Van de Staatskerk.

In zijn rede God en mijn recht zette Prof. Visscher scherp en duidelijk uiteen, waarom de Staatskerk, het ideaal der Christ. Hist, groep, hem en den zijnen niet toelacht.

Dit is dus het eerste, dat we hebben vast te houden, dat we niet zullen streven naar een staatskerk in welken vorm ook. Voor Friesch Chr. Historische idealen is er geen plaats in de werkelijkheid. Met illusies kan men slechts beschaamd worden. Het sociale leven is zoo geconstelleerd, dat er geen plaats meer is voor een staatskerk in welke homoeopatische verdunning ook toegediend. Als wij de vraag stel len, of de staat nog iets van dien aard kan handhaven, dan gevoelt ieder, die niet in ijdele droomen, maar in werkelijkheid leeft, dat het onmogelijk is,

Voor het laatst werd het gepoogd in 1834 en de macht van den staat schoot te kort. De diffoentiatie zelve heeft post gevat in de sociale cohscientie. En die levensontwikkeling hebben wij te aanvaarden. Dat doet Groen. „Franchement" verklaart hij, „hebben wij de positie aanvaard, waarin sinds 1795 de omverwerping der geprivilegieerde kerk ons bracht. „Het is dwaasheid met holle repristinatietheoriën te schermen. Zelfs het doctrinaire liberalisme, dat jaren lang de staatsmacht in handen had, heeft het voor de werkelijkheid van het levensproces moeten afleggen.

De diepere oorzaak hiervan ligt daarin, dat de zorg voor de geestelijke belangen steeds meer van den Staat op de maatschappij overgaat.

De geestelijke levenssfeer onttrekt zich aan den staat en valt de maatschappij toe. Dat hebben wij te begrijpen ook met betrekking tot de kerk. , Alle gezindheden hebben gelijk recht. Er is vrijheid van godsdienst. Daaraan kan niet te kort gedaan. Er is geen plaats meer voor een geprivilegieerde kerk. En toen de staat tot die wetenschap kwam, heeft hij de kerken losgelaten, maar zonder het onrecht te herstellen aan de aloude Gereformeerde kerken dezer landen aangedaan door het opleggen der organisatie. De kerken hebben in deze geen keuze gehad. Met alles wat ze bezaten waren zevastgesmeed aan die organisatie en zijn zoo de vrijheid ingeworpen. Hier ligt het punt, dat het kerkelijk probleem beheerscht. En de uitredding kan slechts hierin liggen, dat als nog ons recht geschiede, recht van staatswege.

En niet minder beslist stelt Prof. Visscher zich tegen de reorganisatie-plannen dezer zelfde groep.

Wij kunnen niets verwachten van de organisatie, noch ook van de reorganisatie. Slechts in één geval zou er verwachting zijn van de Synodale organisatie. En dat is dan, als zij zichzelve opofferend een modus vivendi in het leven kon roepen, waarbij aan alle groepen ook aan ons Gereformeerden recht op volledige vrijheid werd verleend. En juist dat is van haar niet te wachten, want dat zou haar eigen doodvonnis zijn. Dit is te veel van haar gevraagd om het zelfs bescheidenlijk te kunnen verzoeken.

En wat de reorganisatie aangaat, zij is verwerpelijker dan de Synodale organisatie zelve. Reorganisatie zonder dat er een wederkeer is tot de belijdenis, maakt alle minderheden afhankelijk niet van de waarheid of leugen, maar van de helft plus een. En er is geene minderheid, die er wel bij vaart, te vallen in de handen der meerderheid. Reorganisatie is de aanvang van de onrechtvaardigste uitbanning, die ooit plaats hebben kan. En wij behoeven er ons geene illusies van te maken wat dan ons lot zal zijn. Zulk een reorganisatie is niet anders dan een schijnheilige revolutie. Zij meent de veelkleurige massa te kunnen saambinden in één kerkverband en eene handhaving der belijdenis te kunnen doorvoeren, die slechts een schijn /an handhaving kan en mag zijn, maar toch de roode en de zwarte zoomen zal afknippen van het kerkelijk kleed. Zij verkracht èn de belijdenis èn het recht.

Dat is reeds nu te zien in de confessioneele vereeniging zelve. Zij pronkt met de belijdenis tot in haren naam toe, maar zij past haar niet toe, noch op hare leden, noch op hare daden. Het is geworden een rechtgeloovig knoeien. En a d hoe bitter de toon er is tegenover die Gereformeerden, die in de liturgie durven verschillen van haar hoofd-en leidslieden met hun ééngezangetjesysteeiB, omdat hun twee te veel en geen niet genoeg is, we weten het allen, wijl de niet gezangen-zingers voor me dernen worden gescholden. Let wel, ik spreek hiermede geen oordeel uit over het gezang. Ik heb het nooit als maatstaf genomen om ieirands overeenstemning rret de confessie te ir. eten, maar ik constateer alleen het feit als een symptoom van hetgeen ons wacht, als de reorganisatie wordt doorgevoerd.

Wanneer een dergelijke critiek van de zijde van de Heraut kwam, zou de Gereformeerde Kerk haar allicht aan „doleantisme" toeschrijven.

Moge het woord van Prof. Visscher de oogen openen aan velen voor het gevaar, dat in deze valsche leuze schuilt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen