1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 47

41 bi) velen doen d o o r g a a n voor een zwoeger met meer ijvcr dan verstand, geschikt voor weinig beters dan het verzamelen van experimenten voor de meer rationeele en philosophische koppen om hen te verklaren en te gebruiken M a a r ik ben tevreden een , underbuilder" te zijn" ^) ( P h E s ; I 197) Die bescheidenheid is niet echt gemeend, want hl] , vreest, dat allerlei dingen en eigenschappen, die voor de menschheid van groot praktisch nut zijn, zonder nauwkeurig onderzoek van de stof, door een r e d e n e e n n g a p n o n nooit gevonden zouden zijn, zelfs door den diepsten beschouwer niet De werking van die nuttige uitvinding de magneet is nog steeds met verklaard men heeft hem ontdekt zonder tot de top van de oorzakenreeks teruggegaan te zijn" ( P h E s s , I, 199) § 7. D e W i s k u n d e . O m de methode van een natuuronderzoeker te leeren kennen is het van groot belang te weten welke plaats hij de wiskunde m de natuurwetenschap toekent O n d e r invloed van Bacon heeft Boyle een tijd lang naar hij in zijn verhandeling ,On the usefulness of M a t h e m a t i c k s " (III, 156) vertelt de wiskunde van wemig belang voor de n a t u u r w e t e n s c h a p geacht de een zou slechts abstracte quantiteit en vorm behandelen, de ander daarentegen ,,materie" Vermoedelijk door invloed van de physici, die de bewegingsleer, de hefboomen en de hydrostatica b e handelden, zooals Galilei en Stevinus, is hij daarvan echter terug gekomen Zijn beschouwing van de wiskunde komt nu m het kort op het volgende neer „ . D e wiskunde leert den natuuronderzoeker niet beschnivina. alleen Streng redeneeren en deduceeren, zoodat hij begint te verstaan w a t een bewijs is maar zij is ook van direct praktisch nut, vooral bij experimenten uit de mechanica Om den loop van een kogelbaan te bewijzen moest Galilei de eigenschappen van den parabool kennen, voor de berekening van de planeetbewegingen en eklipsen moet de bol gekend w o r d e n T o t welk een onzin kwamen goede natuurkenners door gebrek aan wiskunde, welk een armzalige verklaring van de dioptriek moest Anstoteles geven m vergelijking met Kepler Schemei en Vitellius' De werking van het oog is niet te begrijpen zonder de eigenschappen van de convexe ooglens, dus zonder kennis van de eigenschappen van convexe lichamen m het algemeen en van de brekingswetten D e ziel van de wiskunde is echter de leer der verhoudingen, het vijfde boek van Euclides' Elementen waarin deze leer behandeld wordt IS leerzamer voor den natuuronderzoeker dan het vijfde boek van A n s t o t e l e s ' Physica D e evenredigheden passen we toe bij de beweging, b v bij de afleiding van de valwetten De wiskunde spaart ^) Dit was inderdaad de meemnq van Aug Heller, Gesch d Physik Bd II, Stuttgart 1884 p 165

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen