'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 136

kernfysica en kernenergie

steden Hiroshima en Nagasaki; heel de wereld wist nu welke enorme krachten er in de kern van het atoom schuilgingen. Geen fysicus kon nu dan ook nog om de ethische vragen heen die door deze nieuwe toepassing werden opgeroepen. Dat de kern zou kunnen dienen als ‘bron van energie’ was ook eind jaren dertig en begin jaren veertig al geopperd. Op 31 oktober 1942 was door de Nederlandsche Natuurkundige Vereeniging zelfs nog een symposium georganiseerd, onder voorzitterschap van Sizoo, waar onder andere was gesproken over kernkrachten, kernreacties en waarnemingsmethoden. Een artikel van Sizoo uit deze tijd ging expliciet over het onderwerp ‘De atoomkern als mogelijke bron van energie’. Hierin ging hij onder meer in op verschillende methodes om de kern te gebruiken voor energiewinning. Een toepassing leek toen nog ver weg, zo schreef Sizoo: ‘Moeizaam, misschien nog zeer langdurig onderzoek zal noodig zijn om deze mogelijkheden technisch te verwezenlijken en dienstbaar te maken aan het economisch leven.’6 Overigens had de Nederlandse regering – vooruitlopend op de technische mogelijkheden – al wel een aantal vaten uraniumoxide aangeschaft, die de oorlog zouden overleven. Na de oorlog werd Sizoo door de Nederlandse regering gevraagd voor deze vaatjes zorg te dragen.7 Vooral de samenwerking van een groot aantal natuurkundigen in het zogenaamde Manhattan-project had ertoe geleid dat de ontwikkeling van de atoombom in een stroomversnelling was geraakt en dat Amerika deze bom als eerste had kunnen vervaardigen. Onder natuurkundigen in Nederland circuleerde na de oorlog al snel het zogeheten Smyth-rapport, waarin de hele geschiedenis van het Manhattan-project werd beschreven.8 Uit het rapport bleek ook dat de Amerikanen er inmiddels in waren geslaagd om een controleerbaar kernsplijtingsproces tot stand te brengen met behulp van een zogenaamde ‘uraanzuil’, een soort kernreactor.9 Sizoo voelde zich geroepen om zich te mengen in de nationale en internationale discussies over de kernfysica en als fysicus ‘de natuurwetenschappelijke grondslagen’ en ‘de beginselen der technische procédé’s [...] in bevattelijken vorm onder de aandacht van een grooter publiek te brengen’.10 In een groot aantal artikelen en een tweetal boeken: Atoomenergie (1946) en Kernfysica (1947), schreef Sizoo in deze naoorlogse jaren over de fysica van de kern, de atoombom en de moge-

135

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen