Borgen baart zorgen. 1)

A. L Een spreekwoord ontstaat — anders dan de z.g. „gevleugelde woorden” — meestal niet dan door en na een veelvuldig gebruik; het gebruik komt dikwijls, (niet altijd! er zijn ook leugenachtig© spreekwoorden!) eerst door een ©enigszins algemeene ervaring. Zoo zou men dus moeten aannemen, dat in den voorvaderlijken tijd, waarin het boven geciteerde spreekwoord is ontstaan, de zorgen, ontstaan door het borgen, niet slechts door enkelen, maar door velen moeten zijn gevoeld.

Men zou nu mogen verwachten, dat in den tegeawoordigen tijd het spreekwoord een antiquiteit was geworden.-Immers ons Nederlandsche volk bemint

de historie; de historie is genoemd de beste leermeesteres. En aangezien, ons volk nu niet behoort tot de domste van de wereld, zou men. mogen aannemen, dat wij dan ook inderdaad de les der historie hadden verstaan en, aangezien er slechts voordeden mede te behalen zijn, ook ter harte genomen. Ons volk heeft een zekere reputatie van een commerciëelen geest (weer bewezen door een ander, minder aangenaam spreekwoord: „Th© fault of the Dutch, enz...!"). De vooronderstelling, dat wij, althans voor een deel, van die historische les nut zouden getrokken hebben, is dan ook niet te boud. Nog minder stoutmoedig zou het zijn te beweren, dat ons Christelijke volksdeel stellig zijn voordeel gedaan moet hebben met die les, zeker ook de Protestanten in allerlei schakeeringen, daaronder ook te rekenen het Gereformeerde deel, waartoe de meeste lezers van dit blad wel zullen behooren. Want, waar immers wordt met meer voorliefde naar de „sprake der vaderen" geluisterd dan onder ons, protestantsche christenen in het algemeen ?

En oiel alleen, dat de wijsheid der vaderen ons kan onderwijzen; ook voor hem, die meer voorliefdei heeft voor het, . concrete heden, dan voor het min 01 meer abstracte verleden, doch zich dan toch voor het heden wil binden aan de uitspraken, in den Bijbel ons gegeven, is er ook al reden te over om in Ie stemmen met en zich te laten w.aarscbuwen door het geciteerde spreekwoord.

Want die drie woorden zijn toch niet anders dan de kernachtige samenvatting van hetgeen de bijbelvasLe lezers moeten kennen. Wie maar eenigszins thuis is in het Spreukenboek, hetwelk waard zou zijn als een , , dagboek" te worden gehanteerd, moet kennen de vele teksten, die een waarschuwing bevatten tegen het borgen. Zoo lezen we in:

Spr. 11:15: ls iemand'voor een vreemde borg geworden is, hij zal zekerlijk verbroken worden; maar wie degenen haat, die in de hand' klappen, is zeker.

Spr. 20:16: ls iemand voor een vreemde borg geworden is, neem zijn kleed; en pand hem voor de onbekenden.

Spr. 27:13: ls iemand voor eenen vreemde borg geworden is, neem zijn kleed; en pand hem voor een(e) onbekende (vrouw).

Spr. 22:26 en 27: ees niet onder degenen, die in de hand klappen, onder degenen, die voor schulden borg zijn; zoo gij niet hadt om te betalen, waarom zou men uw bed van onder u wegnemen?

Mogen wij nu aannemen, dat onze menschen zich hiernaar gedragen ? Of moet gevreesd worden, .dat ook op, dit, deel, van het leven de pracl; ijk botst tegen de leer? Dat ook hier, het goede, dat men in theorie wel wil, niet wordt verricht, maar plaats maakt voor het kwade, dat men niet wil? Laat ons trachten hierop een antwoord te vinden.

Ila. Dan is allereerst noodig op te merken, dat het vraagstuk van het borg-zijn zich tegenwoordig in heel wat meer schakeeringen voordoet dan vroeger. Meer dan bijv. 50 jaar terug. Het is niet alleen het borg-zijn, zooaJs dat vroeger gekend werd in het zich borgstellen bij afzonderlijk© acte, krachtens uitdrukkelijke borg-overeenkomst. Hier zat tenminste nog iets plechtigs in, dat, vooral toen het zaken doen niet zóó intensief als tegenwoordig geschiedde, menigeen lot nadenken moest brengen. Neen, er zijn tegenwoordig vele overeenkomsten en daden, die onder anderen vorm, en onder gansch andere benaming, toch hetzelfde beteekenen als de formede ]: ; orgstelling, zooals die zich uitdruldcelijk onder dien naa, m presenteert. Er zijn verplichtingen, die menigeen soms argeloos op zich neemt, zonder te zien, dat zij in wezen niets anders dan borgverplichtingen zijn.

b. Wij komen hierop aanstonds terug, doch willen dan nu allereerst uitspreken, dat. menigeen, die de practijk van het leven kent, den indruk ontvangt, dat ook het verleenen van borgstelling, in engeren zin, nu nog veel voorkomt, ook onder onze menschen. Met cijfers valt dit niet aan te toonen; een , officieel© xegistratio van borgstellingen bestaat niet; men kan dus nu eens niet met statistieken komen. Wij moeten hier dan ook volstaan met de bewering, zoo even geuit, welke louter op persoonlijke indrukken is gebaseerd en daarmede het risico aanvaarden, dat een ander straks van een tegengesteld gevoelen mocht willen blijk geven.

Onze persoonlijke indruk is dan, dat velen, ook «nder ons, naa, r 'links en rechts zich verbinden als borg niet alleen zonder behoorlijk de risico's daarvan onder de oogen te zien, maar ook zonder zich behoorlijk rekenschap te geven hiervan, of wel de totale verplichtingen, welke uit die borgstelling zouden kunnen voortvloeien, te dragen zijn. Men bespeuit hierbij een opvatting van: het zal wel los loopen; het loopt nooit zoo'n vaart enz. Dit brengt een ander, .even ernstig bezwaar met zich mede, dit n.l., dat velen zelfs geen aanteekening houden van de door hen verleende borgstellingen. Zij weten niet eens meer, hoe dikwijls zij hun handteekeoing gezet hebben. Zij hebben er geen overzicht van, welke borgstellingen misschien zijn afgeloopen en welke andere nog loopen; kortom, zij kennen, den omva, ng van hun verplichtingen niet meer, en te een of anderen tijd komen zij plotseling voor de meest onaangename ontdekkingen. Een fficieel register zou dezulken in hun zwakheid ulp kunnen bieden. Op dat register komen wij ieronder nader terug.

(Wordt vervolgd.)

1) Ter voorkoming van misverstand zij opgemerkt, dat de edachten in dit artikel uitgewerkt, geen verband houden met ecente gebeurtenissen. De zakelijke inhoud van het bovenstaande erd reeds door schrijver dezes behandeld in een reeks voorrachten, in den winter van 1924/1925 gehouden te Groningen n later opnieuw, o.a. in een lezing in 1928 te 's-Gravenhage, ehouden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen