Uit de ontkomene Kerken.

Wie zou het voor enkele maanden hebben kunnen vermoeden dat te Aalten, in onzen vreedzamen achterhoek, weldra een treurspel als te Leiderdorp zou worden afgespeeld, edoch onder waardiger houding zoowel van de zijde der regeering als der justitie, en daarom met een meer bevredigenden afloop tot nu toe.

Ziehier het vervolg der geschiedenis sedert den vorigen Zondag. Op verzoek van den burgemeester had Ds. Gangel er van afgezien, om Woensdag 11. den jaarlijkschen biddag voor het gewas in de kerk te houden, om acht dagen lang tijd te geven tot kalmeering der gemoederen, in de hoop van in dien tusschentijd een modus vivendi met den ring te kunnen treffen. Dit bleek echter spoedig te vergeefs. Ds. Heezen van Winterswijk verklaarde de beurt van onzen waarden leeraar a. s. Zondag te zullen vervullen. Kerkvoogden besloten nu, in overleg met den Kerkeraad, hoe treurig het ook ware, de kerk a. s. Zondag voor beide predikanten te sluiten, gedurende den ganschen dag, evenals den vorigen rustdag, daar de aanhangers van Ds. Soede en van het Class. Bestuur reeds eenige dagen de kerk dag en nacht bewaakten, om evenals den vorigen Zondag, den Kerkvoogden te beletten, indien zij er zouden willen binnengaan.

Tegen Vrijdag en Zaterdag werd de toestand steeds dreigender. Vrijdagavond kwam een jeugdige vriend den Kerkeraad verwittigen, dat er gevaar bestond voor het leven van onzen geliefden leeraar, daar een van de aanhangers van Ds. Soede onder drie getuigen met verwenschingl van zichzelf gezworen had, onzen leeraar, als hij op den kansel kwam, met een revolver te zullen neerschieten, en onmiddellijk daarna een tweede schot door zijn eigen hoofd te zullen jagen, welke zaak natuurlijk onmiddellijk ter kennis van de politie werd gebracht. Zaterdagmiddag bleek dan ook dat regeering en justitie op alle gebeurlijkheden waren voorbereid. Een sterke macht van dragonders en voetvolk rukte ons dorp binnen en bezette verschillende punten, terwijl de pastorie den ganschen nacht door patrouilles werd bewaakt.

Tegen den avond kwamen Z.Ed. de Commissaris des Konings en de Procureur-Generaal uit Arnhem en de Officier van Justitie uit Zutfen in persoon de leiding der politie op zich nemen. Om negen uur werd Ds. Gangel op het raadhuis ontboden voor hen, en door allen zonder onderscheid op de meest heusche wijze bejegend. Na blootlegging van den toestand aan Z.Ew., trachtten genoemde autoriteiten hem te bewegen, om af te zien van het gebruik der kerk, totdat de rechtbank zou hebben beslist, en de beurten alle over te laten aan Ds. Soede en den ring.

Z Ew. verklaarde dat zulks voor zijn rechtsgevoel reeds onmogelijk was, maar hij ook op die wijze niet mocht beschikken over de aanspraken, die verreweg het meerder deel der gemeente liet gelden op de kerk, en het feitelijk hierop zou neerkomen dat een 600 i 700 gemeen eleden, die tot geen prijs Ds, Soede noch een der ringpredikanten wenschten te hooren, voor wie weet hoeveel maanden verstoken zouden zijn van geregelde godsdienstoefeningen; dat daarvan dus geen sprake kon zijn.

Z.Ew. en de Procureur wezen hem op het gevaar voor zijne veiligheid vanwege de opgewondenheid van een deel der lagere volksklasse; waarop onze leeraar verklaarde zich veilig te weten in de hand zijns Gods, zonder wiens wil geen haar van zijn hoofd zou gekrenkt worden; maar ook dat hij als eerzaam burger toch evenzeer mocht rekenen op de bescherming der wet, en het toch niet aanging bij eene uitnemende rechts bedeeling als in ons land, zich te laten boycotten als in Ierland door het gepeupel, dat, door anderen daartoe opgezet, de geheele beweging leidde; Z.Ew. wilde de zaak door den rechter zien uitgemaakt, en zeide dat heeren kerkvoogden, als het niet andeis kon, tot zoo lang de kerk zouden sluiten. Daarop stelde men voor om Ds. Soede in plaats van Ds. Gangel de morgenbeurt te laten vervullen, en dat deze zich met de raiddagbeurt zou vergenoegen. Ook dit wUde Z.Ew. toegeven, evenwel onder de volgende waarborgen:

1. Dat de Burgemeester op morgen een proclamatie zou uitvaardigen, dat elke verstoring der godsdienstoefening zou gestraft worden volgens de wet.

2. Dat indien kwaadwilligen na de morgengodsdienstoefening de kerk zouden willen blijven bezetten tot den middag, voor den ringpredikant, zooals men reeds gezegd had, Z.E.A. de kerk zou doen ontruimen.

3. Dat er voldoende politie in de kerk aanwezig zou zijn om elk begin van wanordelijkheid te constateeren.

4. Dat de politie het rechtsbezit van heeren kerkvoogden zouden beschermen, tegen overweldiging der deur door het gepeupel, zooais den vorigen Zondag, wanneer kerkvoogden om half twee ure den predikant binnen de kerk zouden brengen, om een kwartier later de deuren te openen voor het publiek. De procureurgeneraal meende dat zulks was partij kiezen voor Ds. Gangel tegen het Class. Bestuur, en dus ongeoorloofd. ZEw. wees er op, dat te Leiderdorp één kerkvoogd op vertoon van het sleutelrecht bescherming van politie en huzaren ontving, om den weg voor den ringpredikant tot den kansel te banen, en dit geen partij kiezen werd geacht, waarom het hier dan in een tegenovergesteld geval wèl zou zijn, waar alle vijf kerkvoogden niets anders vroegen dan bescherming tegen overweldiging der deur.

Evenwel het bleef er bij; de kerk zou den ganschen dag gesloten blijven. Met eenige zorg zag men den volgenden morgen tegemoet. Ds. Soede had zijn partijgangers aangespoord om reeds zoo vroeg mogelijk te komen, want hij wi/de en hij zou preeken, hij alleen was de wettige predikant der gemeente. Ds. Gangel had al zijne vrienden intijds, reeds den vorigen avond laat en des Zondags morgens laten weten, dat er geen kerk zou zijn, en hun geraden tehuis te blijven om vooral geen reden tot beklag te geven, daar eenige honderden boeren ook ZEw. naar den kansel hadden willen geleiden. Van onze vrienden verscheen er dan ook bijna niemand; men zocht in de verschillende buurten, in groepen, stichting voor zijn hart op eigen gelegenheid.

Om half tien begon het geweld der tegenpartij bij de gesloten kerk, onder allerlei verwenschingen; onmiddellijk liet de officier van justitie door den commandant der troepen het kerkplein ontruimen door het publiek, dat naar alle zijden heenstoof Er waren namelijk vele honderden partijgangers uit alle omliggende gemeenten gekomen om mede aan het tumult deel te nemen, uit Bredevoort, Winterswijk, Lichtevoorde, Varseveld en Dinxperlo. Alles bleef nu mokkende en wrokkende in de herbergen, totdat door een opzettelijk klokgelui in den middag, door den koster, wien zulks door Kerkvoogden verboden was, het volk met nog grooter woede naar de kerk stroomde. Nieuwe ontruiming van het plein door de militairen. Doch nu trokken een honderd man naar het diaconiearmenhuis bewoond door een 22-tal ouden van dagen, en koelden daar eerst hun wraak door de ruiten in te slaan, en die arme lieden etn doodschrik op het lijf te jagen. Daarop ging het tierende en vloekende naar de pastorie; deze was echter reeds afgezet door militairen, terwijl de Commissaris des Konings, de procureur generaal, de officier van justitie, de burgemeester en de commandant zich voor den ingang geposteerd hadden en er een charge gedaan werd op de menigte, die alzoo uiteengedreven werd. Daarop werden de kroegen ontruimd, en bleet het verder den middag en den avond onder sterke bedekking rustig.

Tegen den avond werd door de bemiddeling der autoriteiten deze schikking getroffen met Ds. Soede en de zijnen, dat de kerk zou gesloten blijven tot aan de uitspraak der rechters, en iedere partij op eigen gelegenheid plaats zou zoeken voor zijne godsdienstoefeniM; en.

Tot op dit oogenblik is alles in rust; een deel der militairen is reeds weder vertrokken.

Openlijke dank komt toe aan de waardige houding der hoogere autoriteiten en hun krachtig optreden, waardoor ongetwijfeld bloedstorting is voorkomen.

De Heere regeert! Hij die het geroep zijner ellendigen verhoort, zal ook dit doen medewerken tot de eere Zijns Naams. Aller broederen hart stroomt over van of en dank. Reeds is er binnen 24 uren voor een duidend gulden ingcteekend voor een noodkerk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen