Tobias’ Heimkehr (Haydn).

De week van 23 tot 30 October is buitengewoon rijk geweest aan merkwaardige en goed© uitvoeringen van Ohristelijfce Oratoriumvereenigingen, Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Hilversum hebben gemusiceerd en getoond, dat de muziekbeoefenmg 'in onze kring ernstig en degelij'k van karakter kan zijn. .

De concerten in Amsterdam ©n Haarlem heb ik tot mijn groot genoegen kunnen bijwonen, het eerst© in het Concertgebouw, bet laatste in de

St. Bavo. Het op zoo waardige, artistiek© wijz© ten gehoor© brengen van voorname muziekwerken is van groote muziek-cultureele beteekenis zoowel voor degenen die aan d© uitvoering meewerken als voor de luisteraars. Maar de invloed reikt verder: ieder goed, welverzorgd concert is ©en protest in tonen tegen de verfceerd-populariseerende praktij'k van het traditioneel Christelijfe musiceeren; het werpt een nooddam op tegen de ruïneerende modderstroomen van slechte muziek', waardoor wC', ook onder Christelijke directi©', dreigen overstelpt te worden.

D© Kon. Chr. Oratoriumvereeniging te Amsterdam heeft van „To-bias' Heimkehr", het eerst© oratorium van Joseph Haydn, onder leiding van Hubert Cuypers een vertolking gegeven, di© het zeer goed mogelij'k maakte zich een oordeel te vormen over dit vrijwel onbekende oeuvre.

„Die Schöpfung" en „Di© Jahreszeiten" schreef Haydn op zijn oude dag: tusschen zijn 65st© ©n 70st© jaar. In vergelij'king daarmee is de Tobias oen jeugdwerk, want dat heeft hij' opgezet, toen hij slechts enkele jaren de 40 gepasseerd was.

Tien jaren later waagde Haydn zich, op verzoek, aan een symphonie-achtige illustratie van , , Die sieben Wort© am Kreuz" di© door toedoen van zijn broer in oratoriumvorm gebracht zijn.

Maar daarmee is dan ook op oratoriumgebied van Haydn alles gezegd.

Voor passionsmuziek moeten we bij hem niet wezen; de opera bad meer d© liefde van zijn hart; dat blij'kt ook wel in „Il ritoma di Tobia". Naast persoonlijfce voorkeur is zeker de al-oude invloed van de bewegebj'ke, geornamenteerd© Italiaanscbe muziek een factor geweest, di© hem in de „Tobia" tot springerige dansmotiefjes voert, die hem in sierlij'k-grillig© bochten zijn muziek-se'rpentines doet afrollen.

„Tobias Heimkehr", geïnspireerd op ©en z©©r klein gedeelte van bet apocriefe boek, n.I. d© g©n©zing van den blinden vader, is van a tot z doorzichtig, op h©t naieve af. In bet eerste deel wekt de compositie zelfs ©en zoo eenvoudige indruk, dat we ons even afvragen of al de drukte van voorbereiding met Concertgebouworkest, koren, en solisten, wel in verhouding staat tot bet wonderbaar simpele, ietwat kinderlijfce resultaat, dat we te hooren krijgen. Melodieuze aria's, die prikkelen tot spontane ovatios — z© bleven dan ook niet uit! — populaire tusschentbema's (b.v. na bet recitatief van Sara, de vrouw van "Tobias), donkere, maar toch niet-diepe koorpartijen (Sieh unsere heisze Tranen)... zonnig stralend, klagend en toch nergens vermoieiend. Maar we verlangen van zoo'n werk toch eigenlijk méér.

Merkwaardig is daarom de muzikale bloei van de compositie in het laatste deel. Van karakter verandert bet werk niet, maar bet komt tot sneU© rijping, 't Is alsof de speelscbe inzet den componist geïnspireerd heeft nü al zijn krachten in te spannen. En dan blijft het wel Haydn, natuurlijk.pflaar dan eerst herkennen we den toekomstigen schepper van „Schöpfung" en „Jahreszeiten". D'èn genieten we van zijn sterke, scberp-teekenendei ariabegeleidingen, zijn volgens de tekst gekleurd© recitatieven. D'an worden we met koor en orkest opgeheven in de grootsch© slotfuga: „Ebr und Ruhm ibm, unserm Hort; preiset sein beihg Wiort, Lobot Ibn und seinen Namen, ja, lobet Ihn allezeit!"

Die prestaties van bet koor stonden op hoog plan. Er is trouwens heel de avond uitstekend gezongen. De sofisten verdienden de toejuichingen ten volle, al waren ze wel eens hinderlijk, zoodat zelfs ©en keer opnieiiw moest worden ingezet. Of Jo Vincent, Suz© Luger, To van der Sliiijs, Louis van Tülder en Will©m Ravelli de r©oitati©v©n met g©noeg©n hebben gezongen, is mij' ni©t bekend; wel viel bet mij op, dat ©r ©©n on©v©nr©dig groot aantal t© verwerken vielen. In de aria's geeft de Tobias geleg©nbeid genoeg om te schitteren. Zou de tint©lend© rijkdom niet nog intenser indruk gemaakt hebben als d© Italiaanscbe tekst gehandhaafd was? Zeker ©en werk om te herbalen!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen