1907-1908 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 68

58 niet kan bevredigen, omdat daardoor de algemeene doelmatigheid in de natuur, waarop Aristoteles in de oudheid reeds de aandacht vestigde, niet voldoende verklaard wordt. De zoogenaamde vitalisten gaan dus uit van het beginsel, dat er een diepe kloof moet bestaan tusschen al wat leeft en wat niet leeft en dat voor beide terreuien slechts tot op zekere hoogte dezelfde wetten gelden, maar ten deele ook een andere maatstaf aangelegd moet worden. Wij kunnen ons gemakkelijk voorstellen, dat het begrip der levenskracht in den loop der eeuwen zeer groote veranderingen heeft ondergain. De alchymist, die iii deMiddenesuwen te vergeefs met gespannen aandacht afwachtte, of hij ten slotte ook een homunculus uit zijn retort zag te voorschijn komen, moest ten slotte wel aan een bijzondere kracht gelooven, om daarmede een naam aan een onbekend begrip te geven. En ook in onze dagen worden nog altijd dezelfde proeven herhaald, want al verwachten wij nu wel is waar geen homunculus, toch is het eigenlijk geen essentieel verschil, als men tracht in het laboratorium de eenvoudigste vormen van levende stof te maken. Niet ten onrechte denkt men hier echter aan het optreden van den man, die een lijn samengesteld uurwerk in elkander wil zetten, zonder dat hij voldoende bekend is met al de raderen, spilletjes en andere deelen, die daarvoor noodzakelijk zijn. Er is zonder twijfel een tijd geweest, waarin men al te gemakkelijk de verschijnselen, die men niet wist te verklaren, de dierlijke warmte b.v. toeschreef aan een onbepaald begrip, dat den naam van levenskracht droeg en telkens als een deus ex machina dien.st deed om zijne onwetendheid te verbergen. Ironisch werd zij door Du Bois—Reymond „die Dienstmagd für Alles" genoemd. Zij is de geheimzinnige^ ja de bovennatuurlijke achtergrond, aldus sprak hij, van een tooneel, op welks voorgrond de verschijnselen spelen, die met de zintuigen worden waargenomen; zij bedient zich van de physische en chemische krachten als handlangsters.- In die krachten openbaart zij hare werkzaamheid en uit die werkzaamheid alleen is haar wezen te kennen. Zij kan in even zoovele rollen optreden als er verschillende functies in het organisme te onderscheiden zijn. Bij de spijsvertering maakt zij zich meester van het voedsel en vormt het tot levende materie ; zij onderscheidt daarbij het schade-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen