UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

DANS BIJ DEN AFGROND.

Nederland viert het feest ter herdenking van zijn bevröding, nu een jaar geleden. Allerwegen worden herdenkingsavonden georgariiseerd, die eenerzgds een plechtig karakter dragen — een stille omgang naar en langs de graven der in den oorlog gevallenen —', en die andererzijds een wereldsche feestelijkheid vertoonen: tooneelstukken, fihns, cabarets, met bal na.

Ook de kerken worden betrokken bij het nationaal herdenken. Haar is verzocht een gemeenschappelijken liturgischen dienst te houden. Ook „de stem der kerk" moet gehoord worden. De geest van onzen tijd is zeer „religieus". Hij erkent het bestaan en het belang der „kerk" en wil aan de „kerk" een plaats toekennen in ons volksleven. Masu hij wil dat doen naar z ij n beginselen en niet naar de Schriften. Hij wil de „kerk" inschakelen in zijn streven naar „nationale eenheid". Hij wil de , , kerk" aan dat streven dienstbaar maken. Hij wil de „kerk" gebruiken om zijn eenheidsverlangen te bevorderen. Alle verschillen en tegenstellingen moeten overkoepeld worden en overbrugd door het gemeenschappelijk-nationale. *

Ideaal zou het natuurlijk zijn wanneer er maar één „kerk" was, een nationale volkskerk, een eenheidskerk, die haar eenheid echter niet zoekt en vindt in de „eenigheid des waren geloofs", dat is: in de gebondenheid aan de Schriften — want dat is immers geloof —, maar in de „religieuse" gevoelens van den mensch, niet in het vaste fundament van het Woord, dat zelve buiten ons ligt, maar waarop wij ons allen tesamen plaatsen in het geloof, doch in de subjectieve en subjectivistische menschelijke „religieuse" behoeften en verlangens.

Nu dit ideaal voorshands .nog niet bereikt is, zoekt men dan naar een eenlieidsdemonstratie in een gemeenschappelijken liturgischen dienst.

Een liturgische dienst. We weten dan wel zoo ongeveer wat bedoeld wordt. Woordbediening mag er niet zijn, staat in elk geval zeer op den achtergrond. Zang en muziek en plechtige voordracht van een Bijbelgedeelte e.d. vormen de hoofdschotel. Woordbediening zou ook schade kunnen doen aan de eenheid, aan het gemeenschappelijke. Immers, de eene voorganger zou laten zien en laten hooren de snijdende critiek die de Schrift geeft op den geest van onzen tijd, terwijl de andere, beheerscht door den geest der eeuw, uit den Bijbel lof en prijs zou zoeken te halen.

Echter, het is ook onmogelijk om zóó Woordbediening te geven. Want de Woordbediening is gebonden aan de kerk in haar ambteUjk optreden. Daarom kan er nooit Woordbediening zijn, uitgaande van verschillende „kerkgemeenschappen" tegelijk. En ook nooit liturgie, en geen liturgische dienst. Want liturgie is eeredienst voor God. En het hoofdbestanddeel van de liturgie is weer de Woordbediening.

Meestal wordt een tegenstelling gemaakt tusschen preek en liturgie. De preek is dan niet een onderdeel van de liturgie, maar de preek wordt door de liturgie omhjst.' En dan komt de wensch op naar mindéi' preek en meer liturgie. Zelfs worden dan speciaal Uturgisohe diensten georganiseerd, waar alleen maar liturgie overblijft en de preek ontbreekt.

Deze tegenstelling is echter volkomen onjuist. De preek is het onmisbare hoofdbestanddeel van de liturgie. Daarom, is het onmogelijk een gemeenschappeHjken liturgischen dienst te houden. Want als ik zeg: liturgischen dienst, dan zeg ik: eeredienst voor God met ambtelijke bediening van het Woord.

Dat is dan ook „de stem der kerk". De kerk is draagster van het Woord Gods. En als zij spreekt, dan spreekt zij niet haar eigen woord maar het Woord Gods. Zóó kan en mag en moet „de stem der kerk" klinken in de wereld, ook in verljand met het nationale gebeuren.

Terwijl Nederland zoo het feest zijner bevrijding viert, in pret en wereldzin, staat het op den rand van den afgrond. Nederland danst en de kerkmenschen dansen mee in gemeenschappehjke viering van den feestdag — nu ja, als het bal begint kunnen de christenen naar huis toe gaan ^ maar het danst zijn ondergang tegemoet.

Nederland verbhjdt zich in zijn bevrijding. En inderdaad, dat is een heugelijk feit. De vrijheid is een kostelijk goed. Maar de vrijheid is niet neutraal. Het. komt erop aan hoe ge haar ziet en beleeft en gebruikt. Ik kan de bevrijding ijiet herdenken als een op zichzelfstaand feit, waarover we allen tesamen gelijkelijk verheugd kunnen zijn. Ik kan die bevrijding nooit losmaken van het gebruik- dat ervan is en wordt gemaakt, van de landshistorie die daarna is gevolgd.

En dan is het een verheuging met zeer groöte beving.

De vrijheid van de dictatuur van het nationaalsocialisme is gebruikt om in te voeren een dictatuur van de democratie, die uit denzelfden revolutionairen wortel is opgegroeid.

De vrijheid van het nationaal-socialistische gelijkschakelingssysteem en eenheidsstreven is gebruikt om ons heen te leiden naar een democratische gelijkschakeling en een democratische eenheid.

De vrijheid van de nationaal-socialistische staatsvoogdij wordt gebruikt om te vestigen een democratische staatsvoogdij.

De vrijheid van den nationaal-socialistischen dwang wordt gebruikt om het leven te democratiseeren.

De vrijheid van het nationaal-socialistisch im- Verialisme wordt gebruikt om het Nederlandsche imperium prijs te geven aan de machten der revolutie, in naam van christendom en humanisme.

, De vrijheid van de nationaal-socialistische wapen macht wordt gebruikt om ons te voeren in de geestelijke macht van den god der eeuw, die dezelfde is als die van het nationaal-socialisme.

Maar Nederland viert feest. Nederland danst aan den rand van den afgrond. Met gesloten oogen danst het zijn ondergang tegemoet.

Redding is er alleen wanneer er terugkeer komt naar het Woord des HEEREN, wanneer Nederland, evenals weleer de. Macedoniër tot Paulus, gaat roepen: Kom over en help»ons. Door Paulus' overkomst naar Macedonië, dat is: van Azië naar Europa, werd Europa gered. Het evangeUe heeft zijn zegevierende tocht' door Europa ondernomen, en het leven in Europa is gaan bloeien in groote pracht, zoodat Europa het middelpunt der wereld werd.

Wel kwam er een diep verval, maar het evangelie bracht door Gods genade weer uitkomst in de groote reformatie van de zestiende eeuw. Daarvan heeft niet het minst Nederland de rijke vruchten geplukt.

De Fransche revolutie bracht nieuw verval, ook in Nederland. Maar weer kwam de redding: Afscheiding en Doleantie reformeerden de kerk en daarin mede het gansche leven.

En wederom: de geest der eeuw legde opnieuw beslag op de menschen; ook de kerkmenschen laten zich door hem beïnvloeden in niet geringe mate.

Waar is de redding? Alleen bij het Evangelie. Alleen bij de kerk, die de draagster is van dat Evangelie. Die kerk, die het Woord zuiver bewaart; die kerk, die Gen. 3 : 15 kent; die kerk, die alle synthese weigert; die kerk, die waarheid en recht vasthoudt. Die kan een gezegenden invloed hebben op ons volksleven. Die kan in dat volksleven een zoutend zout z^jn en een doorzurende zuurdeesem.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen