De jongste Synode onzer

Amsterdam, 29 September 1911.

De jongste Synode onzer Gereformeerde Kerken heeft ditmaal met bekwamen spoed haar taak afgewerkt.

Terwïji de Haagsche Synode bqna twee maanden lang haat treuzelgang voortzette en drie en dertig zittingen noodig had voor haar weinig belangrijk agendum, kwam onze Synode binnen de twee weken met haar arbeid gereed en hield ze slechts zeven zittingen, waarvan nog ééa schier geheel gewijd was aan de ontvangst der buitenlandsche afgevaardigden. In de eerste plaats is dit zeker te danken aan de uitnemende leiding van den praeses Ds. van Schelven, maar niet minder lof komt ook toe aan de wijze van werken, die door da Synode gevolgd wordt. Het commissoriaal maken van de verschillende punten van het agendum, is ook nu weer gebleken de eenige deugdelijke wqzc van werken te wezen voor een zoo talrijk lichaam als onze Synode is. In deze commissies bestaat gelegenheid de verschillende gevoelens uit te preken; het praeadvies komt daarna welverwogen ter Synodale tafel; en de Synode kan na beperkte discussie tot een beslissing komen. Met nadruk mag hier wel eens op gewezen worden, om-at nog altoos stemmen opgaan om deze wijze van werken te veranderen en e zaken terstond in volle Synode te be-andelen. Niet alleen dat zulk een wijze an werken zeker niet bevorderlijk zou wezen voor een grondige en degelijke beandeling der zaken, maar ook de duur der ynode zou daardoor eindeloos worden geekt ; wat reeds met het oog op den arbeid er predikanten en ouderlingen geen geinge bezwaren zou opleveren, en bovenien de kerken op zeer hooge kosten zou agen. Het voordeel van de thans gevolgde wijze van werken bleek ook ditmaal. Er was algemeen lof voor de ernstige en degelijke wijze, waarop de rapporteurs hunne rapporten hebben opgesteld. De discussies Ia de volle Synode waren zakelijk en kort. En vaa het gevaar, dat de Synode te veel onder den invloed dezer rapporten zou komen en op elke voorgestelde conclusie blindelings ja en amen zou zeggen, bleek niets. De Synode behield volkomen hare zelfstandigheid en week meermalen in haar beslissing van de voorgestelde conclusies af.

Niet minder dan deze spoedige en toch degelijke behandeling van zaken strekt tot lof dezer Synode de broederlijke toon die er heerschte en die geen oogenblik werd gestoord. Als de Haagsche Synode samenkomt, is de eerste vraag, welke „partij" de meerderheid heeft gekregen; reeds bij de keuze van een praeses blijkt of de Synode „om" is naar rechts of „om" naar links; en er wordt geen ernstige beslissing op de Synode genomen, of de koppen worden vooraf geteld en de beide partijen staan lijnrecht tegenover elkander. Op onze Synode was gelukkig van zulk een partijwezen schijn noch schaduw te ontdekken. Het is thans de vierde maal reeds dat een predikant uit de vroegere Nederduitsche Gereformeerde Eerken tot praeses der Synode werd gekozen, niettegenstaande de overgroote meerderheid van de leden der Synode uit de vroegere Christelijke Gereformeerde Kerk afkomstig was. En wat nog meer zegt, de beslissing over het meest intricate onderwerp: de eenheid van opleiding, werd met algemeenestemmeti, slechts één uitgezonderd, genomen. Vooral dit laatste teekent. De vrees, dat de bespreking van dit altoos teere onderwerp, dat sinds de Synode van Arnhem niet meer ter Synodale tafel kwam, aan de broederl^ke eensgezindheid kwaad zou doen, is ijdel gebleken. Veeleer kan juist omgekeerd getuigd, dat ook op deze Synode de broederband weer vaster is gelegd en de eenheid in Christus weer dieper is gevoeld geworden.

Ook de arbeid dezer Synode in het belang der Kerken verricht, mag niet onderschat worden. Al stond deze Synode in het „teeken der kalme bescheidenheid" en al was haar agendum niet rijk aan diep ingrijpende voorstellen, ze heeft daarom toch verschillende niet ongev/lchtige beslissingen genomen. Wie haar arbeid dan ook vergelijkt met het eindeloos reglementair gehaspel der Haagsche Synode over allerlei onbetsekende quaesties, zal dankbaar wezen, dat op onze Synode een kloeker en frisscher geest wordt gevonden. Neem, om slechts op dit ééne voorbeeld te wijzen, de zaak der Zending. Terwijl bij alle Kerken het belang der Zending steeds dieper wordt gevoeld, de zeadingsijver bij alle christeli^'ke volkeren is ontwaakt en men van alle z^den zich opmaakt om de heidenwereld voor Christus te veroveren, wordt de Zending op het agendum der Haagsche Synode niet eens genoemd. Onze Synode daarentegen schonk ook ditmaal aan de behartiging der Zending een eereplaats en hare besluiten tot reorganisatie der Keucheniusschool, waaraan voor de toekomst der Zending in ludsë zooveel hangt, zijn zeker niet onbelangrijk te noemen.

Hetzelfde geldt evenzeer van de besluiten door de Synode genoman in zake petities aan de Overheid. Drie zaken waren hierbij aan de orde gesteld: de armenwet, herstel der doodstraf en Art. 173 der Grondwet. In Ziike de Armenwet nam de Synode bijna onveranderd het voorstel van Dr. de Moor over, dat ook naar onze overtuiging het beste was, dat onder deze omstandigheden kon verkregen worden. In zake Artikel 173 der Grondwet besloot de Synode zich van een petitie bg de Overheid te onthouden; een besluit, v/aarover we ons evenzeer van harte verheugen. Alleen het besluit der Synode in zake herstel der doodstraf betreuren wij. Al besloot de Synode geen officieel verzoekschrift aan de Regeering te zenden, maar om door Dsputaten op een audiërttle bij de Koningin op herstel der doodstraf te doen aandringen, de Synode had naar onze overt^uiglng wijzer gedaan met dit voorstel, zelfs in dezen gematigden vorm, niet aan te nemen. Reeds op zichzelf Is het nooit wenschelijk, dat een dergelijk besluit, waarbij namens alle Gereformeerde Kerken een zoo beteekenisvolle daad naar bulten geschieden zal, met slechts één stem meerderheid werd genomen. Zoolang omtrent de noodzakelijkheid van zulk een petitie bg de Overheid geen algemeene overtuiging bij de Kerken wordt gevonden, mist de Synode het zedelijk recht om uit naam van alle Kerken zulk een petitie bij de Overheid In te dienen. De beslissing der Synode op dit punt genomen, achten we daarom, ook afgezien van den inhoud van het besluit zelf, een res mall exempli, die we hopen, dat op volgende Synodes geen navolging zal vinden. Een zoo kleine meerderheid heeft het recht niet, haar gevoelen ais het gevoelen van alle Gereformeerde Kerken bij de Overheid aan te dienen. Bij beslissingen, die het eigen kerkelijk leven raken, behoort men reeds zooveel mogelijk te zorgen, dat de meerderheid een besluit niet doordrijft, wanneer een zeer belangrijke minderheid hiertegen ernstige beswaren heeft. Voetlus, onze groote canonicus, heeft hierop terecht gewezen; de aard van ons confoederatlef kerkverband brengt dit mee. Maar deze regel klemt natuurlijk nog veel sterker, wanneer het een beslissing geldt, niet ad intra, vca& tad extra. Een Synode, die bg de Overheid den wensch der Gereformeerde Kerken vertolken wil, moet weten, dat ze alle Gereformeerde Kerken achter zich heeft. Het schijnt ons dan ook toe, dat het wel een zeer lastige vraag zal wezen voor deputaten, aan wie de uitvoering van dit besluit opgedragen is, hoe ze hierin zullen te handelen hebben. Overigens blijven we, wat de zaak zelf betreft, ons vroeger ingenomen standpunt handhaven. Hoe beslist we ook op grond van Gods Woord voor herstel der doodstraf opkomen, het ligt naar onze overtuiging niet op den weg eener Christelijke Kerk om hierop bij de O «verheid aan te dringen. De Standaard heeft daarom volkomen terecht op dit besluit der Synode captle gemaakt. Er ligt in zulk een verzoek aan de Overheid iets hards, wat met het karakter eener Christelijke Kerk in strijd is. Het moge slechts een uiterlijke vorm zijn geweest, wanneer de Roomsche .Kerk, in vroeger t^d bij de overlevering van een door haar veroordeelden ketter, bij de wereldlijke rechtbank opzettelijk er op aandrong, dat de doodstraf niet op hem zou toegepast 1 worden, ersprak toch indien vorm het juiste besef, dat de Kerk veeleer om barmhar tigheld heeft te vragen, dan dat ze het strengste recht zou moeten elschen. Liever dan met dezen wanklank te eindigen, willen we ten slotte onze hartelijke instemming betuigen met de besluiten, door de Synode in zake de eenheid van opleiding genomen. Op de beteekenis dezer besluiten komen we nader terug. Thans willen we alleen uitspreken, dat de Synode van Zwolle ons metterdaad een stap verder heeft gebracht in de goede richting. Dat het voorstel-Zaandam door de Synode niet kon worden overgenomen, sprak vanzelf, waar schier alle particuliere Synodes de aanneming ontraden hadden. Aan de goede bedoeling van de voorstellers heeft de Synode hulde gebracht, wat na de felle campagne in de pers tegen deze broeders gevoerd, een daad van rechtvaardigheid was; maar het voorstel zelf werd ter zijde gelegd, omdat het aan geen van belde kanten bevrediging had geschonken. Duidelijk en beslist werd ook ter Synode verklaard, dat het wenschelijk was met zoodanige voor stellen, die op een practisch compromis neerkomen, de Kerken niet meer moeilijk te vallen, omdat het mislukken van al deze voorgestelde halfslachtige solutifin wel ge' toond had, dat langs dezen weg geen goede en gezonde oplossing van dit vraagstuk is te krijgen. En al achtte de Synode den tgd thans nog niet rgp voor een principieele beslissing, ze wees toch naar zulk een principieele beslissing als de eenige juiste heen en verklaarde het nemen van zulk een beslissing door elke Synode voor geoorloofd. Van een onaantastbaar beding, eea „eeuwige acte van de eigen school der Kerken", een onveranderlijke en nooit meer te wijzigen testamentaire bepaling door de Christelijke Gereformeerde Kerk In zake de opleiding gemaakt en waaraan alle Kerken voor goed zouden gebonden zijn, bleek de Synode niets te willen weten. Ze handhaafde het Gereformeerde standpunt, dat in de Kerk van Christus alleen het Woord Gods onveranderlijk vast staat, maar voorts elke Synode vrij is, over principieele vraagstukken haar oordeel uit te spreken Hierdoor is metterdaad „lucht" gekomen voor degenen, die benauwd waren van hart, en nog meer doordat de Synode zoo pertinent en beslist heeft uitgesproken, dat het zocgenaamde beding in zake de wijze van opleiding geen geloofsdogma is, geen stuk orizer Belijdenis, niet een beginsel dat op grond van Gods Woord door al onze Gerefor sneerde Kerken is vastgesteld, maar een akkoord, waaraan we door broedertrouw sijr. gebonden, zoolang een belangrijk deel der Kerken de handhaving van dit akkoord wsascht.

Moge van deze besluiten der Synode een goede vrucht in ons kerkelgk leven gezien worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen