De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 86

85 Zeer belangrijk zijn in dit opzicht de onderzoekingen der moderne Amerikaansche en Britsche sociologen Ross: The Principles of Sociology (New Vork 1921) en William Mc.DougaIl, voorheen pr.ivaat-docent in de psy.chol~gi.e te Oxford, thans hoogleeraar in de psycholog.le aan de Harvard Unt,:er~ltelt te Cambridge Mass. U. S. A.); The Group Mtnd; a sketch of the pnnclples of collective psychology with some attempt tot apply them to the interpretation of national Iife and character (Cambridge 1920) e.a. Vierkandt, eveneens een vertegenwoordiger der analyseerende sociologie, stelt aan de empirische inductieve sociologie, een philosophische sociologie als "Wesenslehre der Gesellschaft" naar phaenomenologische methode, terzijde. 3) Als onaantastbare wetmatigheden, door de moderne analytische sociologie ontdekt, noemt Vierkandt t.a.p. S. 4: 1. der Unterundnungstrieb (ontdekt door Tarde en Mc.Dougall); 2. die gesellschaftlichen Grundverhältnisse (Tönnies, Staudinger, Vierkandt) ; 3. die durchgängige Geregeltheit der gesellschaftlichen Verhältnisse (Stamrnier, Vierkandt) ; 4. das Uebergewicht der GemeinschaftsVerhältnisse über die übrigen Grundverhältnisse (Vierkandt); 5. die Ausweitung des Ichs (des Ichsbewusztsein) und des Selbstgefühles (Mc.Dougall e.a.); 6. Die Existenz der sozialen Objektivgebilde, áeren blosze Träger die wechseinden Einzelnen sind, an sich naturlich längst bekannt, aber einer gründIichen Erfassung und Auswertung bislang vergeblich harrend". Vgl. over de door Mc.Dougall tijdens den wereldoorlog ontdekte wetten der z.g. hooge re groepsvormen : het onlangs verschenen werk van Dr. J. J. von Schmid, Staatsrechtswetenschap en Sociologie (1926) blz. 29 v.v. In ' t kader der door ons in het thetisch gedeelte uiteengezette opvatting van het karakter der rechtswetenschap moet aan dergelijke resultaten der moderne sociologie natuurlijk groote waarde worden toegekend voor de kennis der " rechtssubstraten", waarop de sociologische analogieën van den rechtskring gebouwd zijn. 4) Vgl. Eugen Ehrlich's overigens in hooge mate instructief we ris : Grundlegung der Soziologie des Rechts (1913) S. 19: Die Soz iologie des Rechts ist die wissenschaftliche Lehre vom Rechte. Voor Ehrlich is de sociologische rechtswetenschap een inductieve "Tatsachenwissen schaft". De z.g. "Entscheidungsnormen", die hij overigens in tegenstelling tot de "Begriffsjurisprudenz" slechts een zeer bescheiden plaats binnen 't geheel der rechtsnormen inruimt, "ergeben sich unmittelbar aus den gesellschaftlichen Gestaltungen" (S. 384). "Wenn es eine Gesetzmäszigkeit in den Erscheinungen des Rechtslebens gibt, die die Sociologie aufzudecken und darzustellen hätte, so kann sie nur in deren Bedingtheit durch die gesellschaftliche und wirtschaftliche Verfassung liegen; wenn es ei ne gesetzmäszige Rechtsentwicklung gibt, so kann sie nur im Zusammenhange des ganzen gesellschaftlichen und wirtschaftlichen Entwicklung erkannt und dargestellt werden" (t.a.p.) . Zoo wordt de rechtswetenschap als sociologie een causale wetenschap: "Das Gemeinsame der Rechtsverhältnisse oh ne Rücksicht auf die positiven Rechte, die für sie geIten, zusammen zu fassen, die Verschiedenheiten nach ihren Ursachen und ihren Wirkungen zu erforschen, das ist die erste Aufgabe der soziologischen Wissenschaft vom Rechte" (t.a.p. S. 386, wij cursiveeren). De z.g. "nationale Jurisprudenz" moet dan natuurlijk voor een internationale rechtssociologie wijken (S. 389 fIg., waar ook op Austin, Erskine, Holland en Salmond als wel is waar formalistische voorloopers der internationale rechtssociologie wordt gewezen). Overigens is de methode tot onderzoek van het levende recht ruim genoeg. Rechtshistorie, ethnographie, politische geographie. psycho-metrie in de lijn der Fechner- Wundsche school waarbij naar 't voorbeeld van Ofner te Weenen door juridisch-psychologische experimenten proefpersonen op hun "rechtsgevoel" worden onderzocht, zij allen vinden gelijkelijk Ehrlich's waardeering. Alleen is 't Ehrlich blijkbaar ontgaan, dat de sociologie, wanneer zij van rechtsnormen blijft spreken, zulks slechts vermag krachtens haar antiCipaties op den juridischen wetskring. Daaruit blijkt dan ook, dat de sociologie zelve nimmer in staat kan zijn de eigenlijke rechtswetenschap te vervangen, maar veeleer immer op den souvereinen rechtskring moet appelleeren. Ehrlich's wetenschappelijke opvatting haspelt echter alles dooreen. Vandaar dat deze schrijver, ondanks zijn vaak zeer juiste en belangwekkende inzichten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen