1909-1910 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 106

98 tlie latter, ^'et there is no essential difference in principle between the two'. b, Op een liooger niveau wordt denken voor een groot deel volvoerd door middel van woorden en hoofdzakelijk met behulp van algemeene of abstracte namen — de namen van begrippen. De groote massa van het menschdom denkt op die manier, ofschoon daarbij ontelbare graden van samengesteldheid te onderscheiden zijn, beantwoordend aan de verschillende graden van kennis en intellectueele ontwikkeling. Van de vergelijkenderwijs eenvoudige wijzen van denken, die men bij jonge kinderen en primitieve menschenrassen vindt, uitgaande, ziet men meer en meer complexe vormen tot aan de hoogste wijze van abstract denken, die bijna een bijzondere klasse vormt (beoefenaars van philosophic on hoogere mathesis, die abstracte termen en mathematische symbolen gebruiken). .«^itijy Het denken van lagere dieren, van kinderen on laag staande menschenrassen, en van de hoogste uitingen van het menschelijk verstand vormt een onafgebroken reeks. We moeten bedenken 1) dat de werking der zintuigen, gemeenschappelijk bij dieren en menschen, de kiemen bevat van alle psychische processen. 2) dat de spraak, eenmaal opgetreden, een factor van ontzaglijk gewicht vormt in de ontwikkeling van het denken. De gewaarwording is eer een complex dan een eenvoudig p.sychisch proces. Zij heeft twee kanten, en moet zich noodzakelijk ontwikkelen uit de kiemen van het intellect aan de eene zijde en van emotie aan de andere, als komende van een gemeenschappelijken wortel. Van groot belang is nog een derde aspect van gewaarwording, die de ontwikkeling van nerveuse structuren en de correlatief stijgende complexiteit van psychische verschijnselen schijnt te bepalen. Dit moet gezocht worden in den wil, die in iedere perceptie optreedt onder den vorm van aandacht. Op nog andere wijze staan gewaarwordingen in betrekking tot den wil. Lust- en onlustgevoelens, of actueel aanwezig of voorgesteld, schijnen voor een groot deel de subjectieve zijden samen te stellen van die zenuwprocessen, die het vaakst tot het produceeren van zoogenaamde wilsbewegingen leiden. Verstand, gewaarwording, emotie en wil zijn deze psychische pro-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen