Uit de Pers

De Wet op het Lager Onderwijs dwingt tot vorming van Beroepsraden, die geschillen in schooUaken te berechten zullen hebben. Over de wijze waarop deze beroepsraden moeten gevormd worden, schrijft Ds. Sikkel het volgende in Hollandia:

Een zegen, die van de Schoolwet-Kuyper voor onze Christelijke Scholen uitgaat, is ook de wetteielijke verplichting tot - waarborging van de rechts •hositie der onderwijzers.

Dit is een wettelijke verplichting, die wij ook voor de organiseering van heel het maatschappelijk gemeenschapsleven voors aan. Zoo het vrij initiatief der maatschappelijke groepen in gebreke blijft, moet de Overheid dwingend verplichten tot regeling van rechtsverhoudingen tusschen partijendoor een behandeling dier partijen zelf.

En juist omdat de Schoolwet-Kuyper de Antirevolutionaire beginselen eerbiedigt, dwingt zij bij de waarborging der rechtspositie nu tegelijk eenigermate tot het formeeren van schoolkringen, en zoo tot het opkomen van een vrii School verband, d t er reeds lang had moeten zijn.

Een getal van minstens twaalf scholen moeten naar den wetielijken eisch samenwerken tot instelling van een Raad van Beroep. De Besturen dezer scholen moeten daartoe samenkomen en kiezen drie onafhankelijke mannen die buiten de Schoolbesturen staan, om als leden van den Raad van Beroep op te treden. En de Onderwijzers van deze zelfde groep Scholen komen daarna samen en kiezen eveneens een drietal mannen, die geen onderwijzers zijn, tot leden van den Raad van Beroep. De zes gekozen Beroepsraden kiezen daarna een zevende tot Voorzitter. En zoo is dan de Raad van Beroep voor zulk een groep Scholen geconstitueerd.

De vrije Scholen zijn door de Wet tot de in stelling van dezen Beroepsraad verplicht. De rijks subsidie hangt er aan.

Toch zou het zeer jammer zijn, indien de schoolbesturen deze verplichte handeling slechts als een doode formaliteit beschouwden.

De Wet had ook eenvoudig van regeeriogswege Beroepsraden aan onze Scholen kunnen opleggen. Dan hadden die Scholen er niets aan te doen gehad en waren zij niet in gevaar gekomen voor de subsidie; maar dan ware ook de handeling der Schoolbesturen achterwege gebleven, die thans een begin van een vrij Schoolverband in het leven roept naar den eisch van de Souvereiniteit in eigen kring.

Bestond het vrije Schoolverband reeds voor onze Christelijke Scholen, gelijk reeds lang behoorde, dan ware thans de splinternieuwe formeering van Schoolkringen overbodig. Die kringen bestonden dan reeds; zij hadden dan reeds lang een Beroeps raad; en zij behoefden dan thans hun Beroepsraad slechts naar den eisch der wet aan de Regeering te melden.

Nu bestaan er wel groote Vereenigingen in ons vaderland, als sChristelijk-Nationaal', waarbij vele Scholen «aangesloten' zijn; maar deze Scholen hebben daarmee nog allerminst een werkend vrij Schoolverband. Die Vereenigingen vertegenwoordigen een vroeger tijdsperk. Zij zijn de moeders, wier zonen thans volwassen zijn.

Ook de «Schoolraad", die ongetwijfeld meer bedoelde de Scholen zelf corporatief te laten gelden, kwam niet ver boven een landsbestuur voor Christelijke Scholen uit.

Het is dan ook jammer, dat de Schoolraad zich thans weer gedrongen gevoeld heeft, om in het belang der Scholen die anders soms sloffig zouden blijven, de zaak der vorming van den Beroepsraad voor de School bes uren waarlijk weer in handen te nemen. Het samenkomen van Scholen in een eigen vrij Schoolverband wordt hierdoor weer belangrijk tegengehouden. De slaperigheid duurt voort. En onze Scholen die niet tot eigen actie komen, zullen of versuffen of de tering krijgen.

Het komt ons veel beter voor, dat vrije Chris lelijke Scholen in een sympathieken localen kring van 15 k 20 samenkomen en samen een eigen vrijen Beroepsraad kiezen, waardoor de aansluiting bij den Schoolraad overbodig wordt.

Men zal dan. in eigen kring zelfstandig s men komende, aanstonds iets gevoelen van de beteekenis en de mogelijkheid van een eigen vrij Schoolverband.

Zoodanig vrij Schoolverband is voor de ontwikkeling en de toekomst de vrijheid en de kracht van onze Christelijke Scholen en van heel ons Christelijk Onderwijs, van heel ons Christelijk Schoolwezen van het grootste gewicht. Staan de Scholen vrij en zelfstandig in een eigen verband, dan formeeren zij een eigen «stand' of sstaat" in ons vade; land, een eigen maatschappelijke groepeering in ons volk, die zich geheel naar eigen levenswet ontwikkelen kao, en die vrij en machtig zal zijn in ons volksleven.

Hetzelfde wat wij met de organische A beids organiseering bedoelen, waardoor iide Arbeid" als organische gemeenschap, onder het evenwicht van bedongen en gewaarborgde rechten vrij en machtig zal worden tegenover het Kapitaal, en tot vollen bloei van eigen wezen in het volksleven en in het volkerenleven geraken zal, — datzelfde bedoelen wij met en voor het Christelijk Schoolwezen door het vrije Schoolverband.

Het ééne verklaart hier het andere.

En het ééne werkt hier door het voorbeeld, dat in andere verhoudingen op eigen wijze na te volgen IS, het andere ook sterk in de hand.

Zoo het beeld van vrije maatschappelijke organiseer ing., die, onder de wacht der Overheid, waarlijk vrijheid eerbiedigt en eenheid en gemeenschap erkent, in kring na kring doordrwgt en door den menschelijken geest onderscheiden wordt als de ware vrije en schoone levensgroepeering, die èn het vrije volksleven èn de Overheid voor de toekomst redden zal, — dan wordt de bloei, die thans Staat en Maatschappij beklemt, gebroken, en dan werkt het beginsel van vrije maatschappelijke organiseering onder bepaalde waarborgen van recht in elke richting door.

Nu reeds kunnen de samenkomsten van School besturen eenerzijds en van Onderwijzers anderzijds als eigen groepen, die samen één Beroepsraad formeeren, het beeld der formeering van den Vakraad of het Vakgerecht voor de Industriëele kringen doen uitkomen, waar het immers in de Arbeidsgemeenschap der Bedrijven juist ook tot vrije beschrijving en waarborging van rechtspositie komen moet?

De locale kringen van Scholen, die zich thans spontaan formeeren voor het kiezen van een Beroepsraad en waardoor dus zienderoog in een streek een begin van vrij Schoolverband opkomt, dat naar meerder samenkomen en naar nader gemeenschappelijk overleg over de zaken der scholen de begeerte opwekt, — formeeren zich thans eenigermate willekeurig.

Dit dreigt in de toekomst allerlei bezwaar mee te brengen.

Niet zoozeer met het oog op de Beroepsraden. Over drie jaar is het terrein te overzien en is wat thans geheel vrij opkomt en in die vrijheid juist het teeken van nieuw leven draagt, wel te snoeien en op te binden, naardat het noodig zal blijken.

Besluiten echter, gelijk gewenscht is, de kringen, die thans als vrij Schoolverband opkomen, en die zich allicht daarvan aanstonds eenigermate bewust worden, om hier verbandmatig leven tot zijn recht te laten komen, in vaste vergaderingen tot gemeenschappelijke overleggingen over de Schoolzaak, die thans met ernst vooruitgebracht moet worden, — dan zullen ze, zoo ze gezond zijn, al zeer spoedig ook als kringen elkaar moeten zoeken en in ver band moeten treden. Er moet, — dit staat nu reeds voor veler oog in helder licht, — er moet een vrij Schoolverband komen, dat locaal en provinciaal opkomt, en over heel het land in eenheid doorwerkt. Geheel op de manier van het historische kerkverband in ons gezegende vrije Nederland. Niet een Vereeniging of Genootsphap met een op permachtig landsbestuur, maar een Verband van Vrije Scholen, zoó, dat de vertegenwoordigers van de vrije locale kringen, naar goede beschreven orde provinciaal en nationaal opkomend, de zaken beslissen en uitvoeren.

Zóó wenschen wij het, en niet anders. Zóó is het naar den eisch van het organische leven. Zóó alleen worden de vrije Scholen tot de taak der toekomst bekwaam. Zóó alleen is het in overeenstemming met het Calvinistisch beginsel der Souvereiniteit in eigen kring. Zóó alleen is het Nederlandsch, nationaal, Christelijk-nationaal en Gereformeerd tegelijk.

Maar juist omdat het zóó komen moet, mogen en moeten wij er thans op bedacht zijn, dat we niet in het locale spontane formeeren van krmgen zoo zorgeloos en onbeteugeld opkomen, dat later niemand meer kans ziet, om uit de veeUijdigheid tot de eenheid te geraken.

In een land, waar het volk pas opkomt, gaat dat wel zoo. Daar wassen de groepjes op als in een oerwoud, als in de vrije vlakten van Zuid-Affika. Men moet dan later maar zien, wat men er vaa maak ; — indien niet de uitlander troepje na troepje afmaakt; — een waarschuwend voorbeeld van vrijheid zonder verstand.

Het is ook hier als in de sociale actie op Industrieel gebied. De troepjes, die op eigen handje willen beunhazen in plaats van de eenheid van actie ten bate der rechte Arbeidsorganiseering naar Gods ordinantiën te zoeken, zijn tot de overwinning onbekwaam, en laten de vrijheid verongelukken.

Maar wij, Nederlanders, zijn toch niet van vandaag of van gisteren. Wij hebben vaders gehad. Wij hebben onze eeuw van kracht gehad. Wij hebben een opvoeding gehad. Wij hebben ook in onze Christelijke Scholen reeds een historie. En we hebben in allerlei groepeering, waarmee we thans verlegen zitten, behoorlijk leergeld betaald.

Daarom moet er thafis discussie komen en zoo mogelijk beslissing over enkele gewichtige punten, die ons vrije Christelijke Schoolverband raken, opdat we thans eens bewust werken.

Wij spreken hierover een volgend maal nader.

Thans echter zouden we reeds in alle bescheidenheid willen adviseeren, dat men toch in het formeeren van zijp kringen voor de verkiezing van een Beroepsraad ook niet geheel willekeurig tewerk ging, maar een zekere orde hield en zf: keie grenzen koos, door bijv. samen te komen als de scholen, die tot éénzelfde district van «Christelijk Nationaal" behooren. Wil men in zulk een district meer speciaal als een eigen groep Scholen samenkomen, die een zelfde Belijdenis of grondslag in haar Statuten hebben, of een eigen type vertegenwoordigen — dit is geen bezwaar, maar eer verstandig. Zoo men echter slechts met eenig kader voor het geheele land rekening houdt. Wij noemden daarom de districten van «Christelijk Nationaal", niet omdat deze Vereeniging eenige oppermacht in het Schoolverband moet hebben, maar eenvoudig omdat hier bekende begrensde kringen gegeven zijn, die ook in ander opzicht aan het opwassen van het vrije Schoolverband ten goede kunnen komen.

Ook bij het opkomen van het vrije Schoolverband zal de gezegende vereeniging «Christelijk Nationaal' nog een belangrijke taak behouden, waarover te spreken valt. De taak van het Schoolverband wordt echter een eigen taak, die niet door «Christelijk Nationaal' te verrichten is, noch dooc Unie, noch door Schoolraad, maar door alle Christelijke Scholen samen, en door deze alleen.

Wij moeten echter beginnen met ons te groepeeren als Schoolkringen. En dan zoeke men die groepeering binnen één bepaald district van Christelijk Nationaal, of door samenvoeging van twee districten. Komen in één district twee groepen op, bijv. meer bepaald «Gereformeerde" ot «Christelijk Nationale", en die van type «Christelijk Volksonderwijs', dat hindert niets Zoo men slechts gelijke kringen houdt.

Ook ons komt het voor, dat vormicg van Beroepsraden in kleinen kring beter is dan aansluiting van alle Christelijke Scholen aan den Schoolraad.

Vooreerst, om lat te veel centralisatie altijd gevaarlijk is en enkele mannen met werk overlaadt. En ten tweede; omdat in beperkten kricg veel beter kennis kan worden genomen van allerlei locale omstandigheden, die tot juiste beoordeeling van het geschil veel bijdragen.

Het zuiverst zou de zaak o. i. loopen, indien nevens de locale Beroepsraden een soort van hof van appèl bestond, dat centraal was, Eener zij ds had men dan al het voordeel, dat de locale kennis van distnctsberoepsraden meebrengt, en anderzijds was men gewaarborgd, dat bij onjuiste beslissing beroep op een hooger college openstocd, dat meer formeel juridisch zou te werk gaan. Intusschen, nu de Wet deze veiligheidsklep niet toestaat, behoort men het beste te nemen wat men krijgen kan, en dan schijnt ook ons de districts-beroepsraad de veiligste weg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen