerking van het volk aan alle onderdeelen Van het bestuur zou zijn verwezenlijkt.

Ook om andere redenen behoort dit tot de onmogel^kheden.

Wat de departementshoofden betreft, het is veelal hun politiek cachet, het zijm de door hen beleden; beginselen, die in de eerste plaats hun optreden als ministers bepalen. Het is ver van mij iets te willen afdingen op de bekwaamheid van de bewindslieden, die ons land regeeren en geregeerd hebben, wanneer ik zeg, dat geen minister de werkzaamheden van zgn departement tot in alle détails kan beheerschen. Het 'komt dus voor een groot deel op de departementsambtenaren aan.”

Het is dus eigenlijk wel tragisch.

Lange jaren is een moeizame strijd gestreden om den volksinvloed te vermeerderen en als ein-< lelijk de strijd is ge'woraien dan moet men cönstateeren, dat het appara.at waardoor de volksinvloed zich bij uitstek zou 'doen gelden, totaal ongeschikt is voor de omvangrijke taak der regeering.

Toch brengt dit den spreker niet tot een twijfelen aan het eens gekozen ideaal der volksregeering. 't Is trouwens niet de eerste keer in de historie, dat de regeering van allen ovler allen een onmogelijkheid blijkt te zijn.

Telkens opnieuw bleek opj het moment der verwezenlijking, dat het volk zichitelvlen niet regeeren kan.

Zoo wordt dan ook thans in de aangeha, ald€i redevoeiing door Dr Posthuma, na de erkenning, < lat er thans van werkelijke volksregeering geen sprake is, gezocht naar nierawe Vormen waarin ^et beoogde kan verwerkelijkt worden.

De w^, die dan gewezen wordt, schijnt op het «og ontleend te zijn aan wat de anti-rev; olutionaire partij heeft nagestreefd.

Het tnoet gaan in d© richting van de decentrajralisatie, doch het is niet het deoe!nl; ra1isati©-systeem der Fransche revolutie, waarbij het land in stukjes en brokjes wordt verdeeld, die al hura rechten ontkenen aan den almachtigen sta, alt, maar *ea decentralisatie naar belangen, waardoor aan belanghebbenden de regeling xan eigen aangelegenheden wordt overgelaten. / Dit zal kunnen gesdiieden door de Kamers te ontlasten en de voorbereiding van wettelijke maatregelen te doen plaats hebben door de organisaties der belanghebbenden.

Doch niet alleen de wetgeving, oo-k de uitvoering zou voor een groot deel aan hen worden overgelaten.

Thans reeds hebben wij in den Hoogen Raad van Arbeid, in den Onderwijsraad en meer dergelijke instellingen de vormen gevonden, waarin de komende decentralisatie zich zal kunnen uiten.

Door deze decentralisatie zal de belangstelling en medewerking des volks worden geprikkeld, de kiezersgunst zal aan beteekenis verliez: en en zoo zal langs dezen weg en nu in der waarheid het oude ideaal bereikt worden, de zelfregeering van het volk.

Ongetwijfeld is in dit alles veel, waarmede wij het eens kunnen zijn.

Ook wij zijn voorstanders van ©en rechtmatigen volksinvloed, al is dit heel iets anders dan: „het volk regeert”.

Ook wij streden voor decentralisatie en zijn geen aanhangers van de leer van het staatsalvermogen.

Toch is er een belangrijk verschil.

Een verschil in het beginsel en een verschil in de uitwerking.

Op het eerste wees reeds Groen van Prinsterer toen hij schreef: „Waar, volgems vrijzinnige theorieën, de gehoorzaamheid aan God, als grondslag van het staatsrecht wegvalt, worden vrijheden en regten verleend, niet erkend”.

„Vrijheden en regten; ja, doch voor zoolang en zoover de staat het vergunt."

„Door de ontwikkeling der vrijzinnige theorieën wordt men naar het absolutism© geleid.”

„Het goedvinden der meerderheid, onder den naam algemeen welzijn en publiek belang, is, in elke sfeer, de bron en toetssteen van waarheid' en wet.”

„Zelfstandig aanzijn en verkregen regt, wijken voor de eischen van algemeenen wil en publieken dienst."

Daartegenover kent Groen, in zijne beginselen, den grond voor een wettig protest tegen het alvermogen der wet.

Dan is er het verschil in de uitwerking.

Dr .Posthuma wil langs de decentralisatie der belangen komen tot het oude ideaal: „het volk regeert”.

Maar als belangengroepen de staatsmacht hanteeren om eigen zaken te regelen, dan zal vrij zeker het belang der meerderheid dien doorslag geven.

Voor het ^groote geVaar, dat hierin' schuilt mogen wij niet blind zijn, ook tegenover de wenschen, die soms uit eigen kring gehoord worden.

Ten volle onderschrijven we dan ook wat in het eerste nuhimer van „De Maatschapp^" te dezer zake gezegd wordt: „Recht, mede in het sociaal-economische leven, ziedaar wat dezerzijds wordt voorgestaan. Indien men zich van het standpunt van het recht laat afdringen, en het belang tot richtsnoer gaat nemen, dan laait, met nam© O'p dit terrein, de strijd van allen tegen allen op. Principieel verandert dat niet, als het algemeen belang in de plaats van het particulier belang gesteld wordt”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen