De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 26

25 normatieven oordeelsvorm, het wordt eerst in het oordeel der transcendentale logica geschapen. Het is geen imperatief in den vorm "Ou solist", het richt zich dus tot niemand (heeft geen "Adressat") 8), het drukt geen wil uit in psychologischen zin, het is een bloot objectief-theoretisch "sollen" in hypothetischen vorm, dat van alle zijnsoordeelen der natuurwetenschap toto coelo verschillend is. Het geheele rechtssysteem bestaat uitsluitend uit rechtsnormen van deze structuur en in iedere rechtsnorm moet de natuur van het geheele recht tot uitdrukking komen, zal zij inderdaad rechtsnorm zijn 9). In de lijn van Laband, Gerber en Preusz worden alle teleologische elementen uit den Rechtssatz geweerd. Het doel ligt buiten het rechtsbegrip 10) en is identiek met den rechtsinhoud. Men mag dit oordeel van den Rechtssatz wel het oordeel van den logischen oorsprong aller rechtscategorieën noemen. We willen een oogenblik deze categorieëndynamiek nader bezien. Allereerst blijkt het "sollen" in den Rechtssatz bij Kelsen identiek met de juridische toerekening. Van de beide " Tatbestände", die door het "sollen" verbonden zijn, heeft althans de tweede, die het rechtsgevolg bevat, menschelijke gedragingen tot inhoud. In een beschaafden staat wordt zulk een rechtsgevolg (bedoeld is hier speciaal de straf) alleen aan een menschelijke gedragi ng (handeling of omissie) verbonden, in primitieve staten is echter een bepaalde straf, bijv. het menschenoffer, geenszins ongewoon bij het intreden van een bloot natuurverschijnsel (bijv. ter afwending van den toorn der goden). Ook in zulk een geval wil Kelsen, als rechtstheoreticus, van straf en toerekening blijven spreken. Vandaar dat de toerekening bij hem vervluchtigt tot een inhoudslooze norml ogische relatie tusschen twee Tatbestände en dus precies dezelfde functie krijgt, die even tevoren aan de sollenscategorie zelve was toegewezen. M. a. w. het "zoo behooren" is zelve gerelativeerd, is een normatieve relatie geworden, als zoodanig identiek met de toerekening, maar onoverbrugbaar gescheiden van de natuurwetenschappelijke causaliteit. Dat dit toerekeningsbegrip fundamenteel verschilt van het toerekeningsbegrip, dat in de heerschende strafrechtsdogmatiek inheemsch is, erkent Kelsen onmiddellijk. Maar de toerekening in laatstgenoemden zin is niets anders dan een "ethisch-politisch postulaat", n.l. de eisch, dat alleen toegerekend wordt waar een schuldige gedraging aanwezig is. Dit is dus blank natuurrecht, dat Kelsen geenszins in politischen zin wil verwerpen, maar dat in een " reine Rechtslehre" contrabande is 11). Waar de toerekening in den zin van toerekening tot de menschelijke persoonlijkheid aldus is uitgeschakeld, behoeft het ons niet te verwonderen, dat ook de categorieën rechtssubject, rechtsplicht, subjectief recht, rechtmatigheid, onrechtmatigheid, overheid en onderdaan in haar specifieken statisch en zin verdwijnen. Ze worden alle functies van den Rechtssatz. Ze zijn de Rechtssatz zelf in verschillende functies. Het rechtssubject of de rechtspersoon wordt in den zin der Marburger

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen