1907-1908 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 78

68 secretie, en het resultaat vergeleek hij met de mechanische verklaringen en kwam overal tot de conclusie, dat een activiteit van de levende cel, eene electieve celwerkzaamheid aangenomen moet worden. Hij komt op grond hiervan tot het goed recht van het vitalisme, zooals het inzonderheid door Bungc verdedigd wordt. Overal waar leven is, is eene zekere onafhankelijkheid van pliysische en chemische wetten, zoowel bij het dier in zijn geheel als bij zijne elementaire deelen, de cellen. De physische momenten moeten worden opgevat als prikkels voor de levende cel en niet de causae efficientes doch de causae finales verklaren de werking van de levende cel. En vraagt men nu, hoe de mechanische leer zich het ontstaan van meer gecompliceerde organismen door zuiver physisch-chemische wetten voorstelt, dan kan men daarvoor ook het antwoord vinden bij Bütschli. Hij schrijft hierbij de grootste beteekenis toe aan het toeval, dat ook in de niet levende natuur grooteu invloed zou uitoefenen, de astronomie en de meteorologie misschien uitgezonderd. Op zichzelf beschouwd, aldus Bütschli, schijnt het toevallig ontstaan van een gecompliceerd, wonderlijk doelmatig gebouwd en arbeidend organisme ondenkbaar, zelfs absurd ; toch meent hij, dat bij dit alles het toeval een veel grooteren rol speelt dan men gewoonlijk denkt en hij toont dit nader aan voor de stoommachine. De mensch zou toevallig in enkele natuurproducten de eenvoudigste werktuigen hebben waargenomen en daarna zelf voor een bepaald doel toegepast hebben. Door toevallige combinaties van verschillende eenvoudige machines ontstonden meer samengestelde en ook de stoommachine zou haar ontstaan te danken hebben aan de toevallige waarneming van de kracht van den stoom; telkens werden nieuwe combinaties beproefd en alleen de doelmatige behouden. Bij het uitvinden der machines zou dus het toeval een belangrijke factor geweest zijn en ook hier zou men eene langzame ontwikkeling hebben, ook met eene soort van teeltkeus, zooals i)«nww voor de organische wereld aannam. Men zou dus niet te doen hebben met den invloed van één enkel toeval, dat nooit iets gecompliceerds kan te voorschijn brengen, noch op het gebied der techniek noch op dat van kunst en wetenschap. Alleen door een opéénliooping van toevallige

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen