Voor Kinderen.

AAN VRAGERS.

Raadsel — Schaeck — Kamperfoelie — Hegira — Handelingen 2.

N. B. Het raadsel door u bedoeld, is een zeventig jaar oud, en werd vervaardigd door wijlen J. De Lefde. Het is m zijn soort een meesterstuk. Berijmde raadsels toch zijn veelal pruldichten.

Het luidt zoo:

Ik overvleugel 't menscbelijk verstand. Geen kennis die in mij niet werd besloten. Geen wijze dien het immer heeft verdroten Zijn bie.n te kluistren in mijn engen band.

Mijn mond omkroont der vorsten achtbaar [hoofd;

Ik wijs het aan wien ge eere moet verleenen. Wie mij verliest, gaat gansch versuft daar [henen,

Als ware in mij ook zijn verstand geroofd.

Ik ben door kunst der dieren pels ontvlucht. Mijn kleur is zwart; soms ben ik wit van [verven

Maar somber vaak wanneer uw dierbren [sterven.

En als gij jubelt, zweef ik in de lucht.

Ziedaar het vers. De oplossing van het raadsel behoef ik er wel niet bij te voegen.

Een onzer lezers heeft een oud versje gevonden, dat ziet op het ontzet van Leiden 1573. Hij begrijpt het echter niet geheel, en had graag eenige toelichting. Geven we eerst het vers.

Doen Godes hant Dreef den vijant Bij nacht uit Lammen schans, Kreegh Schaeck deez' pot. Riep aan Boisot Mooght over dammen thans.

Hoe Leiden, na een lange belegering door de Spai jaarden, eindelijk ontzet werd, is wel bekend. Men had de dijken rondom de stad doorgestoken, om door het instroomende water de Spanjaarden te verdrijven. Maar deze waren sterk gelegerd, vporal in de schans van Lammen, dicht bij de stad. Een vloot van glatboorade schepen, onder bevel van des Prinsen admiraal Boisot, lag gereed om de stad te helpen, doch kon niet opvaren daar het water niet genoeg rees. Bovendien lag de sterke schans als een hinderpaal tusschen de belegerden en hun bevrijders.

Eindelijk echter, 2 Oct. zette het water zóó op, dat de vijand, vreezende te verdrinken, ..ftrok en ook de schans ontruimde. In de benauwde stad werd dit gemerkt. Een jonkman, Schaeck gebeeten, bood aan te gaan onderzoeken of de schans van Lammen werkelijk ontruimd was. Toen hij, daar gekomen, niemand zag, gmg hij naar binnen en vond alles in der haast verlaten. Allereerst deed hij zich te goed aan den nog warmen hutspot, dien bij in een metalen kookketel vond. Daarna spoedde hij zich terug om de goede tijding^in Leiden te brengen.

De ketel of pot werd bewaard, en is, zoover ik weet, nog te zien. Het vers is er denkelijk op gegrift. Het beteekent alzoo dit:

Toen Gods hand den vijand bij nacht uit de schans te Lammen dreef, kreeg Schaeck dezen

pot en riep Boisot toe: Nu moogt ge vrij over dijk en damtni-n heenvaren. Het water rijst en de vijand is afgetrokken.

Kunt u mij ook zeggen, vraagt W. te S., hoe de plant, die kamperfoelie heet, aan haar naam komt? Het is toch geen foelie'en heeft, duDkt mij, niets bizouders met de stad Kampen te maken.

Neen zeiker niet. Miar de Latijnsche naam van die plant is Copra folia d.i. geilCDblad, wijl de geiten er bizonder op verzot zijn. Ook het Icaliaansche eiland Capri draagt den naam naar de vele geiten die er zijn. Ia het Duitsch en het Fransch heet de plant geit en blad. Karapeifoelie is dts een verbastering van Capra folia, gelijk er meer voorkomen.

Dezelfde vraagt:

Onlangs las ik: »Dit gebeurde in het jaar 200 der Hegirac Wat wordt hiermede bedoeld ?

Mahomed, de Arabische profeet moest in 622 na Christus uit Mekka, waar hij woonde, naar Medina vluchten, waar hij veel vrienden had. D^e vlucht had groote gevolgen. Vaudair dat de Mahomedanen van die vlucht af hun jaren rekenen. Het jaar daarvan is het eerste van de Mahomedaansche tijdrekening of Hegira. Het jaar bovenj^enoemd is volgens onze rekening het jaar 800.

In Hand. 2 komen, schrijft R. de namen voor van verscheidene landen en volken. Maar waar zijn die op de kaart te vinden? Of zij a de namea veranderd?

Laat ons zien de opsomming in Hand. 2 vs 9, 10 en 11.

Párthers, en Meiers, Elamietea, en die inwoners ïija van Mesopotamië, en Judéa, en Cappadócië, Póntus en Azië.

En Phrygië, en Pamphylië, Egypte, en de deelen van Llbyë, hetwelk bij Cyiéae ligt, en uitlandsche Rcnieinen, beiden Joden en Jodengenooitn.

Cretensen en Arabieren.

De drie eerstgenoemde volken, Parthers, Meders en Eiamieten bewoonden het tegenwoord'ge Perzië, en de streken ten Noorden daarvan bij de Kaspische zee. Elamieien zijn Perzen.

Mesopotamië is het land tusschen den Euphraat en de Tiger. Het staat thans ouder Turkije.

Capadocië en Pontus waren gedeelten van wat wij nu Klein Az ë noemen, maar oudtijds gelijk in vs. 9 enkel A^ie h ette.

Fryg ë en Pamfylië lagen ook in Klein Azië. Lybyë ligt op de noordkust vai Afrika, heet thans Tripoli en staat onder Itaiiaansch gezag. lUulandscheRomeiaen» waren Joden uit Rome, die tijdelijk te Jerusalem vertoefden.

Cretenzen ziju bewoners van het eiland Creta, later ook wel Kandia geheeten.

De overige namen zullen wel geen toelichting behoeven.

BRIEFWISSELING.

J. B. te G. Uit dit Nr. ziet u welken weg wij gekozen hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen