VU Magazine 1974 - pagina 142

Paardekracht in plaats van tractoren

ment de wijde wereld in te trekken, dan hoeven ze er niet op te rekenen naderhand door hun ouders en familie zelfs nog te worden herkend. Nooit meer.

Toen onder invloed van Napoleon I de militaire dienstplicht in vele Europese landen werd ingevoerd, verdwenen de laatste resten van de Amish naar Amerika.

Jacob Amman

Tot 1900 moeten de Amish in levenswijze nauwelijks verschild hebben van de andere 'onregelmatige' religieuze groeperingen, die, nergens door gehinderd, in het grote Amerika een onafhankelijk en nieuw bestaan hadden opgebouwd. Het waren nijvere, enigszins afgesloten boerengemeenschappen. Men leefde sober en eenvoudig, men was sterk groepsbewust, en altijd bereid in nood verkerende medebroeders de helpende hand toe te steken. En men eerbiedigde de wet. Oppervlakkig gezien school het enige verschil tussen hen en de Amish hierin dat de laatste in hun

Stilstand De oorsprong van de Amish als de zelfstandige religieuze groep dateert van 1696 toen de als onbuigzaam afgeschilderde prediker Jacob Amman te Bern in de mening verkeerde dat de geloofsovertuiging der Anabaptisten, nog steeds in een hopeloze strijd met de Zwitserse Staatskerk verwikkeld, aan het verslappen was en zich afscheidde. Voortaan houden hij en zijn volgelingen staande dat zij Gods uitverkorenen zijn; De groep die door alle beproevingen het Nieuwe Testament trouw gebleven is. Zij zijn de enige erfgenamen van een revolutionair Christelijk geloof, dat de bijbel als het enige gezag aanvaardt en voor wie de Bergrede het sociale en religieuze program is. Naast het principe der weerloosheid, de vermijding, de doop der volwassenen en de voetwassing was het vooral het hernieuwde conflict met de kerkelijke overheid die de vervolgingen heviger dan ooit maakten. Even terzijde: Ik ben maar een leek op het terrein der kerkgeschiedenis, voor die felle langdurige onverdraagzaamheid in de protestantse Zwitserse Cantons begrijp ik de redenen niet helemaal. Zoiets kwam op dat tijdstip in de andere landen niet meer voor. In ieder geval zijn ze aldaar met wortel en tak uitgeroeid. Enkele honderden gezinnen emigreerden naar Nederland waar hun godsdienstopvattingen na verloop van tijd verwaterden. De grote uittocht ging naar Amerika, waar Quakers, Mennonieten en Anabaptisten vooral onder de hoede van William Penn, de stichter van Pennsylvanie, al eerder een gastvrij welkomgeheten waren. 36

Bestaanswijze als honderd jaar geleden

verregaande drang tot soberheid en in hun aversie van versiering geen kerkgebouwen onderhielden. Vanaf ±. 1850 deed de mechanisatie in de landbouw zijn intrede die het boerenbedrijf een betere en rijkere toekomst scheen te waarborgen. En midden in dit moderniseringsproces, die toentertijd hevig in de plattelandssamenleving van al die groeperingen ingreep, kwamen enkele bisschoppen van de Amish tot het besef - evenals 200 jaar eerder hun grote voorganger Jacob Amman dat ook had gehad - dat ze te veel compromissen met de wereld sloten. Bepaalde in die tijd van rond 1900 moderne landbouwmachines (het McCormick graanoogst werktuig) werden als het ware nog net binnen gehaald, maar de tractor, de elektriciteit en later de auto vielen onder de banvloek. De mode in de kleding is sindsdien niet veranderd. Zo werd tijdens onze rondrit door Kalona mijn collega Dick S. herinnerd aan platen uit oude kinderboeken, verhalend van de Amerikaanse Bartjes uit die tijd. En de Amish bevolking leest 's avonds bij een gaspitje de bijbel, geschreven in het duits van Luther. In 1926 verklaarde één van de Amishbisschoppen Noach Beachy dat hij in de bijbel de passage niet kon vinden, waarin is gesteld dat christenen verplicht zijn met paardekracht te ploegen - terwijl de landbouwers in het naburige dorp met tractoren veel meer konden verrichten. De volgelingen van Beachy zijn zover gegaan dat ze ook de auto hebben geaccepteerd, zij het met zwartgeschilderde bumpers teneinde hun afkeer van versiering toch te kennen te geven.

Verdediging De 25.000 leden tellende Old Order Amish weten van geen wijken. Hun godsdienstovertuiging, gebaseerd op het principe der afzondering, is nu eenmaal verweven met hun levensstijl die geen verandering meer duldt. Ondermeer door de enorme bevolkingsaanwas bestaat helaas het vrije onbegrensde Amerika van William Penn niet meer. Het rurale levenspatroon van het platteland heeft ingrijpende wijzigingen ondergaan en neigt naar de randstedelijke cultuur. Met hun 4-wielige door paarden voortgetrokken rijtuigen, de traditionele kledij, met haken en ogen bijeengehouden (want gebruik van knopen wekt associaties met militairisme op) lijken de Amish een vesting tegen de vijandige buitenwacht op te bouwen. En daarmede wordt het tegelijkertijd hun kinderen moeilijker gemaakt het beschermde milieu te verlaten. Juist deze laatsten staan momenteel aan grote be-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen