1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 205

195 hem stelt n.l, de kennis — bezit van waarheid — den eisch in het oordeel opgenomen te worden. Begrippen zijn combinaties van momenten van den logos; deze combinaties worden uitgevoerd door 'n subject en zijn in zooverre tegelijk kennis. Daarom hebben ook begrippen kennisgeldigheid voor 't oordeel. Geheel iets anders is natuurlijk het verte^snivoordi^d zijn van eer. gebied in 'n bepaalde combinatie van waarheidsmomenten. Deze gebieden zijn voor natuurwetten natuurlijk grooter dan voor concrete begrippen. De wetten vatten, wijl begrippensectoi, de regelmaat niet in de verschijnselen, maar in de energieverhoudingen. Wijl ze echter dieper liggen dan de bijzondere waarheidsmomenten en eerst daar kunnen aangetroffen, waar de begrippen nog ineengestrengeld liggen, kan men zeggen, gelijk W. ook heel mooi doet (pg. 13), dat de regelmaat, in hen vertegenwoordigd, ,,zich verschuilt achter de onregelmatigheid". De ,,gelijke omstandigheden" zijn voor het doorgaan der natuurwet dan ook niet vereischt, zelfs niet gewenscht, want wanneer de ongelijkheid der begrippen ophoudt, is geen vergelijking van begrippen mogelijk. En dus ook niet meer de ontdekking van een wet, 6. De identiteit van het gezichtsveld is iets anders dan de identiteit der waarheidsmomenten-combinatie in 'n wet op dat gezichtsveld. Juist daarom is het causaliteitsprinciep noch de causaliteitswel 'n wet der physica. Het princiep niet, daai dit ligt op geheel ander terrein. De wet niet, wijl ze slechts uitdrukt de physicale gelijkheid van twee niet-physicale standen van zaken, die kosmisch verbonden zijn met dezelfde bewegingsquanta. Zoo opgevat is ze omschrijving van een methode-axioma, dat geldt ook voor het onontgonnen terrein. Vat men de causaliteitswet op in den zin van de wel van behoud van arbeidsvermogen, dan geldt ze evenals deze wet voorwaardelijk voor het tot nog toe ontsloten gebied, n.l, indien dit gebied 'n gesloten of quasi-stationnair systeem, is (de vraag is dan weer welke waarde men hecht aan 't woord ,,behoud"). Deze mogelijkheid snijdt, indien gerealiseerd K o h n s t a m m's interpretatie van de tweede hoofdwet der thermodynamica af. Of ze voor heel het terrein der physica geldt hangt af van het antwoord op de vraag, of door God dit breedere

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen