Uit be Pers.

In de Bazuin schreef Prof. Dr. Honig ditmaal over ons hisiorisch verloop.

Zie 't hier:

«Groot is de zegen geweest, die op den arbeid t van Kuyper en die mannen, welke onze trouwe (jod in Zijne gunst' ons als leidslieden en voorgangers geschonken heeft, heeft gerust.

Wie den tegenwoordigen toestand in ons vaderland /ergelijki bij dien van honderd jaren geleden, wat zeg ik, bij dien van vijftig jaren geleden, zii)kt in aanbidding neer voor dien God, die wónderen wekt, en die gedachtig geweest is aan de smeekingen, welke in den tijd der bangste vervolging door onze bloedgetuigen tot Hem zijn opgezonden. Het gelaat va.i ons volksleven is zoo veelszins in betrekkelijk korten tijd veranderd, dat ge onwillekeurig fluistert: Hij maakte. Hij die heerlijk is, zijn wonderen een. gedachtenis.

Onder 's Heeren voorzienig bestel heeft hiertoe in hooge mate bijgedragen het feit, dat Kuyper wist te spreken in een taal, welke ons volk verstond.

De gereformeerde belijdenis heeft zoo di, ep haar stempel op onze natie gedrukt, i at in Nederland op religieus gebied de gereformeerde leer het echt nationale genoemd kan worden. Door talentvolle mannen moge in fraaien stijl het christendom zijn bepleit naar de opvatting van Schleiermacher, van Vinet en van het apologetische standpunt uit, onder het belijdende deel der natie hebben hunne denkbeelden-niet kunnen wortelschieten. En de voorspelling is niet te gewaagd, dat het ook in de toekomst niet het geval zal zijn. Ue Ethische richting nam de plaats in van den eenmaal zoo bloeienden modern-supranaturalistischen kring.

Deze richting zag haar invloed aan de universiteit steed-, en vooral in de laatste jaren, sterk toenemen. Zij bezit verschillende bekwame mannen. Predikers ook, die in pikanten v, rm hunne rede weten in te kleeden en die met de in-en uitbeemsche letterkunde vertrouwd zijn.

Maar hun invloed was en bleef gering. De eene groute stad na de andere sluit hare kansels voor de predikanten dezer richting. En betrekkelijk klein is ook het aantal dorpen, waar deze predikers worden begeerd. Veel invloed in de andere sferen des levens wordt ook niet door hen uitgeoefend. Over 't algemeen kan gezegd, dat deze richting staat buiten het volksleven.' Deze richting was en bleef eeii plant, welke op onzen bodem niet tieren wil.

Reeds hierin ligt eene beteekenisvoUe aanwijzing voor onze studeerende jongelingschap; voor onze jonge mannen en jonge meisjes, die meer uitgebreid of middelbaar of gymnasiaal onderwijs ontvingen ; voor onze predikanten, juristen, literatoren en medici. Wie waarlijk ten goede op ons volksleven inwerken wil, bedenke wèl, dat hij zich isoleert van de gerefoi meerden en van hen, die op elk levensterrein zoo machtige en zoo zegenrijke actie ontwikkelen, zoodra hij den voet zet op den weg van de ethische richting. Nu willen onze jongeren dit geenszins. Volkomen ter goeder trouw vei klaren ze, dat ze wenschen te volharden bij de gereformeerde leer. Maar om bij die leer te kunnen volharden, moet men haar eerst goed kennen. Moet men ernstige studie van haar hebben gemaakt. Moet ze vleesch en bloed in* ons zijn geworden. Moet ze zooals men thans gaamé zegt, ons persoonlijk bezit zijn geworden — of, om de taal van het volk te spreken, moet ze bij bevinding worden gekend Bloot verstandelijk geloof was en is volgfns de gereformeerden niet het ware. Bloot uitwendige toestemming van de belijdenisschriften der. gereformeerde kerken was en is volgens gezaghebbende gereformeerde theologen en predikanten nimmer genoeg om de zaligheid te beërven. Wedergeboorte is onmisbaar. Kennis van en droefheid over de zonde. Behoefte aan de vruchten van Jezus' borgtochtelijk lijden en sterven. Liefde tot en overgave aan den Zaligmaker. Innige begeerte aan de werking des Heiligen Geestes in eigen hart en leven. Een zich voeden met de Heilige schrift. Lust en liefde tot Gods geboden. In één wsjord : zulk een inleven in het Gereformeerde belijden, dat we een vasten grond voelen onder onze voeten, dat we rust en vrede vinden voor het hoofd en hart en leven, dat we ons denken en willen stellen-onder de tucht des (ieestes en het gezag van Gods Woord. En nu wordt (al is de intentie over 't algemeen nog zoo nobel) uit gebrek aan levenservaring, uit jeugdige overschatting van eigen inzicht, en onder den invloed van de schoonschijnende hypnotiseerende voorstelling dat men van alle richtingen reeds vroeg kennis moet nemen en dat, wie nimmer ernstig twijfelde, een vrij waardeloos geloof heeft, wel eens vrij geregeld de lectuur van de ethische richting ter hand genomen en veelvuldig aanraking met de voormannen der ethische richting gezocht, alhoewel het nog ontbreekt aan het volle contact met het gereformeerde belijden, en het waarlijk leven uit de Calvinistische levens, - en wereldbeschouwing. En vrage men zich nu eens ernstig af, of dit niet verwarrend, niet schadelijk, niet van het gereformeerde volk verwijderend werken moet ? En stelle men zich voor Gods aangezicht ook deze tweede vraag : Of de Heere er ons niet iets, neen'veel mee heeft te zeggen, dat in ons land op Christelijk erf het gereformeerde — het nationale is; dat de ethische richting aan ons volksleven schier geheel voorbijging en gaat; dat en in de 16de en 17e èn in de 19e eeuw het Calvinisme aan ons volk op religieus, op zedelijk, op theologisch en op zoo m.enig ander gebied zoo rijken zegen heeft gebracht.

Zou zonder de aciie der gereformeerden — ik gebruik natuurlijk het woord Gereformeerden hier niet in kerkelijken, maar in confessioneelen zin — ons land met Scholen met den Bijbel overdekt zijn; het kerkelijk leven tot zoo'breede ontplooiing gekomen zijn ; de Theologische School gesticht en de Vrije Universiteit verrezen zijn; onze jongelingschap georganiseerden veelszins uitnemend voor haar levenstaak door catechisatie en vereeniging voorbereid zijn; onze christelijke arbeidei's zóó trouw aan den Bijbel gebleven , zoo talrijke stichtingen van barmhartigheid gebouwd zijn; de missie in onze koloniën zooveti krachtiger dan te voren zijn ; en — laatst maar ivaarlijk niet 't minst — op wetenschappelijk, politiek en sociaal gebied de groote beteekcnis van de christelijke levens-en wereldbeschouwing zoo helder in het licht getreden zijn ?

Maar ik keer tot mijn uitgangspunt terug.

Kuyper heeft door de Standaard en de Heraut, door zijne redei'oeringen en geschriften, zoo verstiekkenden invloed geoefend, doordat hij zich bewoog op de historische lijn, zich aansloot bij de schoonste tradities va^i onze christelijke natie, vertolkte wal leefde in het hart van het vrome volk, en ten koste van veel smaad en miskenning en achteruitzetting, principieel de tegenstellingtüsschen het christelijke en moderne denken aanwees.

Hij deed het in een taal. die zoo dikwijls reeds van de meest verschillende zijd-n geprezen is, herhaling hiervan geheel overbodig is.

Hem te lezen was voor tienduizenden uit alle standen een genot. En het schoone enthousiasme en de heilige bezieling, waarvan zijn artikelen doorgloeid waren, hebben onder den zegen Gods een' vuur ontstoken, dat de tegenstanders telkens weer met verbazing vervulde.

Dit snijdt hout, en ook onze jonge Theologen zullen voor de Gemeente de winste doen toenemen, zoo ze hierop acht geven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen