De Synode van Assen.

(Vervolg.)

Te half twaalf werd de openbare zitting weer geopend. Voorgelezen werden de acta van de openbare zittingen van 's morgens.

Prof. Dr T. Hoekstra stelde namens de kerkrechtelijke commissie voor, dat het Moderamen zal publiceeren, dat stukken, die na 4 Sept. binnenkomen, niet meer in behandeling zullen worden genomen.

De Commissie oordeelt namelijk, dat een termijn moet worden gesteld, omdat anders aan het werk geen einde komt.

Ouderling P. K. Dam amendeerde dit voorstel door de toevoeging : „tenzij de Synode behandeling uitermate iioodig acht".

Op voorstel van den voorzitter wordt besloten, in het algemeen den termijn van inzending op 4 Sept. a.s. te sluiten.

Prof. Dr T. Hoekstra bracht het rapport uit der Kerkrechtelijke Commissie over het rapport van de „Commissie van advies" der Synode.

Elk onderdeel van het rapport werd achtereenvolgens met algemeene stemmen goedgekeurd, behalve het onderdeel inzake Dr Koppenaal, waarbij ouderling Brandsma aanteekening verzocht, dat hij hiertegen is, omdat hij op het standpunt staat, dat op deze Synode geen gravamina kunnen worden behandeld.

De Commissie resumeerende, stelde der Synode voor te besluiten :

„De Synode, met dankbaarheid vervuld voor den veelvuldigen en gewichtigen arbeid, door de Commissie van advies verricht, besluit hare handelingen goed te keuren, haar decharge te verkenen en het rapport van de Commissie van advies in de Acta der Synode op te nemen". .

Conform besloten.

De praeses bracht hierna namens de Synode de Commissie hartelijk dank voor al haren arbeid.

„Wees er van verzekerd, broeders", aldus spr., „dat wij Uw ari)eid niet ziillen vergeten en ook de Koning der Kerk zal dat niet, want ook de beker koud waters, die in Zijn naam gereikt wordt, zal Hij gedenken."

Prof. Hoekstra bracht nog namens de Kerkrechtelijke Commissie rapport uit over het verzoek van den kerkeraad der Gereformeerde Kerk van Makkum en Cornwerd. om gehoord te worden, wanneer de zaak van den dienaar des Woords dier kerk. Ds C. Vermaat, behandeld wordt.

Het rapport kwam tot de conclusie: „Aangezien hiertegen geen enkel bezwaar bestaat, stelt deze Commissie voor, dat de Synode besluit, dat bij eventueele. behandeling van de zaak-Ds C. Vermaat de Kerkeraad van Makkum en Cornwerd in de gelegenheid zal worden gesteld, gehoord te worden".

Naar aanleiding van een vraag van Prof. Dr J. Ridderbos werd vastgesteld, dat, indien de zaak-Ds Vermaat behandeld wordt, de Kerkeraad overeenkomstig haar verzoek zal worden uitgenoodigd. Indien alleen het bezwaarschrift van Ds Vermaat behandeld wordt, zal dat dus niet geschieden.

Te ruim 12 uur werd de openbare zitting verdaagd tot 2 uur.

Middagzitting.

De middagzitting ving aan met het zingen van Ps. 146:4. Prof. Dr T. Hoekstra van Kampen rapporteerde over de kerkrechtelijke zijde van het bezwaarschrift, dat Dr N. D. v. Leeuwen van Harkema-Opeinde bij de Synode indiende.

Het rapport kwam tot de volgende conclusie:

Uw Commissie stelt voor, in betrekking tot de klacht van Dr van Leeuwen te besluiten: De Synode spreekt uit:

a. dat er kerkrechtelijk geen bezwaar bestaat, dat een bezwaarschrift tegen een besluit van een Synode in dogmaticis wordt ingediend bij dezelfde Synode, die dit besluitnam;

b. dat het besluit van de classis Drachten niet valt af te keuren, omdat de classis uitsprak, dat Dr van Leeuwen verplicht was in de gegeven omstandigheden, n.l. nu de Synode in het einde van Augustus weder vergaderde, zijn bezwaarschrift bij de Synode van Assen in te dienen, aangezien het niet gewenscht is, met de indiening van een gravamen lang te wachten;

c. dat bovendien thans behandeling van dit gravamen niet kan uitgesteld worden, omdat Dr van Leeuwen, zonder daartoe door iemand verplicht te zijn, zijn gravamen gepubliceerd heeft;

d. en hiervan mededeeling te doen aan Dr van Leeuwen, den Kerkeraad van Harkema-Opeinde en de classis Drachten.

De conclusie werd na eenige discussie aldus vastgesteld.

De zitting" werd hierop geschorst tot 's avonds 7 uur. De Synode zou dan in Comité generaal bijeen komen.

De Synode mocht van H. M. de Koningin het volgend telegram ontvangen;

Ik betuig de Gereformeerde Kerken van Nederland mijn oprechten dank voor de mij aangeboden gelukwenschen en ben zeer gevoelig voor de daarbij uitgesproken heilbede.

(w. g.) Wilhelmina.

Van dit telegram werd in de zitting in Comité-generaal mededeelüig gedaan.

Vrijdag 3 September.

Ochtendzitting.

De zitting werd geopend met het zingen van Ps. 95:1 en 2, waarna de praeses voorging in gebed.

Appèl nominaal werd gehouden. Dr J. Hania van Geldermalsen, die voor een dag ter vervanging van zijn primus aanwezig was, werd door den praeses welkom geheeten en betuigde door opstaan zijn instemming met de belijdenisschriften der Geref. Kerken.

De heer P. van Weeren, ouderling der Geref. Kerk van Leiden, zond bericht, dat de motie van den bijzonderen Kerkeraad der Geref, Kerk aldaar, die deze week in het persverslag vermeld werd, met 14 tegen 9 stemmen is aangenomen. Van de 9 tegenstemmers waren 3 het in geest en strekking met de motie eens, 6 waren pertinent tegen.

Te half tien werd de openbare zitting geschorst' tot 11 uur.

Te ruim 11 uur werd de openbare zitting heropend.

Prof. Dr T. Hoekstra deed hierop voorlezing van het rapport der kerkrechtelijke Commissie inzake het rapport van Ds Koopmans over de moeilijkheden, gerezen in de classis Drachten. Het rapport komt tot de conclusie:

„De Synode besluit, onder dankzegging voor den verrichten arbeid, de handelingen van Ds Koopmans als Deputaat naar art. .246 acta Assen goed te keuren",

De conclusie wordt goedgekeurd. '*^^^^ï

Oud. S. Brandsma verzoekt en verkrijgt aanteekening'tègêhgestemd te hebben.

Prof. Hoekstra rapporteerde hierop over een brief van Ds G. R. Kuyper van 's-Gravenhage-Oost.

De conclusie van dit rapport luidt:

Resumeerende heeft de commissie de eer der Synode voor te stellen:

De Synode besluit: /

aan Ds G. R. Kuyper te 's-Gravenhage, in antwoord op zijn verzoek om deputaten voor een samenspreking met Ds H. C. V. d. Brink te benoemen, te berichten, dat zij met belangstelling van zijn missive heeft kennis genomen, de goede bedoeling waardeert, maar op den in het rapport aangegeven grond aan zijn verzoek niet kan voldoen,

en van dit besluit kennis te geven aan Ds G. R. Kuyper te 's-Gravenhage.

Het rapport werd z. h. st. vastgesteld.

Ds J. H. Telkamp rapporteerde hierop over. een schrijven van den heer D. v. d. Plas.

Dit rapport concludeerde:

„Aan br. D. v. d. Plas een schrijven te richten, waarin hem wordt medegedeeld, dat de Generale Synode tot haar leedwezen op zijn schrijven niet kan ingaan, omdat daarin tegen zijn af-• zetting als diaken der Geref. Kerk van Amsterdam-Zuid geen enkele grond wordt aangevoerd, ontleend aan Gods Woord, de belijdenisschriften tti de K.O.".

Na een kleine aanvulling, op voorstel van Dr W. A. van Es (Leeuwarden) aangebracht, werd deze conclusie aangenomen.

Ds Telkamp rapporteerde hierop over de vraag van de classis Breukelen inzake moeilijkheden in den kerkeraad van Tienhoven, Waar een drietal leden van den kerkeraad zich aan den ambtelijken arbeid opttrekken.

De Synode besluit, . aan de classis Breukelen te adviseeren:

lo. den Raad van de Kerk van Tienhoven te adviseeren, de drie genoemde broeders ambtsdragers nogmaals te vermanen, om zich niet langer aan hun ambtelijken arbeid te onttrekken;

2o. den Raad van de Kerk van Tienhoven te adviseeren, bij volstandige weigering hun een niet te langen termijn te stellen van beraad en indien dit beraad niet leidt tot den gewenschten uitslag, met hen te handelen overeenkomstig de K.O. 3o. ten opzichte van het zich niet-conformeeren met de besluiten van de Generale Synode, te verwijzen naar de acta, art. 246.

Conform besloten.

Ds Tj. Petersen, van Wolvega, rapporteerde over een schrijven van den Raad der Geref. Kerk van Bloemendaal, waarin deze er op aandringt, dat de Synode zich onthoude van al zulke maatregelen, waardoor de band des vredes tusschen hen, die door eenigheid des geestes bijeen hooren, zou worden verbroken.

Geconcludeerd werd: om, met waardeering van de goede bedoeling, dit schrijven voor kennisgeving aan te nemen. Conform besloten.

Ds W. L. Milo, van Almelo, rapporteerde óver een bezwaarschrift van den heer T. van Wezep, van Amsterdam, inzake de afzetting van een deel van den Kerkeraad van Amsterdam-Zuid.

De commissie stelde voor te besluiten, br. v. Wezep te verwijzen naar den Open Brief der Synode (m. n. pag. 32 en 33). Conform besloten.

Ds D. P. Koopmans rapporteerde over een bezwaarschrift van de heeren Jan Prins Gzn., G. Prins Ezn. en Nanne Prins, te Andijk.

Besloten werd, dit schrijven voor kennisgeving aan te nemen. Te twaalf uur werd de zitting verdaagd tot half twee.

M i d d a g z i 11 i n g.

Te half twee werd de middagzitting geopend met het zingen . van Psalm 65:1.

Ds PI.' J. Heida rapporteerde namens de dogmatisch-exegetische commissie over een bezwaarschrift van Ds K. Spoelstra te Meeden.

De conclusies luiden aldus:

Weshalve uwe commissie voorstelt dat de Synode besluite:

Ie. Dat al deze bezwaren deels verwerpelijk, deels onontvankelijk zijn:

a. wijl bij het eerste bezwaar deze broeder oordeelt dat de schorsing en afzetting van Dr Geelkerken ongemotiveerd is; maar daarvoor niet één bewijs aanvoert;

b. wijl zijn tweede bezwaar reeds is beantwoord in het antwoord aan Ds J. C. Rullmann en Ds P. Ch. v. d. Vliet;

c. wijl het beoordeelen van zijn derde bezwaar buiten de bevoegdheid uwer Synode ligt;

d. wijl zijn laatste bezwaar onomschreven bij de Synode is ingediend;

2e. Dat van dit besluit kennis zal worden gegeven aan Ds K. Spoelstra te Meeden.

Cqnform de conclusies besloten.

Ds W. Breukelaar rapporteerde over een bezwaarschrift van den heer J. Schoonhoven te Delft. Het rapport komt tot deze conclusie:

Uwe commissie stelt u voor te besluiten:

1. De bezwaren van br. J. Schoonhoven te Delft tegen de exegetisch-dogmatische uitspraken der Synode ongegrond te verklaren, omdat hij in gebreke is gebleven aan te toonen dat die uitspraken in strijd zijn met de H. Schrift en de Belijdenisschriften onzer kerken en hiervan aan hem kennis te geven.

2. Wat betreft zijn kerkrechtelijke bezwaren aan hem te berichten :

a. dat de Synode, voorzoover zijn meening overeenkomt met die van den kerkeraad van Tienhoven, br. Schoonhoven verwijst naar het antwoord dat deze kerkeraad ontving, acta art. 163;

b. dat de aangehaalde woorden uit de brochure van Prof. Ridderbos geen betrekking hebben op vergaderingen der Synode in comité-generaal; en

c. dat elke vergadering, zoo ze dat noodig acht, in comitégeneraal kan gaan en dit ook steeds bij de Gen. Synode der Geref.' kerken gebruikelijk is geweest.

Conform besloten.

De voorzitter merkte op, dat het meermalen gebeurt, dat de Synode bezwaarschriften ontvangt, die reeds in de dagbladpers zijn gepubliceerd, eer wij ze konden inzien.

Spr. vindt dit een bedenkelijk symptoom. Men grijpt dan, naar het schijnt, de laatste gelegenheid aan, om zijn gevoelen te propageeren, voor het geval de Synode het afwijst. Spr. zwijgt dan nog maar van het onbeleefde en meent, dat de Synode daarover haar ernstige afkeuring moet-uitspreken, waarom spr. een voorstel in dien zin doet.

Ouderling Bomas vraagt, of de Synode niet besluiten kan, dergelijke bezwaarschriften niet in behandeling te nemen.

Na eenige discussie neemt de voorzitter het voorstel terug, om nader de redactie vast te stellen.

De Synode ging hierop korten tijd in comité-generaal, waarna de zittingen werden verdaagd tot Dinsdagmorgen 9 uur. •

Dinsdag 7 September.

O c h t e n d z i 11 i n g.

De zitting werd geopend met het zingen van Ps. 127:1, waarna de praeses voorlas Mattheus 7:21 tot het einde en voorging in gebed.

Appèl-nominaal werd gehouden.

Voor Ds W. H. Gispen nam zitting Ds A. H. van Minnen; voor oud. S. Brandsma oud. P. A. Schwartz; voor oud. A. Bax oud. M. J. van Oord; voor oud. P. K. Dam oud. D. Folkerts.

Door opstaan betuigen de leden, die voor het eerst zitting namen, instemming met de belijdenisschriften.

De 2e scriba las de acta, van Donderdag en Vrijdag, die werden vastgesteld.

Van de ouderlingen P. K. Dam, S. Brandsma, A. Bax en

van Ds. W. H. Gispen kwam bericht in, dat zij de zittingen der Synode niet meer kumien bijwonen.

Verschillende ingekomen stukken werden verwezen naar de commissies, andere voor kennisgeving aangenomen.

Ds Van Duin verzocht nog gehoord te worden, vóór over hem een beslissing wordt genomen. Besloten werd, aan zijn verzoek te voldoen.

Van Ds J. C. Brussaard kwam een schrijven in, geadresseerd aan den voorzitter, ter bevestiging en nadere verklaring van zijn vorige week vermeld telegram.

Ds Breukelaar, die met Ds Schouten gecommitteerd is geweest, om een bezoek te brengen aan Ds Brussaard, bracht daarover rapport uit. Gebleken is, dat Ds Brussaard niet door eenige onwelwillendheid geleid is bij de verzending van zijn telegram. Een huwelijksbevestiging, die reeds om zijnentwil was uitgesteld, belette hem, te komen.

Ds Brussaard verklaarde, gaarne-bereid te zijn, ter Synode te komen. Te twee uur hoopt hij heden aanwezig te zijn.

Op de vraag van Ds Brussaard, wat de bedoeling was van de samenspreking, is hem meegedeeld, dat hem de gelegenheid gegeven zou worden, zijn belofte in te lossen, in de classis Haarlem gedaan, om de Synode zijn bezwaren mee te deelen.

De Commissie heeft" bovendien uitgesproken, dat de Synode wel bereid zou zijn, eenige ambtsdragers, ouderlingen der kerk van Bloemendaal, die Ds Brussaard zouden vergezellen, toe te laten.

Ds Brussaard heeft bovendien gevraagd, indien aanteekeningen van de samenspreking gemaakt zouden worden, daarvan geen gebruik tegen hem te maken, dan nadat hij ze goedgekeurd heeft.

Goedgekeurd werd de uitnoodiging der commissie aan Ds Brussaard om heden ter Synode te komen. Goedgevonden werd, dat eenige leden van den Kerkeraad van Bloemendaal Ds Brussaard zullen vergezellen en tegenwoordig zijn bij de samenspreking.

Voorts stelde de praeses voor, indien officieele aanteekeningen gemaakt worden, door voorlezing aan Ds Brussaard gelegenheid te geven, te zien of ze zijn conform hetgeen hij heeft gezegd. In den geest van het voorstel van den praeses werd na bespreking besloten.

De praeses gaf in overweging. Ds Brussaard te ontvangen in comité-generaal.

Na een opmerking van Prof. Lindeboom, die geen bezwaar . zou hebben tegen openbare zitting, werd overeenkomstig het voorstel van den praeses besloten.

Eenige brieven werden, als niet ter. zake doende of ongeteekend zijnde, terzijde gelegd.

Prof. Geesink berichtte telegrafisch, dat hij verhinderd is te komen.

.Ds J. G. Kunst bracht namens de dogmatische commissie rapport uit over het bezwaarschrift van den heer P. J. Colijn, te Utrecht.

Het rapport kwam tot de volgende conclusie:

dat zijn bezwaren tegen de beslissingen der Synode niet voor behandeling vatbaar zijn, omdat zij niet ontleend zijn aan de H. Schrift en de Belijdenis;

dat de Synode een belijdenis-interpretatie gaf, apellabel aan Gods Woord, waarbij vragen, betreffende de dagen van Genesis I niet betrokken waren;

dat de Generale Synode onzer kerken het laatste college is, dat in de Geref. Kerken van Nederland uitspraak kan doen in geschillen, die Gods Woord en de Belijdenis raken; en wel zoo, dat de leden dezer Kerken zich aan deze uitspraken hebben te onderwerpen, tenzij men kan bewijzen, dat de bedoelde uitspraken in strijd zijn met de H. Schrift en de Belijdenis;

dat voor het bezwaar, dat het recht der plaatstelijke Kerken niet zou zijn geëerbiedigd, alsmede, dat de uitvoering der Asser besluiten niet te verdedigen zou zijn, geen enkel bewijs wordt aangegeven noch eenig feit wordt genoemd, weshalve dit voor behandeling niet vatbaar is en dat de beschuldiging tegen voor^ gangers der Kerk over hun optreden in de pers, reeds omdat zij geheel. algemeen is gesteld, evenmin voor behandeling vatbaar is.

Conform besloten.

De Synode ging hierop in comité-generaal. •

Avondzitting. - ^ï«É; Ssij; .-.'iar

Te half acht ving een openbare zitting aaa. De= voorziffer doet zingen Psalm 147:6. Het woord was aan Ds .T. H. Telkamp uit Middelburg, om te rapporteeren over het rapport van de Commissie van Advies over da onderhandelingen, gevoerd door Mr G. A. H. Grosheide inzake de kerkelijke goederen van Zandvoort. '

Ds J. L. Schouten, van Amsterdam, wenschte opname in da acta, temeer daar zulks ook met het rapport inzake do kerkelijke goedei-en van Amsterdam-Zviid het geval was en dit rapport andersoortig i s.

Prof. Dr T. Hoekstra s telde voor, dit rapport in te schuiven m het groote rapport van de Commissie van Advies. Conform besloten.

Prof. Dr. H. H. Kuyper rapporteerde vervolgens over het bezwaarschrift van Ds S. P. Vermeer, van Oudemirdum. Het rapport komt tot de volgende conclusie:

„Uwe Commissie meent, dat harerzüds deze bezwaren genoegzaam weerlegd zijn (n.l. in het Rapport) en stelt aan de Synode voor in dezen zin aan Ds Vermeer te antwoorden. Ze raag daarbij de opmerking niet terughouden, ' dat de toon van het soluijven van Ds Vermeer haar voorkomt, weinig in overeenstemming te zyn met den eerbied, die aan de Synode als de wettige vertegenwoordiging der Kerken, verschuldigd is; en stelt de Synode voor, in haar antwoord aan Ds'Vermeer ook daarop hem te wijzen."

Dr W. A. van Es, van Leeuwarden, wensohta een meer gespecialiseerde conclusie. Spr. acht' het moeilijk, om over zoo'n samenvattende conclusie te stemmen.

Prof. Dr H. H. Kuyper merkte op, dat dit niet gaat, omdat de beswaren in het rapport zu'n weerlegd. Het lijkt spr. het best, dat dit rapport met dat der dogmatische conuiiissie in één schrijven aan Ds Vermeer gezonden wordt.

Dr van Es persisteert bij zijn gevoelen.

Prof. Dr H. H. Kuyper merkte op, dat hij met. opzet het verschil in opvatting tusschen hem en Dr van Es inzake de bevoegdheid eener Generale Synode ten aanzien van het afzetten van Kerkeraadsleden in het midden heeft galaten.

Dr van Es merkte op, dit zeer te waardeeren en legde zich verder bij de zaak neer. De voorzitter deelde mede, dat het rapport van de dogmatische commissie over deze materie niet gereed is.

Aangezien Ds Brussaard weer ter vergadering gekomen was, sloot de voorzitter de openbare zitting, ten einde hemi in comité-generaal gelegenheid te geven, nader op het antwoord, hem door Prof. Dr J. Ridderbos namens de Synode gegeven, in te gaan.

Woensdag 8 September.

Ochtendzitting.

De voorzitter opende hedenmorgen de zitting met te doen zingen Ps. 6-5:2, waarna hij voorging in gebed. Vervolgens^ liield de praeses appel nominaal en las de eerste scriba. Dr G. Keizer, de acta.

Prof. Dr G. Ch. Aalderj is door zeer ernstige plotselinge famiUeomstandigheden verhinderd geworden de zittingen bij

te wonen.

De voorzitter deelde made, 'dat er ditmaal geen ingekomen stukken zijn, wat bji de broeders wel een zuolit van verlichting zal doen opgaan.

De vergadering willigt het verzoek van Ds W. E. v. Duin om, alvorens in ziJn - zaak een beslissing wordt genomen, nog door de Synods gehoord te worden, mot alger

358 " meene stemmen in en besluit Ds v. Duin uit te noodigen Donderdag a.s. in Assen te .willen zün.

Ds R. J. V. d. Veen, van Goes, rapporteerde vervolgons namens-do dogmatische commissie over het bezwaarschrift van Ds S. P. Vermeer, van Oudemirdum. Het rapport komt tot de volgende conclusies: '

a. AVat de kerkrechtelijke zijde der zaak betreft zijn opraorikingen te stellen in handen van de kerkrechtelijke oommissie, ©o

b. AVat de andere opmerkingen aangaat, aan Ds S. P. Vei-mecr te berichten:

Ie. dat de • Synode in zijn schrijven geen onkel bezwaar 'heeft gevonden, aan de Heilige .Schrift en de l)elijd; ? nis ontleend, waaruit lilijkt, de onhoudbaarheid • der beslissingen van de Synode. _ ,

2e.. ilat zijn schrijven liaar geen aanleiding geeft nog eens terug te komen op wat in hare rapporten, beslissingen, en , , ppen briel" uitvoerig is uiteengezet; - ••

terwijl zij tenslotte haar afkeuring er over uitspreekt, dat door Ds S. P. Vermeer een uittreksel* van zijn schrijven in do pers is geplsiatst („Alg. Hbld.", avondeditie 30 Aug. j.l.) eer van zijn missive door de Synode, die pas Dinsdagmorgen vergaderde, kon kennis genomen worden.

De conclusies werden met algemeone stonnnen, zonder discussie aangenomen.

Namens da korkreclitelijke oommissie rapporteerde Ds W. Verhoef, van Zeist, over een bezwaarschrift van broeder ï. Houtstra, belijdend lid der Geref. Kerk van Uti'Qoht.

Het rapport concludeert:

a. Aangezien Ie de Gen. Synode de laatste vergadering is der üeret. Kerken in Nederland, die voor deze kerken ter laatste instantie beslissende uitspraken kan doen en dies deze kerken en hare leden zich aan deze uitspraken hebben te onderwerpen, tenzij bewezen wordt, dat zij in strijd zün met Gods Woord en de Belijdenis; 2e in het bezwaarschrift alle bewijs uit de Heilige Schrift, de Belijdenis en de Kerkenorde ten eenenmale ontbreekt als zouden de besluiten en de handelingen der Synode daarmee in strijd zijn; 1

Zoo besluit de Synode:

Ie. de bezwaren van br. T. Houtstra voor ongegrond te verklaren; 2e van dit besluit bericht te geven aan br. ï. Houtstra en daarvan mededeeling te doen aan den Kerikeraad van LHrecht.

Dr W. A. V. Es, van Leeuwarden, maakte bezwaar tegen de in de rapporten geregeld voorkomende uitdrukking , , gegrond op Schrift en Beludenis", zonder dat dit nader wordt aangetoond. Spr. gelooft, dat voor de buitenwereld de argumentatie winnen zal als zo nader wordt uiteengezet.

Ds W. Verhoef deed opmerken, dat toch naar bewijs mag worden gevraagd en hier van een repeteerende breuk zonder meer geen sprake is.

De Voorzitter deed Dr v. Es opmerken, dat de door hem gewraakte uitdrukking te danken is aan de mildheid, waarmede men de Synode met bezwaarschriften heeft bedacht. De bewiijslast rust niet op do Synode, doch op den bezwaarde, die geroepen is te bewijzen, dat de uitspraak van de Synode niet op Schrift en Belijdenis is gegrond.

Dr V. Es repliceerend, stelde voor, het rapport terug te zenden aan "de betrokken commissie, met verzoek om nader aan te toonon, dat de bezwaren van inzender niet gegrond zijn op Schrift en Belijdenis.

Ds G. W. J. V. Lummel, van Zuidland, achtte dit in sti'ijd met het betrokken artikel der K. O.

Na nadere toelichting door Ds Miedema conformeerde Dr van Es zich.

Pïof. Dr H. H. Kuyper rapporteerde vervolgens namens de Kerkrechtelijke Commissie over' het bezwaarschrift van Mr. P. G. Knibbe te Leiden.

Ds C. W. E. Ploos van Amstel, van Steenwijk, maakte een opmerking over een redactie, waarop Prof. Kuyper antwoordde, •dat hij de uiterste zachtmoedigheid heeft betracht. Wie een brochure schrijft 'zonder voldoende op de hoogte to zyn onder den geruchtmakenden titel „Een ban in onze Kerken", doet ergerlijke dingen en maakt de beroering grooter. Wie geschriften schrijft, dient allereerst op de hoogte te zijn. m g

Namens de dogmatische commissie rapporteerde Prof. Dr J. Ridderbos over het bezwaarschrift van Mr Knibbe.

Ds J. H. Telkamp, van Middelburg, rapporteerde over een schrijven van br. O. S. Bruisma, ouderling te Oudemirdum. v

Ds Tj. Petersen, van Wolvega, rapporteert namens de ikerkrechtelijlce commissie over een bezwaarschrift van den heer R. Lukkien, te Amsterdam. '

Het rapport concludeert; g

Uwe oommissie, overwegende dat de heer Lukkien zich onttrokken heeft aan de gemeensoliap der Geref. Kerken, stelt voor dit schrijven niet in behandehng te nemen. k

Te half 'Clf werd hierna de Synode geschorst en werden commissie-vergaderingen gehouden. In de dogmatische commissie werd een deputatie uit de classis Bolsvvard gehoord. g

Woensdag 8 September.

A V o n d z i 11 i n g.

Tc half acht werd de openbare zitting geopend met het zingen van Psahn 68:10. De tweede scriba, Ds P. J. Klaarhamér, las de acta der zitting van Woensdagmorgen, welke na ccnige opmerkingen werden goedgekeurd.

Hierna kwamen onderscheiden rapporten aan de orde.

Prof. Dr H. Bouwman, van Kampen, rapporteerde over een bezwaarschrift van ouderling K. Kamminga, van Harkema-Opeinde, tegen een uitdrukking in het persverslag, betrekking hebbende op de handelingen van Ds D. P. Koopmans, als deputaat voor Friesland, bij de moeilijkheden, gerezen in de classis 'Drachten. Het rapport concludeert het schrijven voor kennisgeving aan te nemen. Conform besloten.

Ds N. Duursema rapporteerde over een brief van den heer C. de Bok, waarbij de Commissie tot de slotsom komt, dat het schrijven voor kennisgeving kan worden aangenomen, daar de brief alleen een klacht bevat over de wijze waarop de Synode sommige brieven beantwoordt en waarop sommige broeders spreken of schrijven.

Prof. Honig rapporteerde over een schrijven van den heer E. Westerhof, te Zaandam. Geconcludeerd wordt, dit schrijven voor kennisgeving aan te nemen. Conform besloten.

Ds J. G. Kunst rapporteerde over een bezwaarschrift van den heer C. de Graaf, te Nijkerk. Dit rapport concludeert tot aanneming voor kennisgeving van dit bezwaarschrift. Conform besloten. .®

Ds W. Breukelaar rapporteerde over een bezwaarschrift van den heer H. J. Gerretsen, te Lent, belijdend lid van de Geref. Kerk van Nijmegen. Overeenkomstig de conclusie werd besloten dit onwaardig schrijven ter zijde te leggen.

Dr K. Dijk, assessor, deed vervolgens mededeeling van een voorstel van het moderamen inzake de financiën. Spr. deelt mede, dat het den penningmeester der Synode, Ds A. de Geus, wat bang om het hart wordt. Hij heeft het moderamen in overweging gegeven nogmaals f 10.000 van de particuliere synodes te vragen. Het moderamen is eveneens van oordeel, dat dit noodzakelijk is. Wel is eerst gevraagd f 7200, later verhoogd tot f 10.000, maar deze tweede f 10.000 zijn zeker nog noodig. Het is zelfs de vraag, of wij dan nog de Groninger Synode zonder tekort kunnen aanvangen.. Als wij de omstandigheden in aanmerking nemen, zal de Synode dit voorstel billijken. Het werd vervolgeus met algemeene stemmen aangenomen.

Ten slotte deed Dr Dijk mededeeling van de percentages der onderscheidene provinciën, waarna de Synode korten tijd in comité-generaal ging, om vervolgens in commissies te vergaderen.

Donderdag 9 September.

T Ochtend zitting.

De praeses opende hedenmorgen 9 uur de openbare zitting met te doen zingen Ps. 72; 1, waarna hij voorging in gebed. Vervolgens werd appèl nominaal gehouden en las de 2de scriba de acta, die werden goedgekeurd.

De praeses deelde mede, dat van Prof. Dr G. Ch. Aalders bericht is ingekomen van het overlijden van zijn vader, Ds G. J. D. Aalders, em. predikant der Geref. Kerk van Achlum. Het moderamen zal Prof. Aalders een brief van deelneming der Synode doen toekomen.

Vervolgens rapporteerde Dr K. Dijk over het schrijven van Dr B. Wielenga te Amsterdam. Het rapport concludeert, aan Dr Wielenga te berichten:

Ie. dat zij op zijn vragen omtrent „de slang en haar spreken" niet kan ingaan, omdat zij niet zit om allerlei vragen te beantwoorden en Dr Wielenga geen enkel bezwaar tegen de beslissing der Synode in dezen heeft ingebracht, maar zich zelfs tot haar vreugde ten volle met deze beslissing vereenigt;

2e. dat zij hem voorts verwijdt naar rapporten en beslissingen der Synode inzake de bij haar ingediende gravamina;

3e. dat zij evenmin een antwoord kan geven op hetgeen hij vraagt omtrent „de kwestie aangaande de scheppingsdagen", wijl de Synode over deze zaak niet had te handelen;

4e. dat het niet tot haar taak behoort, den uitbouw der Belijdenis ter hand te nemen, waar voor deze zaak reeds een commissie bestaat.

Dr W. A. V. Es, van Leeuwarden, wil zijn tegenstemmen tegen de eerste conclusie nader motiveeren. Naar spr.'s meening is de vraag van Dr Wielenga omtrent de slang en haar spreken een zeer rechtmatige.

Ds J. de Vries, van Tilburg, zich aansluitende aan het betoog van Dr v. Es, meent, dat door het niet beantwoorden van de vraag van Dr Wielenga, in het land groot misverstand kan ontstaan, waarom hij tegen de eerste conclusie zal stemmen.

Dr K. Dijk merkt op, dat de Synode zich reeds duidelijk uitgesproken heeft. Spr. acht de methode van Dr Wielenga verkeerd. De Synode sprak zich uit. Dr Wielenga conformeerde zich daaraan en nu kan de Synode toch niet vragen van hem en anderen gaan beantwoorden. Dat is het scheppen van een gevaarlijk precedent. Spr. betwist Ds de Vries, dat er misverstand zal ontstaan en handhaaft de redactie van de eerste conclusie.

De conclusies van het rapport worden goedgekeurd met aanteekening, dat Dr v. Es en Ds de Vries tegen de eerste conclusie zijn.

De Synode gaat daarop in commissievergadering, ter behandeling van het gravamen van Dr v. Leeuwen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen