LITERATUUR EN KUNST

„Bartje".

Velen uwer zullen „Hartje" al kennen: het boek, en dus den jongen zélf.

Dit dus is een hulde aan Anne de Vries, die 20O maar, plompverloren, met dat vieze kereltje en z'n armetierige familie van de Drentsche hei komt binnenstappen in onze natuurlijk zeer nette en fatsoenlijke Gereformeerde gezinnen, en die dan ook nog weet te maken dat we hem en z'n gênant gezelschap niet onmiddellijk buiten de deur zetten.

Bartje is een slimme, guitige rakker. En Anne de Vries? Ongetwijfeld heeft hij aan dit boek gewerkt met kunstenaars e r n s t... en die is gewoonlijk bijna tragisch.

Maar artisten humor kan hem toch onmogelijk vreemd zijn, evenmin een zekere verrassende re ch tui t-heid, waardoor hij sommige nette menschen zou doen blozen... als ze 't niet zoo grappig vonden, dat ongegeneerde boerenarbeiderstaaltje.

Ainne de Vries kent z'n Pappenheimers, de groote en de kleine; hij heeft oogen, waarmee iiij ziet, en ooren waarmee hij hoort, en blijkbaar heeft hij ook een hart.

Wat moet je daarmee doen? „Maak van je hart geen moordkuil", zegt het spreekwoord'.

„Zoek andere harten", voegt de kunstenaar er bij. En dan gaat hij de wereld in, met of zonder pen, vanwege die beroemde roeping, u weet wel, en dan maakt hij veroveringen. Dan behaalt hij literaire overwinningen, en, als hij uit geloof leeft en schrijft, Christelijke overwinningen... op zich zelf en zijn naasten, d.w.z. op ons, , die „Bartje" en Anne de Vries tegenkomen, méér: ontmoeten, in ons leven.

Tegenover kunstenaars is heel het recensentenbedrijf eigenlijk een zielig gedoe; op z'n allerbest is het 't plaatsen van wat artistieke handwijzertjes, en het smaakvol opstellen van gemeenlijk overbodige gebruiksaanwijzingen.

, W, at zou ik van Bartje, en Geesse, , en Arie, en opoe Tjobbe, kunnen zeggen, dat een goed lezeiniet veel beter opmerkt als hij al lezende met die menschen en menschjes meeleeft?

Goede schrijvers maken... dat gaat nooit; die groeien wel zonder ons.

Auteurs fatsoeneeren: hopeloos werk! Blijft over: goede lezers kweeken. Dat is niet heelemaal hopeloos, en zelfs voor d'e schrijvers niet geheel zonder belang, al ziet de uitgever vaak het spoedigst tastbaar resultaat.

Daarom: let erop, wat Anne de Vries ziet, hoe hij hoort, en op welke manier hij schrijft.

Eem Drentsch schooiertje, 'n echt kind', en 'n echte rakker. Met levendige fantasie, 'n harde 'kop en 'n zacht hartje. Ontvankehjk naar alle 'kantein, ook voor het geloof als kra, cht in het kinderleven.

Een gezin dat zeker niet Gereformeerd is, al is het dan ook Gereformeerd.

'n Slovende moeder die 'n vloekenden vader op den goeden weg tracht te houden en die zelf in de var leiding niet staande blijft.

'n Ouderling van een Gereformeerde kerk, die wel eens heeft zitten praten om het gezin wat meer naar de kerk te la-ijgen, en die kinderen naai- da Gereformeerde school koopt in ruil voor "werk op de boerderij.

'n Stotterende jongen met misdadigersneigingen, met wien het menscliehjkerwijs beter was afgeioopen als hij niet losgelaten was.

'n Meisje van de hei, dat naar de groote stad trekt enzoovoort.

'n Lieve oude opoe achter het netste raampje van de , j'Langejammer", de lange rij onder één 'dak gebouwde éénkamerkrotten, waar het uitschot woont, 'n Opoe^ die op reis is naar den hemel, 'n vrouwtje op een troosteilandje in de zee van ellende.

Vergroeide, verknoeide levens. Tragiek in den donker, nawijzing in het openbaar. Voortwoekerende erkende en geheime zonden, èn flikkerende vlammetjes van genade.

Tout comme chez nous... Protest? ?

Och ja, niet zoo schooierig, niet waar? En zonder vloeken, en zonder stelen, en met veel fatsoen. Tont comme chez nous ...

Maar natuurMjk is dat geval van dien Gereformeerden ouderling louter fantasie, want zoo iets ka'n bij ons nie.l voorkomen, niet waar?

En eigenlijk dient een Christenkunstenaar alleen te beschrijven hoe voortreffelijk het veelszins, neen, alleszins bij ons nog is, niet waar?

Gelukkig is dat toch eigenlijk alleen het leven van onze naasten naast ons, en niet ónder ons, taiet waar, en had Aime de Vries z'n „Bartje"

• \ wat meer Gereformeerd moeten fatsoeneeren om een aanbeveling van ganscher harte te verdienen, lezers?

Tout comme chez nous ... • Laten we ons niet van dit boek afmaken, onder de een of andere schoonschijnende reden, want idan maken we ons af van onszelf en van onze Inaasten,

„Bartje" is méér dan 'n literair goedgeschreven verhaal.

Dat is het gelulikig óók. Voor de zooveelste maal biinnen zeer korten tijd is bewezen, dat er kunstenaars onder ons leven.

Anne de Vries roeit tegen den stroom in, als het moet, en daarin schuilt mijns inziens reformatoriscliQ kracht, waarlijk niet alleen literair, die zijn werk onder Gods zegen van „sclioone letteren" maakt tot gewetensroep om reformeering van oiis eigen leven, naar de Schrift.

Tout comme chez nous ... Dezelfde zonden, erkend of geloochend. Dezelfde zwakheden, toegegeven of gekoesterd. Dezelfde ge- Inade over ons, ellendigen.

„Zie ie Jezus niet? "... vraagt opoe Tjobbe. „jMien stumperd. Hij is er wel, kiek maar goed. De duvel heeft niks meer te zeggen, mien olie... Jezus staat altied veur joe klaai-."

God zegene het hart van wie leest door het talent van den schrijver.

lent van den schrijver. JOH. LUIJKENAAB FRANCKEN.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen