UIT HET POLITIEKE EN SOCIALE LEVEN

VERKIEZINGSPAMFLETTEN.

Bij mij werd door de bus gegooid een viertal verkiezings-propagandapamfletten van de ^a. r. partij. Eigenlijk is het een achttal, want beide zijden van elk der pamfletten bevat een propagandaleuze met nadere toelichting, die het stemmen op de a. r. lijst voor het kiezersvolk aanlokkelijk moet maJcen. Zes maal eindigt de aanbeveling met de verklaring dat de a. r. partij is: de partij yan het Recht. Zoo hebben we dan nu naast de\partij van de vrijheid en naast de partij van den arbeid ook de partij van het recht, zij het dat deze benaming niet wordt geproclameerd tot een eigennaam, een benoemingsnaam. Blijkbaar is de naam: anti-revolutionair niet duidelijk genoeg en is het niet voldoende om het kiezersvolk te doen weten wat de anti-revolutionaire beginselen zijn. maar gevoelt men behoefte aan een meer pakkende, een meer sprekende benaming, die indruk kan maken op de haar stem uitbrengende massa. Maar is deze benaming juist? 'Is zij volledig? De a. r. partij zou zich evengoed kunnen noemen: partij van de vrijheid of zelfs: partij van den arbeid.

Is de a. r. partij niet de partij van de vrijheid? Het is in overeenstemming met en in de lijn van de a. r. beginselen om de vrijheid te verdedigen. Groen van Prinsterer vocht voor de vrijheden des volks tegen een staatsgezag dat zijn grenzen overschreed en zich bevoegdheden aanmatigde op een terrein dat het zijne niet was, voor vrijheid van de kerk, voor vrijheid van onderwijs, voor vrijheid van drukpers enz. enz. De revolutionaire staat wil het gansche leven, alle levenskringen overkoepelen en beheerschen, bij hem is het staatsbelang de hoogste wet. Het a. r. beginsel keert zich daartegen. Het a. r. beginsel eert het gezag in den staat als van God verleend en daarom eerbiedigt het dat gezag, maar met handhaving van de souvereiniteit in eigen kring. De staat heeft beperkt gezag, slechts op zijn eigen terrein. Hij moet de grenzen van zijn gezag kennen en eerbiedigen en de andere levenskringen vrij laten.

Ja waarlijk, de a. r. partij is de partij van de vrijheid.

En zij is ook partij van den arbeid. Eert zij niet den arbeid als een van God opgedragen taak? Belijdt zij niet dat aan ieder mensch een goddelijk 267 beroep, een goddelijke roeping is opgelegd, waarin hij gehoorzaam heeft bezig te zijn? Grijpt zij niet terug naar Gods scheppingsmandaat, aan de menschheid en dies aan alle leden der menschheid gegeven, waarin gezegd wordt dat de mensch de aarde moet beheerschen en onderwerpen, haar moet bebouwen en cultiveeren? En gelooft zij niet dat in den weg der vervulling dezer opdrachten het leven zal worden gezegend ? ,

Ja waarlijk, de a. r. partg is ook partij van den arbeid.

Maar zij noemt zich niet partij van de vrijheid of partij van den arbeid, omdat in die benamingen slechts één kant van haar wezen, van "haar beginsel wordt getoond. Zij noeme zich ook niet partij van het recht. Is zij dat dan niet? Zeer zeker wel. Maar ook andere partijen kunnen zich met dien naam sieren. Het is maar de vraag welk recht men bedoelt. Wat is Het Recht? Goddelijk recht of menschelijk recht? De revolutie sprak van de rechten van mensch en burger. Zij verklaarde den mensch tot souverein over het leven, de mensch was goddelijk van aard, zijn rechten, die hij meende te mogen en te moeten doen gelden, waren goddelijke rechten, hij had recht op een menschwaardig bestaan (o, die menschen w a a r d e !), hij had recht op zelfbeschikking, hij had recht op een geHjk „lot" met' zijn medemenschen: vrijheid gelijkheid en broederschap. Wordt nu hier gesproken van het Récht (het staat er inderdaad met een hoofdletter), dan is niet duidelijk wat wordt bedoeld. Zeker, ik geloof best, dat de opsteller (s) van deze pamfletten het goed bedoeld heeft (hebben). Maar deze benoeming is niet typeerend. Zij licht ook weer één bepaalde zijde uit het volle, breede leven (evenals die twee andere benamingen doen) maar daarmede is het karakter van de a. r. partij niet duidelijk en volledig, en daarom onjuist aangegeven. Stond er nu: de a. r. partij is de partij, van het Woord, dan ware zij op juiste wijze gekarakteriseerd •—• ik spreek normatief. Deze benaming wil kiezers trekken zonder ze te winnen voor.het a. r. beginsel.

Trouwens, bekijken we deze pamfletten nader, dan bemerken we uit niets dat de a. r. partij een Christel ij ke partij wil wezen. Slechts enkele —' en dan nog niets-zeggende — uitdrukkingen wijzen daarheen. Twee pamfletten bevatten de hoofdleuze: sociale rechtvaardigheid. In het eene wordt gezegd: ..De A. r. partij is een christelijk-Sociale partij Zij legt nadruk...... op het recht van den arbeider, dat zoo duidelijk uit den Bijbel bliikt". In het andere: "De A. r. partij... eischt handhaving van het recht van den arbeider, dat zoo duidelijk uit den Bijbel blijkt". Maar diezelfde dingen zijn ook reeds dikwijls gezegd door „religieus aangelegde" socialisten, die met al hun religiositeit toch aanhangers waren van de revolutie. Christelijk-Sociaal ? (Sociaal met een hoofdletter!) Groen heeft sterk gewaarschuwd tegen dergelijke woordcombinaties. In zulke gevallen verslindt het eene het andere, zoo zegt hij met Vinet, het christelijke wordt opgeslorpt door het sociale.

Als het woord: christelijk, en het woord: antirevolutionair niet voldoende geacht wordt om het karakter van onze politieke beginselen aan te duiden, dan zit daarin een SDeculeeren op de psychologie van de massa, die zich wel 'wil laten vangen door allerlei leuzen welke spreken van verbetering van het tijdelijke leven. Het principieele isolement wordt niet aanvaard.

In diezelfde Hjn ligt hel feit dat elk der pamfletten bedoeld is voor een bepaald deel van de bevolking: een voor de arbeiders, een speciaal voor de landarbeiders, een voor de landbouwers en tuinders, een voor den zakenman. Ja, ja, kiezer, bedenk het wel, de a. r. partij biedt „elok wat wils". Maar dat de a. r. partij het volksleven terugroept tot ds wet en de getuigenis, omdat anders dat leven geen dageraad kan zien, dat vindt ge in deze propagandaectuur niet'. Ge zoelrt het er tevergeefs.

Tenslotte nog een enkele opmerking over het pamflet: Aansluiten! Daarin wordt nog in het kort opgesomd wat de a. r. partij voorstaat en wat zij egenstaat. IJier ook weef niets van de gehoorzaameid aan het' Woord.

Maar dan aan het eind vinden we den oproé'p: eeft uw stem aan de eenige oT5Dositiepartij, die root genoeg is om zich met kracht te laten gelden, aan de A. R. partij (17 zetels in de Oude Kamer).

Daar ziin we toch wel ver verwijderd van Groen an Prinsterer, die het niet zocht in het groote antal van kiezers en kamerleden, maar die het ocht in de kracht van het beginsel. Hij als eenige . r. in de kamer heeft daar een gropten invloed eoefend. Dat kon. omdat hij vast bleef houden an het beginsel. Hij liet zich niet leiden door poliieke kansberekening. Hii telde niet de'kobpen. hij oog de beginselen. In ons isolement ligt onze kracht, oo zeide' hij. Dat wil zeggen, niet ip onze vooriefde voor afscheiding, maar in onze beginselvasteid, waaraan intusschen heel vaak verbonden is

als consequentie een staan met weinigen, een staan met een zeer kleine legerschare, omdat de massa met dat beginsel niet instemt.

Welnu, wij moeten niet probeeren, de kiezersmassa te trekken met pakkende leuzen, die evengoed door wereldsche partijen kunnen worden aangeheven. Wij moeten door de kracht van het beginsel voor het beginsel trachten te winnen. Dan staan we sterk. Principieel sterk.

Deze verkiezingspropaganda is er een van zeer slechte soort, ze is door en door wereldsch van karakter. Zóó moet het naar mijn overtuiging niet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen