VU Magazine 1974 - pagina 372

Griffioen: Hoe evalueert u de situatie van de natuurlijk ook een poging de verhouding van dialoog sedert het einde van het Praagse voor- de beide duitse staten op een meer realistische jaar? basis te brengen. De andere component wordt gevormd door de verwachtingen en door de Ik geloof dat de dialoog voorzover deze in de ideologische interpretaties van deze op zichz.g. Paulus Gesellschaft werd gevoerd en die zelf noodzakelijke politiek. Dat is een heel een niet geringe invloed op de aanvankelijke andere zaak. Ik geloof dat de verwachting van ontwikkelingen in Tsjechoslowakije heeft een fundamentele toenadering reeds lang uitgeoefend, in 1968 na het binnentrekken door de realiteit is weerlegd . . . van de Sovjettroepen een definitief einde heeft gevonden. In de Evangelische Studien- Griffioen: Hoe heeft u de studentenrevolte van gemeinschaft wordt nu met niet geheel dui- 1968 in Parijs beleefd? delijke doeleinden een poging ondernomen het marxisme toepasbaar te maken op de ge- Helaas slechts vanuit de verte. Sociaal-histoheel nieuwe situatie welke in de laatste jaren risch is deze opstand van eminent belang, in het westen is ontstaan (nl. de opkomst van omdat ze de gangbare opvattingen omtrent een consumptiemaatschappij en van een vol- wat binnen de gevestigde orde van een gegroeide industriële samenleving vooral van industrialiseerde samenleving nog mogelijk een samenleving waarin hét nieuwe gegeven is, radicaal heeft weerlegd. In de tweede de culturele revolutie is). Daarbij komt nog dat de geestelijke constellatie, die eens de dialoog tussen Christenen en Marxisten heeft mogelijk gemaakt, momenteel een geheel andere is. Het blijkt nl. dat de christelijke partners ondertussen veelal hun eigen overtuiging met behulp van de marxistische leer hebben omgevormd. Daarmee ontbreekt natuurlijk de mogelijkheid van een dialoog waarin beide partners de eigen waarheid onverkort willen en kunnen inzetten.

tot mijn dagelijkse brood behoorde. U moet echter wel beseffen dat deze buitenparlementaire oppositie hier in de Bundesrepubliek een ontwikkeling heeft losgemaakt die de maatschappij veel dieper en verder heeft veranderd dan deze zelf weet en wil weten. Griffioen: Hoe kon deze beweging een dergelijke invloed krijgen ? Ik geloof dat hier de fundamentele zwakheid van het parlementaii-democratische systeem van de westelijke wereld openbaar is geworden. Hèt probleem op de lange duur is eigenlijk niet de weerlegging van de opvattingen van de studenten, maar de vraag of er een naMarxistische overwinning mogelijk is van het geestelijke vacuüm dat m.i. het Marxisme als het ware naar zich toe gezogen heeft. Ik be-

Oost-West Griffioen: Ziet u nieuwe, hoopvolle tendensen in het oosten? Dat is een moeilijk te beantwoorden vraag. Misschien zijn er twee hoopvolle aanzetten. In de eerste plaats: de kritiek die Marxisten in enige landen aan zichzelf voltrekken, bergt de echte kans in zich dat de wezenlijke inhoud van de Europees-christelijke traditie opnieuw wordt binnengehaald zij het ook in een veranderde vorm. In de tweede plaats mag ik misschien wijzen op een recente publikatie van een lid van de Soviet Academie van Wetenschappen. Daarin werd de noodzaak van een zedelijke revolutie hét centrale probleem voor een socialistische maatschappij genoemd.

plaats is hier aan het licht gekomen dat de franse communistische partij die door een Griffioen: Professor, terloops zou ik willen vra- brede basis wordt gedragen, in feite een gen hoe u de Ost-Politik van Willy Brandt waar- systeem-stabiliserende macht is. deert. Heeft deze politiek, die zelf tot inzet van een verkiezingsstrijd is geworden, tot een werke- Griffioen: En hoe heeft u de Duitse studentenlijke toenadering en ontspanning geleid, of is revolutie ondergaan ? het niet meer dan een politieke illusie geweest? Mijn ervaringen met de zgn. vorming van een Hier moet men heel nauwkeurig preciseren. buitenparlementaire oppositie in de BundesDeze Ost-Politik was een noodzakelijk on- republiek was een geheel andere. Omdat ik derdeel van de door de supermachten ingelei- mij al in een zeer vroeg stadium intensief met de zgn. ontspanningspolitiek. In zoverre heeft het Marxisme bezighield, heeft de herleving de regering Brandt alleen maar consequenter van het Marxisme in de Bundesrepubliek mij en sneller - misschien overhaast - een poli- in het geheel niet verrast. Het aangename getiek voortgezet die indertijd reeds door de volg hiervan is geweest dat ik nooit met de CDU-regering werd begonnen. Hier zie ik studenten ook maar het geringste persoongeen breuk; alleen een pragmatische, nood- lijke conflict heb gehad, omdat - om zo te zakelijke aanpassing aan de wereldpolitiek en zeggen - de confrontatie met het Marxisme 30

doel: is er een overwinning mogelijk op het fundamentele nihilisme van de moderne maatschappij? Klapwijk: In Nederland heeft u vooral naam gemaakt als criticus van de zgn. Frankfurter Schule. Ook in ons land heeft deze school, met name Marcuse en Habermas, de studentenrevolutie diep geïnspireerd. Nu zijn Adorno en Horkheimer ondertussen overleden, terwijl Habermas van Frankfurt naar Steinberg is gegaan. Kan men eigenlijk nog wel spreken van een Frankfurter Schule? Uw vraag is zeer terecht. De kritische theorie heeft vooral een rol gespeeld in de overgang van de gesloten samenleving van het begin van de zestiger jaren naar een samenleving die zelf op weg meent te zijn naar een nieuwe

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen