Buitenland.

Duitschland. Strijd in den boezem van den Gereformeerden bond. Het voorstel von Hammerstein.

Wat wij langen tijd verwacht hadden, is gebeurd. De ^Gereformeerde bond", welke was opgericht, om alle Geretormeerde elementen in Duitschland te vereenigen, is gebleken twee elementen in zich te hebben opgenomen, nl. zij, die de Duitsche »vermittelungstheologie" volgen en zij die de Gereformeerde leer belijden. Uit ons vorig nummer is het gebleken dat de redacteur van de Reformirte Kirchen-Zeitung getracht heeft een brug tusschen die twee stroomingen te slaan.

Hij heeft gepoogd te betoogen, dat volgens den Heidelberger Catechismus, \. elke als grondslag voor den Gereformeerden bond is aangenomen, de leer der absolute verkiezing wel recht van bestaan heeft, maar niet verplichtend is. In goed Hollandsch beteekent dit, dat in dezen Catechismus genoemd leerstuk niet wordt geleerd noch wordt bestreden, zoodat een Gereformeerde, die den Heidelberger erkent als het belijdenisschrift der Gereformeerde kerken, over deze leer denken kan wat hij wil.

Deze verklaring van den redacteur van het orgaan van den Gereformeerden bond heeft scherpe wederspraak gevonden bij Dr. Zahn, den bekenden Gereformeerden theoloog van Stuttgart. Deze geleerde schreef:

»0p den aanval van Ds. Calaminus (redacteur van de Jief. Xz? "^.) veroorloof ik mij slechts in het kort op te merken, dat Dr. Ebrard met ronde woorden de betrekkelijke wilsvrijheid leert i). Calvijn en Luther noemen deze leer »de grondleugen." Wanneer nu »de Gereformeerde bond" er zich toe leent, eene leer te verbreiden, die in den grond een leugen is, dan doet hij de waarheid geweld aan en brengt de zielen op een dwaalspoor. Zelfs Amyraut heeft de betrekkelijke wilsvrijheid niet geleerd, gelijk Schweizer en Herzog hebben aangetoond. Wanneer men dertig jaren lang in de geschiedenis en de leer van de Gereformeerde kerk gestudeerd heeft, is men zoo onbescheiden van te meenen, dat men eenigszins een inzicht in theologische dingen heeft en misschien geheel juist aanduiden kan, wat als halfheden van het ïPietisme" zijn aan te merken."

Toen een drietal jaren geleden de Gereformeerde bond te Marburg werd opgericht, hebben wij aanstonds tegen die stichting onze ernstige bedenkingen laten hooren. Dr. Calaminus antwoordde daarop, dat in Duitschland onder de Gereformeerden een strijd over het stuk der verkiezing niet bestond, en dat hij niet hoopte, dat men van uit Holland zou zoeken het twistvuur daarover te laten ontbranden.

Wij hebben toen gezwegen en gedacht, dat de tijd weldra moest aanbreken, waarin het tot een botsing komen zou, tusschen de richting welke o. a. Dr. Ebrard vertegenwoordigt en die, welke o. a. Dr. Zahn volgt. Eerder dan wij gedacht hebben, is dit geschied. En dit is verblijdend.

Immers ook de redacteur van de Eef. Kzig. heeft in vroegere jaren erkend, dat het verval der Duitsche Gereformeerde kerk zijn oorsprong heeft in het prijsgeven van de fundamenteele stukken, waardoor de Gereformeerde kerk zich niet van Luther, maar van de Luthersche kerk nderscheidt. De wederopbouw van de overebleven puinhoopen der Geref. kerken kan lleen dan plaats hebben, indien men tot de elijdenis der vaderen terugkeert. Mocht de eere vele mannen in Duitschland verwekken, ie met kracht de gezonken kerken, welke nog p den bodem der Gereformeerde belijdenis taan, tot de wet en het getuigenis terugroepen!

i) Van Dr. Ebrard is onlangs een geschrift verschenen, waarin hij critisc|ie aanmerkingen op de leer der verkiezing maakt.

Jammer maar, dat er in Duitschland niet én gelegenheid bestaat om aan aanstaande ereformeerde leeraars het noodige onderricht e laten geven. Jammer is het bovendien, dat aarover in Duitsch-Gereformeerde kringen wel ee! en ach! geroepen, maar verzuimd wordt e hand aan den ploeg te slaan. Het schijnt lsof men door voortdurend klaagtonen aan e heffen, de regeering wil bewegen, om in dien nood te voorzien.

Volgens ons bestaat daarop nog weinig uiticht, en is dit niet de aangewezen weg.

Het verwondert ons, dat, sedert de kerkelijke strijd in Nederland een nieuwe phase is ingereden, doordat vele gemeenten het Synodale uk afwierpen, de Hef. Kztg, daarover zwijgt. Toen het Conflict in Amsterdam begonnen was, vergeleek de redacteur de houding der Amsterdamsche broeders met die van Calvijn, welke eenmaal aan de Geneefsche libertijnen belette, om tot des Heeren Avondmaal toe te treden. Doch nu het in sommige gemeenten tot een afwerpen van het Synodale juk kwam, zweeg de redactie botweg over onze aangelegenheden.

Tot onze spijt vonden wij evenmin in het orgaan van de Vrije Schotsche kerk, noch in de Eglise Libre tot nu toe een woord over hetgeen hier in Nederland op kerkelijk gebied is voorgevallen.

De kans, dat nog eenmaal het voorstel van V. Hammerstein, om nl. de Evangelische kerk meerdere vrijheid te geven en ook meer geld te verschaffen, tot wet in Pruisen worden zal, is niet groot. Von Bismarck wil er niets van weten en het succes, dat zijne politiek bij het Duitsche, volk gehad.heeft, toen hij verlangde dat het budget van oorlog voor 7 jaren door den Rijksdag zou worden vastgesteld, heeft den invloed van dien koning in de politiek niet weinig vergroot, zoodat zijn tegenstand moeilijk te overwinnen zal zijn. Maar het voorstel kan niet meer in den doofpot gedaan worden. Dit jaar moet het in de beide huizen der Pruisische volksvertegenwoordiging behandeld worden en zal de agitatie over het wetsvoorstel, ook buiten het parlement, toenemen. De provinciale Synoden, die in dit jaar vergaderen, zullen er zich over uit te spreken hebben, gelijk de Kreissynoden (wij zouden zeggen: »Classicale vergaderingen") het reeds gedaan hebben. Na hetgeen bekend geworden is omtrent de stemmingen der »Kreissynoden, " is het niet twijfelachtig, of weldra zullen de provinciale Synoden met groote meerderheden zich ten gunste van het voorstel uitspreken. De Algemeene Synode komt eerst over vier jaren te zamen. Misschien is er vóór dien tijd zooveel gebeurd, dat de Evangelische kerk alsdan niet meer zulk een knechtelijk karakter toont ten opzichte van den Staat, als tot hiertoe het geval wast Er wordt in Duitschland over geklaagd, dat de zaak van de vrijheid der kerk ook in z. g. orthodoxe kringen maar al te zeer oppervlakkig beschouwd wordt. Deze klacht is gegrond. Men is naijverig geworden op de Roomsche kerk, welke haar zelfstandigheid heeft herkregen, doordat de beruchte Meiwetten, welke haar moesten fnuiken, zoo goed als afgeschaft zijn geworden. Er is gevraagd, en te recht, waarom moet de Evangelische kerk voortdurend de gehoorzame dienares van den Staat blijven, terwijl de Roomsche kerk, met behoud van Staatstraktementen, haar vrijheid heeft teruggekregen?

Doch het beginsel, dat de kerk krachtens de Souvereiniteit van Christus, behoort vrij te zijn, wordt schier niet bepleit. De Staatskerk is zoo in de harten en hoofden der Duitschers geworteld, dat het denkbeeld, dat de kerk zich ook zonder een daad van de overheid, vrij mag en moet maken, bij de overgroote meerderheid, niet opkomt.

En toch heeft het werk, dat Dr. Kohlbrügge te Elberfeld verricht heeft, dit luide genoeg gepredikt en zijn er Luthersche gemeenten genoeg om te bewijzen, dat het leven der kerk niet van den Staat afhangt.

Frankrijk. Een nieuwe daad van willekeur tegenover de Gereformeerde Staatskerken.

De Fransche Protestantsche kerkelijke wereld is zeer in beweging gebracht, door de onverwachte benoeming van den heer Allier tot hoogleeraar in de wijsbegeerte bij de Protestantsche faculteit der Universiteit te Montauban.

Deze faculteit wordt door de Evangelische (orthodoxe) partij beschouwd als haar bolwerk, en nu heeft de minister van onderwijs der Fransche Republiek goedgevonden, een jong mensch tot hoogleeraar in genoemd vak te benoemen, die nooit predikant geweest is en geen enkelen theologischen graad bezit. Het is de heer Allier, een jongmensch van 23 jaren, docent bij het Lyceum van Montauban, dien de minister op voordracht der permanente commissie van den Hoogen Raad van openbaar onderwijs, benoemd heeft. Dit jongmensch schijnt bovendien liberalistische gevoelens te hebben.

Geen wonder, dat in Evangelische kringen groote verontwaardiging over deze benoeming heerscht. Zij is vooral een slag in het aangezicht van de Evangelische kerkeraden.

Immers de kerkeraden hebben het recht, om vóór de benoeming van een hoogleeraar aan een Protestantsche faculteit, een candidaat bij de regeering aan te wijzen. De meerderheid der kerkeraden, ten getale van 65, had als haar wensch te kennen gegeven, dat de heer Meijer, predikant te La Roche-sur-Yon en doctor in de godgeleerdheid, tot hoogleeraar zou benoemd worden. De minister heeft hierop in geenen deele gelet.

Nu worden in kerkeraden en in vergaderingen van officieuse Synoden resolutiën genomen en protesten geteekend, om den minister te bewegen alsnog den heer Meijer te benoemen, omdat de heer Allier slechts voor één academiejaar is aangesteld. Doch wij vreezen, dat alle moeite tevergeefsch zijn zal. De overheid is te zeer gewoon geworden om met de kerk te spelen. Sedert 1872 weigert zij, om een officieele Synode der Gereformeerde kerk van Frankrijk samen te roepen, uit vrees dat deze Synode het modemisme uit de kerk drijven zal. Kennelijk wilden de opvolgende regeeringen aan de Gereformeerde Staatskerk hare vrijheid niet geven. IJdel is dus alle protesteeren, alleen de weg die tot afwerping van het staatsjuk leidt, is te bewandelen.

Engeland. Achteruitgang van het Sustentation-Fund. De aartsbischop van Canterbury geprest. en bisschop te Jeruzalem beoemd. Het heilsleger.

In de vrije Schotsche kerk doet zich het onrustbarend verschijnsel voor, dat de ontangsten voor het z.g. Sustentation-Fund niet oe-maar afnemen. Waaraan dit toe te schrij­ i ven? Zou het enkel zijn door de ongunst der dki tijden? Zouden de gaven verminderd zijn, omdat de verdiensten in den laatsten tijd zoo gering waren, of omdat de handel kwijnde ?

Wij meenen, dat dit mede gewicht in de schaal legt. Doch wij vreezen, dat het veld winnen van ethische denkbeelden er mede een oorzaak van is. Schotlands goud is aan het verdonkeien. Voor eenige jaren is Dr. Robertson Smith uit zijn hoogleeraarschap van de vrge kerk van Schotl^d gezet, doch zijne denkbeelden zijn er in gebleven, al wordt dit niet direct door het orgaan der vrije kerk uitgesproken. Ons treft het steeds, dat in den toon, welke in the Christian, een Engelsch methodistisch blad en in de Free Church of Scotland wordt aangeslagen, zulk een groote overeenstemming bestaat. Het Gereformeerde element treedt in het laatste orgaan maar al te zeer op den achtergrond.

Dit is zeker te betreuren.

Het Sustentation-Fund is een fonds, waaruit alle predikanten een zekere som ontvangen. Alle gemeenten moeten er voor bijdragen. De offervaardigheid der gemeenten spiegelt zich zeker wel het eerst af in de bijdragen, die men schenkt tot instandhouding van den openbaren godsdienst.

In de Engelsche staatskerk lijden de predikanten op het platteland financieele schade, door de slechte tijden, Sommiger traktement is zóó verminderd, dat een voorstel gedaan is, om een drie millioen gulden bijeen te brengen, teneinde hen tegemoet te komen. Den landbouwers gaat het in Engeland niet goed, zoodat zij wemig voor de kerk willen of kunnen opbrengen; terwijl de tienden maar zeer slecht te innen zijn.

Dat de Episcopale kerk, voorzoovér zij hare inkomsten niet trekt uit de staatskas, het eerst schade zou lijden, tengevolge van den stilstand in handel en bedrijf, was te verwachten. Op het platteland is immers die kerk allesbehalve door het volk geliefd.

Dat het socialisme in de oude en nieuwe wereld veld wint, blijkt eiken dag. De jongste verkiezingen voor den Duitschen Rijksdag hebben het ten overvloede bewezen. Ook in Engeland is dit op te merken, zoodat wij in een Engelsch blad gelezen hebben, dat elk prediker genoodzaakt wordt, zich ten opzichte van het maatschappelijk vraagstuk uit te spreken.

Onlangs werd de aartsbisschop van Canterbury een uitdagend verzoek gezonden om over een bepaald onderwerp, het maatschappelijk vraagstuk betreffende, te prediken; hij sloeg daarop echter geen acht. De St. Pauls, Loudens hoofdkerk, was echter overvuld met menschen, die de begeerde preek wilden hooren, en de plaatsvervanger van den eersten geestelijke der Episcopale kerk heeft het toen raadzaam geacht Om volgens den eisch der saamgestroomde menigte te doen.

Zeer te spijt van de Ritualistische partij is in Jeruzalem een nieuwen bisschop benoemd, ter vervanging van den overleden bisschop Gobat. De Ritualisten beweerden, dat in het Heihge Land reeds een bisschop was, in den persoon van den Griekschen kerkvorst. Toch is de heer Blyth als zoodanig benoemd geworden. De Guardian, het orgaan der Ritualisten, heeft zich hevig hierover beklaagd, dat men poogt op het terrein van een deel der Katholieke kerk te gaan arbeiden.

Opmerkelijk is het, dat de Ritualisten niet geneigd zijn de arbeiders der Protestantsche Presbyteriaansche gemeenschappen, die in Palestina werkzaam zijn, als medebroeders te erkennen; maar men buigt zich eerbiedig neder voor Grieksche en Armenische patriarchen. Al hoort men tegenwoordig minder over het Heilsleger spreken, toch werkt het steeds onafgebroken voort.

In de »Christian" lezen wij onder de rubriek : »uit de kerken", omtrent genoemde instelling: »In acht weken hebben 70 personen te Sheffield beleden, dat zij gered waren.

Te Kilburn zijn meer dan 60 soldaten in de boeken van het leger ingeschreven, en dit in drie maanden.

Te Chelsea hebben 20 lieden zich bij Christus gevoegd, na een dag van gebed en arbeid. In het Depot te Oxford, dat een maand geleden opgericht werd, hebben in drie dagen dertig personen getuigd, dat hunne zielen gered werden.

Het succes van het leger te Eeast Grinstead is zóó groot, dat een ieder in de buurt er zich over verbaast.

Te Nimes werden negentien lieden bekeerd.

Er zijn meetings gehouden te Bradnich, waarvan het gevolg was dat in eene week vier en twintig personen zich aan Christus overgaven.

Te Calais zijn reeds dertig jonge menschen, die er moedig voor uitkomen, dat zij gered werden. Sommigen behoorden tot de meest woeste rustverstoorders toen de meetings begonnen werden.

Te North-Finchley, hebben menschen publieke huizen verlaten, om de blijde tijding des heils te vernemen; voortdurend worden gelukkige harten en huizen gemaakt, terwijl een groot werk onder de kinderen gedaan wordt."

Al deze »overwinningen" lezende, zou men denken dat »het leger'' weldra de geheele wereld moet bekeerd hebben. Maar we hebben vroeger meermalen aangetoond, welk eene beteekenis aan het woord »bekeering" moet gehecht worden, wanneer het in de verslagen van het leger voorkomt. Het ware te wenschen, dat het leger het middel zijn mocht voor zoovele echte bekeeringen, als het opgeeft. Doch dit is op goede gronden te betwijfelen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen