LITERATUUR EN KUNST

Heiga Wllhelmina.

Mea kan het beschouwen als een typeerende uitdrukking in den mond van een bepaald soort lezers, , (misschien moesten we hier liever lezeressen zeggen!) en het deswege als waardemeter niet al te hoog aanslaan, wanneer iemand bij het ter hand' nemen van een nieuwe uitgave den uitroep slaakt: „O, wat ziet dat boek er aardig uit!" Recensies schenken in den regel niet veel aandacht aan het uiterlijk van hun object. In de gevallen dat het gebeurt blijft het meestal bij een goed- of afkeurend zinnetje aan het einde van de bespreking.

Ik weet niet, hoe dit nieuwe boek van Jeanna Oterdahl er gebonden uitziet. Maar ingenaaid is het een lust voor oogen. Dit kleine schilderijtje op den omslag past zoo wonderwel in de sfeer van het heele boek. In zachte, teere pastelkleuren staat daar het kleine, onaanzienlijke huisje van dteaa schoenlapper Jacob Svensson tegen den achtörgronid der beirgen. De wit-bloeiende perobocwa^rijst ver boven het lage dak uit. Men verwacht jia zoo'n omslag een frisch boek. En men wordt jiï zijn verwachtingen niet teleurgesteld.

Jacob Svensson en zijn vrouw hebben, toen hun huwelijk kinderloos bleef, de kleine Helga Wühelmina aangenomen. Het kind heeft, vanaf het eerste oogenblik, het hart van haar pleegvadfer gestolen. Ze wordt zijn oogappel. Maar het gelukt haar niet Jacobs Vrouw, de strenge, rechtschapen Johanna voor zich te winnen. Ze is goed voor bet roodharige kind, maar geeft haar geen liefde.

Hij is zoo'n wijsgeer, de kleine schoenmaker met zijn horrelvoet! In zijn werkplaats heeft hij een planlcje met boeken. En er zijn handige menschen, die profijt weten te trekken uit Jacobs ziwak voor al wat gedrukt is. Buitengewoon geestig ig het tooneeltje in de schoenmakerswerkplaats, als Niklas van Vallen zijn gerepareerde laarzen komt halen. De oude vrek jammert al op den drempel dat hij contanten te kort heeft. Handig weet hij

Jacob een oud boekje voor den neus te leggen, dat hij eens op een verkooping heeft gekocht.

„Hij doorbladerde het boek en sloeg het hief en daar op, las een regel hier en daai", en vergat dat leer geld kostte. Hij vergat ook den ouden man, totdat hij een bescheiden gekuch hoorde, en ineens begreep dat hij niet alleen was.

— Neem de laarzen maar mee, zei hij, met een half oog opkijkend. — Ze staan bij de deur.

Niklas van Vallen verdween zoo- vlug hij' maal^ kon, bevreesd' dat de ander spijt zou krijgen. Hij grinnikte toen hij buiten stond, en spuugde tevreden een heel eind voor zich uit."

Nadat hij met de schrandere Johanna getrouwd is, behoeft niemand hem meer zooiets te leveiren!

Hoe het kind tusschen. deze twee menschen opgroeit en tenslotte de liefde van haar pleegmoeder wint, vertelt de schrijfster ons in een helderen, klaren stijl, die het geheim schijnt te zijn van d'e Skandinavische literatuur. Het is dezelfde taal, zoo natuurlijk en eenvoudig als water, zoo zonder eenige gemaaktheid of verwrongenheid, die men vindt in sommige boeken van Selma Lagerlöf. Jeanna Oterdahl lanceert geen sentimentaliteiten over een „onbegrepen kind", ze teekent dien groei van een levend klein mensch, dat gesteund wordt door iemand die haar „het ééne noodige" leert zien.

Gemakkelijk heeft Helga Wilhelmina het niet, vooral niet als ze „Mina" wordt op Sörangen, en als duizendpoot moet draven van vroeg tot Iaat voor de luie boerin. Dat is een harde leerschool voor Jacobs pleegdochtertje. Maar tenslotte wordt het beter, als ze bij de oude moeder van den boer in het bosch mag blijven, en de hulpbehoevende vrouw verzorgt tot deze sterft. Hoe fijn en natuurlijk teekent de schrijfster de indrukken, die het kind krijgt bij het sterven van grootje Marta Lisa. Het oudje is heel den dag al wat vreem^cl en onrustig geweest. „Ik heb een jongetje gehad dat ik verloren heb", zegt ze af en toe, „het i3 wonderlijk, maar hij staat mij vandaag telkens zoo levendig voor den geest. Hij heette Jon..."

Ze herhaalt dat dien dag telkens, tot bevreemding van het kind. „Hij heette Jon, hij was zoo lief...."

Als Helga Wilhelmina grootmoeder 's avonds in de bedstede beeft geholpen, en in het donker zit te neuriën, wordt het wonderlijk stil.

„Grootmoeder!" Onrustig raakte zij de oude vrouw aan. Haar handen voelden koud aan, maar dat waren zij altijd. Zij tilde een der handen op en de hand viel slap en zwaar op het dek terug.

— Ademde zij niet? Ja? Neen! Neen, zij ademde niet, ook haar hart sloeg niet — — was dat de éooé'^ - -

— Grootmoeder! Grootmoeder!

Ja, dat was de dood. Was het niet vreeselijker dan zoo, niet erger, alleen zoo maar inslapen... Nader mijn God tot U, nader tot U "

Plotseling voelde Helga een ijskoude rilling van haar nek tot haar hielen. Grootmoeder was dood, en zij was alleen in de hut met een lijk. Zij vloog op, rende naar de deur, rukte de deur open en stormde naar buiten. Zij moest bij een mensch zien te komen, een levend mensch, dat ademhaalde, met een kloppend hart en warme handen."

De schrijfster van „Inger Skram", dat prachtiggave verhaal van een vrouwenleven, heeft ons in „Helga Wilhelmina" een aanwinst voor onze boekenkast gegeven. Onze grool: e meisjes zullen aan dit boek meer hebben dan aan de banaliteiten van Cissy van Marxveld en consorten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen