Parochie-kerken.

In de Rotterdammer heeft Mr. G. A. Diepenhorst onder den titel: De groote steden, een warm pleidooi gevoerd voor de invoering van het parochiestelsel. »Het ontroerend Verschijnsel, - zegt hij, dat in onze groote steden de Kerk steeds meer aan invloed en beteekenis verliest, teekent zich in schriller kleuren af". Door dien plots: elingen groei der steden is d^ Kerk overrompeld en zijn tal van gevaren en misstanden ontstaan, die niet nalaten zware slagschaduwen te werpen over de Christelijke actie in al haar vertakkingen. Waar het aantal inwoners der steden in verloop van dertig jaar bijna verdubbeld is en het aant-al predikanten schier overal stationnair bleef, kan er van een behoorlijke bearbeiding der aangroeiende massa geen sprake wezen. En toch is het gevaar van verwildering en ontkerstening in de steden het grootst en moest de Kerk hier het meest haar kracht ontwikkelen.

En waar behoort de Kerk eigenlijk sterker en beter georganiseerd te zijn dan in de groote steden ? Niet ten onrechte is wel gezegd, dat de groote slag tusschen Christus en Anticlirist in hoofdzaak een stedcnslag' zal zijn. Vooral in de sleden ligt satans kracht. Hier krijschen de rauwste vloeken en stijgen de eerste revolutiekrcfen omhoog. Naast de Kerken staan er de theaters, die door een toover van licht het volk lokken om het op te voeden in ongodsdienstigheid en zedeloosheid. Tusschen de schitterende straten, waarin de weelde, en , het zinnen-prikkelende zich uitstalt, schuilen de donkere achterbuurten, de besmettingshaarden der ongerechtigheid. 'Hier ligt het arbeidsveld der lichtschuwe elementen, die het platteland mijden om hier hoogtij te vieren. Hier wordt door het rumoer van het drukke verkeer de stem der hongerige ziel gesmoord, en is 't leven-te druk en te gejaagd om tot zich zelf in te keeren en dringt de • verleiding naar uitspanning en genot zich in hare meest bekorende vormen op. Hier is zoo overvloedig veel, dat aftrekt van het Evangelie en zuigt naar een lokkend leven van genotzucht en zonde. Hier vreet het ongeloof het diepst in, worden de meeste levens verwoest en zielen vergiftigd.

Nergens moest de Kerk dan ook meer als juist in de groote steden een. geweldige kracht ontplooien en tegenover al die verleidende machten een sterke, goedgewapende gemeen t.e stellen. In plaats daarvan is echter de klacht algemeen, dat het kerkbezoek vermindert en de invloed op het volk geringer wordt.

De oorzaaii hiervan ligt echter niet alleen en zelfs niet in de eerste plaats in het onvoldoend aantal predikanten, maar vooral, merkt Mr. Diepenhorst terecht op, in het gemis aan hcrdertijb verkeer. In de massale ongedeelde - stadskerk schuilt het groote gevaar, een gevaar dat door de bestaande wijk-indeeling niet voldoende te bezweren is.

Waarom dit zoo is, zet hij aldus uiteen:

Bij den bestaanden toestand treedt de stadspredikant op voor een jgehoors inplaats van voor zijn gemeente. Nu eens preekt hij in dit deel en dan wear in dat deel van de stad, zonder telkens op de hoogte te zijn of te kunnen zijn met de-speciale nooden en behoeften zijner hoorders. Het persoonlijk verkeer kan hem alleen op de hoogte houden met de twijfelingen en de worstelingen, waardoor hun geestelijk leven wordt aangegrepen.

Dit nu is bij het stelsel van »rondpreeken« eenvoudig een onmogelijkheid, en het gevolg is dat de predikant zich vrijwel^tot algemeenheden moet bepalen, terwijl menig kerkganger met den leekendichter klaagt:

Gij prediker daar hoog in de lucht . Hebt gij dan geen woord voor mij}

Aan een stelselmatig zich vertoonen in de huizen van de menschen, die 's Zondags onder hun gehoor zitten, kunnen de predikanten eenvoudig niet beginnen. Dat zou voor ieder persoonlijk bearbeiding der geheele stad beteekenen. En toch valt het niet te loochenen dat juist voor de menschen, die in de groote steden op de fabrieken en de kantoren met alleriei ongeloofspropaganda bestookt worden, ' een voortdurend sameiihangende prediking uit één stuk zoo dringend noodig isj om hen te wapenen tegen alle wind van leer.

Zoo gaat bij menigeen zich ontevredenheid en onvoldaanheid openbaren en neemt de losvan-de-Kerk-beweging toe.

Ook de gemeente zelf' liceft onderling zeer weinig contact en zwermt als, bijen uiteen in kleine groepjes, die zich om een bepaalden predikant scharen en dezen overal naloopen.

Hoevelen zijn van het' platteland naar de groote steden getrokken om in de fabrieken of d elders hun brood te verdienen, die niet bestand n bleken tegen de verleiding van het groote stads­ b leven en langzamerhand hun kerkgang inruilden r voor een bezoek aan de vreugdetenten, die.zoo v bekooriijk weten te lokken? Zoo ontstaat op llerlei wijze een breede schare onverschilligen g en religieus-zwakke naturen, die gedoopt zijn i n nog belijdenis deden, maar allengs van de ittü Kerk afdwalen. Doordat, ze verloren gaan in de groote massa, niemand hun voortdurende afwezigheid opmerkt^ kan van een opwekken dezer onverschilligen geen sprake zijn. *

Ongeloof en sociaHsme vinden alzoo een wel toebereiden bodem . om . welig op te' schieten. Met het in zijn aard anti-christelijk socialisme worden nieuwe stadsdeelen als 't ware bestormd en het stuit daarbij niet op den tegeustand, die verwacht mocht worden.

Het kerkelijk-leven ten plattenlande, dat .deze bewaren ondervarigt en waar de toestand nog eantwoordt aan het beeld van den herder, die zijn schapen, welke hij alle kent, naar een vast bestek weidt, bloeit dan ook veel rijker en oefent meer kracht uit. Ja, de toestanden in zelfstandige wijkkerken als Watergraafsmeer, Charlois; Delfshaven, Katendrecht e.a. zijn, naar aller oordeel, reeds veel gunstiger dan in de steden Amsterdam en Rotterdam.

In het belang van het kerkelijk leven en daarmee ook van onze geheele Christelijke actie, zullen de stadskerken tot de invoering van het parochiestelsel, moeten overgaan.

Na er op gewezen te hebben, hoe ook Chalmers, de stichter der Vrije Kerk in Schotland, tot invoering van het parochiestelsel in de groote steden is_ overgegaan en. welk een rijke vrucht ditzelfde stelsel in de Roomsche Kerk heeft afgeworpen, eindigt Mr. Diepjsnhorst met te zeggen, dat het vraagstuk nu reeds lang genoeg van alle kanten bezien en besproken is, en het meer dan tijd wordt om niet langer in het oude zog voort te varen, maar tot ingrijpende maatregelen over te gaan. Alleen dan zal het zoo dringend noodige Evangelisatiewerk krachtig ter hand kunnen worden genomen, en van hoever strekkende beteekenis dat zou wezen ook voor onze Christelijke, staatkundige en maatschappelijke actie, laat, zegt hij, zich gemakkelijk begrijpen.

Men weet, hoe ook onze redactie telkens weer op hetzelfde aambeeld geslagen heeft.

Tot dusver, helaas, zonder veel vrucht.

Daarom verblijden we ons, dat nu eens. niet een theoloog, maar een rechtsgeleerde dezelfde bezwaren, die ook onzerzijds waren ingebracht tegen het stelsel van de massale stadskerken, kwam uiteenzetten in een politiek blad.

Welke van onze stadskerken heeft, den moed met het conservatisme te breken en door daden te toonen, dat het levensbelang van Christus' Kerk haar boven ingeroeste vooroordeelen en gewoontesleurgaat ? .

Het is metterdaad meer dan tijd, dat eindelijk gehandeld wordt, waar' de verwildering en ontkerstening vaii onze stadsbevolking hand over hand toeneemt.

De kleuren waarmede de heer Diepenhorst den toestand schilderde, waren schril, niaar wie de werkelijkheid kent, weet, dat hij allerminst overdreef.

Op 't platteland mag de Kerk nog haar invloed op de bevolking behouden hebben, in de steden is de groote massa geheel aan de tucht der Kerk ontwend.

Welk een ontzettende schuld zou de Kerk dan op zich laden, wanneer ze, door hardnekkig conservatisme gedreven, het redmiddel, dat van allen kant haar wordt aangeprezen, om den wassenden vloed Van ongeloof en socialisme te keeren, ongebruikt liet.

Ook hier geldt de oude spreuk: Deliberante Senatu.perit Sagantum.

Terwijl men delibereert, gaat de bedreigde, veste verloren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen